21η Μαρτίου είναι Παγκόσμια Μέρα κατά του Ρατσισμού και Παγκόσμια Μέρα Ποίησης
Θυμόμαστε το Gegen Rassismus / be different / ένα σχολικό πρότζεκτ που χρησιμοποίησε την ποίηση για να πει όχι σε κάθε μορφή ρατσισμού!
Το Ελληνικό Γυμνάσιο Νυρεμβέργης συμμετείχε στο κάλεσμα του Δήμου Νυρεμβέργης μέσα στα πλαίσια της “Εβδομάδας κατά του Ρατσισμού 07.03.-21.03.2019”. Μαθητές και καθηγητές συνεργάστηκαν από κοινού και παρουσίασαν το τελικό τους εκπαιδευτικό προϊόν στην ιστοσελίδα του σχολείου τους: http://www.griechische-schule.de
Η 21η Μαρτίου είναι Παγκόσμια Μέρα κατά του Ρατσισμού και Παγκόσμια Μέρα Ποίησης. Γι’ αυτό μιλήσαμε με τους μαθητές, τους μικρούς ποιητές και συγγραφείς που δημιούργησαν τη δίγλωσση ποιητική ανθολογία “be different / wir sagen NEIN zu Rassismus”. Η Δανάη, ο Τάσος, η Χαρά, ο άλλος Τάσος, η Χρυσοβαλάντω, ο Δημήτρης, η Αναστασία, ο Πάνος, η Μαριάννα, ο Άλεξ, η Δέσποινα, ο άλλος Δημήτρης, η Χριστίνα, ο Οδυσσέας, η Ανέτα, η Σπυριδούλα κι η Νεφέλη μάς ταξίδεψαν με τις απαντήσεις τους στην εκπαιδευτική αυτή διαδρομή, τόσο στον χώρο της ποίησης όσο και του αγώνα τους κατά του ρατσισμού…
Έχετε ένα εξαντλητικό επτάωρο κάθε μέρα στο σχολείο γιατί επιλέξατε να συμμετάσχετε σ’ ένα πρότζεκτ που θα σας φόρτωνε με περισσότερη «δουλειά»;
Η αλήθεια είναι πως όντως έχουμε πολλές εργασίες και σίγουρα όλα τα παιδιά κουραζόμαστε μετά από μια τόσο μεγάλη μέρα, στην ιδέα όμως πως με αυτό το project θα φτιάχναμε κάτι δικό μας, θα συνεργαζόμασταν και θα το παρουσιάζαμε μας ενθουσίασε και αποφασίσαμε, χωρίς δεύτερες σκέψεις, να πάρουμε μέρος. Μπορούσαμε να εκφράσουμε τη γνώμη μας μέσα από τα κείμενα που θα γράφαμε και να πούμε μια ιστορία με τις φωτογραφίες που θα «στήναμε» και όταν μας δόθηκε αυτή η ευκαιρία από την αγαπημένη μας καθηγήτρια Αναστασία Γκίτση την «αρπάξαμε» και αρχίσαμε δουλειά.
Ποιο σημείο του πρότζεκτ σας άρεσε περισσότερο;
Όλες οι συζητήσεις μέσα στην τάξη. Το γεγονός πως ενημερωνόμασταν και μαθαίναμε πράγματα που δεν είχαμε ξανακούσει ποτέ. Υπήρξε σημαντικό πως λειτουργούσαμε όλοι μαζί σαν ομάδα και, παρά τις διαφωνίες μας, βρίσκαμε τον τρόπο να συντονιζόμαστε και να καταλήγουμε σε ένα κοινό αποδεκτό από όλους αποτέλεσμα. Σεβαστήκαμε την προσωπικότητά του καθενός και εκφραστήκαμε με το δικό μας μοναδικό τρόπο.
Προσωπικά όμως μου άρεσε περισσότερο όταν μου ανέθεσαν να ζωγραφίσω την αφίσα be different με τα δυο διαφορετικά ff που υποδηλώνουν την αρμονία του διαφορετικού στη λέξη, άρα και του διαφορετικού στην ανθρώπινη κοινωνία.
