Gentle Parenting: Το «μαγικό ραβδάκι» που σταμάτησε να πιάνει (και τι έμαθα όταν έπρεπε να το πετάξω)

«Είναι πολύ σκληρός με τον εαυτό του», μου είπε η δασκάλα του γιου μου στην πρώτη μας συνάντηση για το τρίμηνο. «Συχνά, αυτή η απογοήτευση τον κάνει να κλαίει στην τάξη».

Καθόμουν σε εκείνη τη μικροσκοπική καρέκλα του θρανίου, προσπαθώντας να χωρέσω τον ενήλικο εαυτό μου σε ένα έπιπλο φτιαγμένο για δεκάχρονα, και ένιωσα να βουλιάζω. Το χαμόγελο της δασκάλας ήταν ευγενικό, απολογητικό σχεδόν, αλλά μέσα στο κεφάλι μου ακουγόταν σαν συναγερμός: Αποτυχία. Κάτι έκανες λάθος.

Ήξερα ακριβώς τι εννοούσε. Ο γιος μου παλεύει με την τελειομανία. Το άγχος ότι δεν θα τα καταφέρει «τέλεια» τον παραλύει. Κούνησα το κεφάλι μου, ψέλλισα ένα «Ναι, το δουλεύουμε σπίτι» και η συζήτηση προχώρησε. Αυτό που δεν προχώρησε, όμως, ήταν η ενοχή μου. Πώς φτάσαμε ως εδώ; Δεν είχαμε κάνει τα πάντα σωστά;

Η υπόσχεση του «Ήρεμου Γονιού»

Όταν ήμουν έγκυος, με τα πόδια πρησμένα και την κύστη μου να κάνει πάρτι, είχα αποφασίσει ένα πράγμα: Δεν θα γινόμουν ο γονιός που φωνάζει «επειδή το είπα εγώ». Μετά από έρευνα, συζητήσεις με τον άντρα μου και αμέτρητα άρθρα, καταλήξαμε στο Gentle Parenting.

Η φιλοσοφία έμοιαζε ιδανική: Όρια με ευγένεια, ενσυναίσθηση αντί για τιμωρία, κατανόηση αντί για εξουσία. Οι έρευνες έλεγαν ότι αυτός ο τρόπος μεγαλώνει παιδιά με αυτοπεποίθηση και συναισθηματική νοημοσύνη. Πώς θα μπορούσε να πάει στραβά;

Και για χρόνια, δούλευε. Όταν ο γιος μου ήταν νήπιο και πάθαινε εκείνα τα επικά ξεσπάσματα για το χρώμα του πιάτου ή την υφή της μπανάνας, οι μαγικές φράσεις έπιαναν τόπο: «Βλέπω ότι είσαι αναστατωμένος», «Είναι εντάξει να νιώθεις θυμό». Αυτή η αποδοχή των συναισθημάτων του λειτουργούσε σαν βάλσαμο. Ηρεμούσε. Ένιωθε ασφαλής.

Πιστέψαμε ότι είχαμε βρει το μυστικό κλειδί της ανατροφής. Μέχρι που ο χρόνος πέρασε, το νήπιο έγινε προέφηβος και το κλειδί σταμάτησε να γυρίζει στην κλειδαριά.

Όταν η μαγεία χάνεται

Βρεθήκαμε ξανά στο τραπέζι της κουζίνας. Ο γιος μου έκλαιγε γοερά για κάτι που έγινε στο διάλειμμα και για τα μαθηματικά που τον δυσκόλευαν. Τον πήρα αγκαλιά και ψιθύρισα τις ίδιες φράσεις που χρησιμοποιούσα μια ζωή: «Δεν πειράζει, μπορείς να κάνεις ένα διάλειμμα», «Είμαι περήφανη που προσπαθείς».

Τίποτα. Τα λόγια μου έπεφταν στο κενό. