Φράσεις που χρειάζεται να ακούνε τα παιδιά όταν αποτυγχάνουν (για να ξαναβρούν τη δύναμή τους)

Η αποτυχία είναι ο «ακάλεστος επισκέπτης» σε κάθε παιδική ηλικία. Εμφανίζεται όταν γκρεμίζεται ο πύργος με τα τουβλάκια, όταν η μπάλα βρίσκει δοκάρι αντί για τα δίχτυα, ή όταν ο βαθμός στο τεστ είναι χαμηλότερος από αυτόν που περίμεναν. Σε εκείνες τις τρεμάμενες στιγμές, όπου τα μάτια βουρκώνουν και η αυτοπεποίθηση κλονίζεται, αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σημασία δεν είναι το λάθος, αλλά η δική μας αντίδραση.

Κορυφαίοι ψυχολόγοι και παιδαγωγοί συμφωνούν σε μια μεγάλη αλήθεια: Τα παιδιά μαθαίνουν να σηκώνονται ξανά, μόνο όταν νιώθουν ασφαλή, ορατά και υποστηριζόμενα. Η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσουμε αμέσως μετά την απογοήτευση μπορεί να λειτουργήσει ως βάλσαμο για το νευρικό τους σύστημα, διώχνοντας την ντροπή και ανοίγοντας τον δρόμο για τη λύση του προβλήματος.

Αντί για διαλέξεις, δοκιμάστε αυτές τις φράσεις-κλειδιά. Κρατήστε τες στην «εργαλειοθήκη» σας για την επόμενη δύσκολη στιγμή.

1. «Σε αγαπώ, ό,τι κι αν γίνει»

Η ντροπή της αποτυχίας συχνά κάνει τα παιδιά να νιώθουν ότι δεν αξίζουν την αγάπη μας. Αυτή η φράση είναι η άγκυρά τους. Ξεκαθαρίζει ότι η αξία τους ως άνθρωποι δεν μετριέται με βαθμούς ή επιτυχίες.

• Πώς να το πεις: «Σε αγαπώ, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Είμαι εδώ, δίπλα σου, και είμαστε στην ίδια ομάδα».

2. «Είσαι ασφαλής μαζί μου»

Όταν ένα παιδί αποτυγχάνει, το σώμα του μπαίνει σε κατάσταση στρες, το οποίο «παγώνει» τη λογική σκέψη. Η ασφάλεια είναι το αντίδοτο.

• Το βήμα: Κάθισε δίπλα του (ώμο με ώμο, όχι απέναντι σαν ανακριτής), πάρε βαθιές ανάσες και πες του ψιθυριστά: «Είσαι ασφαλής εδώ. Μπορείς να κλάψεις, είμαι εδώ».

3. «Είναι εντάξει να νιώθεις απογοήτευση»

Τα παιδιά δεν χρειάζονται να τους φτιάξουμε τη διάθεση αμέσως. Χρειάζονται την άδεια να νιώσουν χάλια. Όταν ονοματίζουμε το συναίσθημα, του αφαιρούμε τη δύναμη να τρομάζει.

• Πώς να το πεις: «Είναι λογικό να είσαι απογοητευμένο. Κι εγώ θα ήμουν. Θα κάτσω μαζί σου μέχρι να περάσει αυτό το κύμα».

4. «Έτσι μαθαίνει ο εγκέφαλός μας»

Η αποτυχία δεν είναι τελεσίδικη απόφαση, είναι διαδικασία. Βοηθήστε το παιδί να δει το λάθος ως απαραίτητο συστατικό της μάθησης, μειώνοντας έτσι το άγχος του.

• Η προσέγγιση: «Κάθε επιστήμονας κάνει πειράματα που αποτυγχάνουν. Αυτό ήταν ένα πείραμα. Τι μάθαμε από αυτό;». Κρατήστε τον τόνο της φωνής σας ελαφρύ και γεμάτο περιέργεια.

5. «Για πες μου τρία πράγματα που πήγαν καλά»

Πριν αναλύσετε το λάθος, φωτίστε την προσπάθεια. Αυτό χτίζει αυτοπεποίθηση.

• Πώς να το πεις: «Πριν δούμε τι πήγε στραβά, ας βρούμε τι πήγε σωστά. Θα ξεκινήσω εγώ: Είδα πόσο συγκεντρωμένος ήσουν στην αρχή…».

6. «Αν είχες μια χρονομηχανή, τι θα άλλαζες;»

Αυτή η ερώτηση του δίνει ξανά τον έλεγχο. Αντί να νιώθει θύμα των περιστάσεων, γίνεται ο πρωταγωνιστής που σχεδιάζει τη στρατηγική του.