Τι ακριβώς αναλάβατε να κάνετε στο συγκεκριμένο πρότζεκτ;
Το πρότζεκτ μας αποτελείται από διάφορα κομμάτια, έχει ανθολογία ποιημάτων στα ελληνικά αλλά και στα γερμανικά, ζωγραφιές, τη δημιουργία αφίσας, συλλογή και έκθεση φωτογραφιών αλλά και δύο trailers. Κυρίως ανέλαβα τη μετάφραση κάποιων κείμενων και ποιημάτων από τα ελληνικά στα γερμανικά. Μου αρέσει πάρα πολύ να μεταφράζω ποιήματα και έτσι το μεταφραστικό μου έργο αυξήθηκε από δύο σε πολλά περισσότερα ποιήματα.
Επιπρόσθετα έγραψα και δικά μου ποιήματα σε ελεύθερο στίχο σχετικά με τη διαφορετικότητα. Έδωσα όμως και το στίγμα μου στο κομμάτι των ζωγραφιών, δημιουργώντας δύο ζωγραφιές πάνω στο θέμα be different.
Πιστεύετε πως είναι σημαντικό ένα τέτοιο πρότζεκτ που προέρχεται από παιδιά και γιατί;
Το πιστεύω φυσικά! Δυστυχώς, ο ρατσισμός, υπάρχει μέσα στη ζωή μας κι εμείς οι μαθητές θέλουμε να αποδείξουμε ότι το να είσαι διαφορετικός είναι κάτι το φυσιολογικό και γι’ αυτό θα πρέπει να είναι αποδεκτό από την κοινωνία. Η δύναμή μας είναι το γεγονός πως είμαστε διαφορετικοί. Εξάλλου, κάθε μέρα είμαστε διαφορετικοί από εχθές. Γιατί, λοιπόν, να μην αγκαλιάζουμε και την διαφορετικότητα των άλλων; Αυτό θέλαμε να δείξουμε με το πρότζεκτ που κάναμε… ναι… πιστεύω ότι το καταφέραμε. Με χαρά ακούσαμε από την διευθύντρια του γυμνασίου κ. Ευαγγελία Καραστέργιου πως η έκθεση φωτογραφίας που ετοιμάσαμε, θα κοσμεί εις το εξής τοίχο του σχολείο μας, υπενθυμίζοντας καθημερινά στις επόμενες τάξεις που θα φοιτούν πως ο ρατσισμός είναι πρωταρχική μας έγνοια και δεν πρέπει να τον προσπερνούμε.
Στα τρέιλερ που κάνατε πώς εμπνευστήκατε το σενάριο;
Στo πρώτο τρέιλερ όλα τα παιδιά γυρισμένα με τις πλάτες στο μόνο ένα άτομο που κοιτά μπροστά. Δεν φαίνεται κανένα πρόσωπο, η κάμερα εστιάζει στην μπλούζα που δηλώνει αλληλεγγύη στα άτομα διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού. Στο δεύτερο κάθε μαθητής κοιτά κατάματα και έχει στη θέση του στόματός του τη γερμανική φράση “ich sage Nein zu Rassismus” που σημαίνει “λέω όχι στον ρατσισμό”. Η μία φωτογραφία εναλλάσσεται με την άλλη, δείχνει έτσι πως κάθε μαθητής και μαθήτρια λένε το ίδιο, πως η φωνή κάθε νέου είναι κοινή και λέει όχι σε κάθε μορφή ρατσισμού. Δεν φιμώνουμε τη φωνή μας.
Τι μήνυμα θέλετε να περάσετε στον κόσμο με τη δράση σας αυτή;
Η δράση αυτή αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και στη συνειδητοποίηση της ισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Μέσα από τη δραστηριότητα αυτή θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι η αγάπη μάς ενώνει και πως οι άνθρωποι που πέφτουν θύματα του ρατσισμού δεν είναι μόνοι τους στον αγώνα αυτόν. Η εργασία αυτή αποτέλεσε μια κραυγή ελπίδας για το αύριο, στο οποίο θα μπορέσουμε να εξαλείψουμε τον ρατσισμό με τη θέληση όλων.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει στο σχολείο-παιδεία για να εκμηδενιστούν φαινόμενα σύγχρονου ρατσισμού;
Στις μέρες μας ο ρατσισμός αποτελεί ένα παγκόσμιο κοινωνικό πρόβλημα που επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις σε όσους τον υφίστανται. Το σχολείο θα μπορούσε να συμβάλει δραστικά στη μείωση του φαινομένου αυτού μαθαίνοντας στα παιδιά από νεαρή ηλικία την ομαδικότητα και την αξία της αλληλεγγύης και της ενότητας μεταξύ των ανθρώπων. Τα παιδιά πρέπει να κατανοήσουν και να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα του αλλού. Συνεπώς το σχολείο πρέπει να προνοεί οι μαθητές να μαθαίνουν για άλλες χώρες, για νέους πολιτισμούς και για τις διαφορετικές νοοτροπίες ζωής που υπάρχουν, ώστε να διευρύνονται έτσι οι ορίζοντές του προς τον έξω κόσμο. Τέλος πρέπει να αυξηθούν τα σχολικά πρότζεκτ κατά του ρατσισμού και κύρια μέριμνα να είναι η εκμηδένιση του φαινομένου. Με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί η ομαδοποίηση και οι νέες γενιές θα μπορέσουν να αγκαλιάσουν αυτό που έως τώρα θεωρούνταν ξένο και απόμακρο. Ίσως στα επόμενα χρόνια ο ρατσισμός να έχει εξαλειφθεί εντελώς.
Πώς νιώσατε την εμπειρία της «ποίησης»
Έχω μεγάλο πάθος με την ποίηση. Αυτό ενδυναμώθηκε ακόμη περισσότερο από την καθηγήτρια μας, την κυρία Γκίτση, η οποία πάντα προσπαθεί να μας φέρει σε επαφή με την ποίηση. Συνήθως, πριν το μάθημα, μας διαβάζει ποιήματα, πολύ σπάνια δικά της, κυρίως από άλλους ποιητές.
Ένιωσα απερίγραπτη χαρά όταν μας ανακοίνωσε ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε δικά μας ποιήματα αλλά και ότι θα μεταφράσουμε ποιήματα κορυφαίων ποιητών. Μέσα από το πρότζεκτ ήρθα σε επαφή με τα έργα κάποιων ξένων ποιητών/τριών (όπως π.χ. της Jila Mossaed και της Pat Parker) τα οποία δεν γνώριζα πριν. Το γεγονός ότι μπορούσαμε να δημιουργήσουμε κάτι δικό μας με έκανε να εμβαθύνω ακόμη περισσότερο στην έννοια του ρατσισμού. Τελειώνοντας το πρότζεκτ τολμώ να πω ότι έχω αποκτήσει κάποιες καινούργιες γνώσεις όπως το ότι για να μεταφραστεί σωστά ένα ποίημα δεν αρκεί μόνο να μεταφράζουμε λέξη προς λέξη, αλλά πρέπει να καταλάβουμε τι θέλει πραγματικά να μας «πει» ο ποιητής. Θα ήθελα να κλείσω με ένα από τα ποιήματα που μετέφρασα το οποίο με συγκίνησε πιο πολύ από όλα τα υπόλοιπα, είναι της Πατ Πάρκερ:
~Από κοιλότητες οστών στροβιλίστηκα
από οπές αέρα
εγώ, η γυναίκα
κομμάτι του άνδρα
βγαλμένη από τη μήτρα του ύπνου
εγώ, η γυναίκα που έρχεται
πριν από το προπατορικό.
Να σκέφτεσαι μετά
να πιστεύεις πρώτα
ένα λάθος
σβησμένο από το πέρασμα των χρόνων.
Εγώ, η γυναίκα, εγώ
δεν μπορώ πια να διεκδικώ
μία μητέρα από σάρκα
έναν πατέρα από μεδούλι
εγώ, η γυναίκα,
οφείλω να είμαι δικό μου γέννημα