• Το βήμα: Γιορτάστε οποιαδήποτε απάντηση δείχνει σκέψη και πείτε: «Τέλεια ιδέα. Ας το δοκιμάσουμε την επόμενη φορά».

7. «Μπορείς να κάνεις δύσκολα πράγματα»

Όταν το ντεπόζιτο του θάρρους τους έχει αδειάσει, δανείστε τους λίγο από το δικό σας.

• Πώς να το πεις: «Ξέρω ότι είναι δύσκολο. Αλλά ξέρω επίσης ότι μπορείς να κάνεις δύσκολα πράγματα. Θα σε βοηθήσω να κάνεις εξάσκηση».

8. «Η προσπάθειά σου μετράει περισσότερο από το σκορ»

Επαινέστε τη διαδικασία, όχι το αποτέλεσμα. Αυτό χτίζει την περίφημη «νοοτροπία ανάπτυξης» (growth mindset).

• Πώς να το πεις: «Είδα ότι δεν τα παράτησες μετά το πρώτο λάθος και δοκίμασες άλλον τρόπο. Αυτή η επιμονή είναι που δυναμώνει το μυαλό σου».

9. «Τα λάθη είναι πληροφορίες, όχι ετυμηγορία»

Βοηθήστε το να δει το λάθος σαν δεδομένα (data).

• Το βήμα: Πάρτε ένα χαρτί. Κάντε δύο στήλες: «Τι παρατηρήσαμε» και «Τι θα δοκιμάσουμε μετά». Κρατήστε τη συζήτηση σύντομη, κάτω από 2 λεπτά.

10. «Πάρε μια ανάσα. Το σώμα σου χρειάζεται reset»

Πρώτα ηρεμούμε, μετά συζητάμε. Λογική και ταραχή δεν πάνε μαζί.

• Η τεχνική: «Μύρισε το λουλούδι (εισπνοή), σβήσε το κερί (εκπνοή)». Επαναλάβετε τρεις φορές.

11. «Θέλεις αγκαλιά, λύση ή και τα δύο;»

Ίσως η πιο δυνατή ερώτηση. Δίνει στο παιδί την επιλογή και το μαθαίνει να αναγνωρίζει τις ανάγκες του.

• Πώς να το πεις: «Αυτή τη στιγμή, θέλεις απλά να με ακούσεις, θέλεις να σε βοηθήσω να το φτιάξουμε ή θέλεις μια αγκαλιά;». Ακολουθήστε την οδηγία του.

12. «Πιστεύω ότι θα βρεις την άκρη»

Η εμπιστοσύνη είναι μεταδοτική. Δείξτε του ότι πιστεύετε στην ικανότητά του να λύνει προβλήματα.

• Πώς να το πεις: «Ποια είναι η πρώτη σου ιδέα; Είμαι εδώ για να σε ακούσω». Αντισταθείτε στον πειρασμό να δώσετε εσείς τη λύση αμέσως.

13. «Ένα μικρό βήμα αρκεί»

Όταν το βουνό φαντάζει ψηλό, δείξτε του το πρώτο πετραδάκι.

• Το βήμα: «Τι μπορούμε να κάνουμε μόνο για 5 λεπτά σήμερα;». Βάλτε χρονόμετρο. Οι μικρές νίκες φέρνουν τις μεγάλες.

14. «Θέλεις μια επανάληψη; Πάμε πάλι!»

Το παιχνίδι διώχνει την ντροπή. Προσφέρετε μια «λευκή επιταγή» για επανάληψη.

• Πώς να το πεις: Φωνάξτε χαρούμενα «Do-over!» (Επανάληψη) και παίξτε τη σκηνή από την αρχή, αυτή τη φορά με τον σωστό τρόπο.

15. «Αυτό δεν σε καθορίζει»

Μια αποτυχία είναι μια σελίδα στο βιβλίο της ζωής τους, όχι ολόκληρη η ιστορία.

• Πώς να το πεις: «Αυτή η στιγμή δεν λέει ποιος είσαι. Εσύ είσαι γενναίος, έξυπνος και μαθαίνεις».

Η ουσία: Η αποτυχία θα χτυπάει πάντα την πόρτα. Τα λόγια μας είναι αυτά που θα καθορίσουν αν το παιδί θα ανοίξει την πόρτα με φόβο ή με περιέργεια. Δεν χρειάζεται να τα πείτε όλα τέλεια. Αρκεί να θυμάστε ότι είστε η σταθερή βάση τους. Με λίγη αλλαγή στη γλώσσα μας, γινόμαστε από κριτές, οι προπονητές της ζωής τους.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει

Διαβάστε ακόμα

Έχουν χάσει τα παιδιά την ικανότητα να εκμεταλλεύονται τις αποτυχίες τους; – Childit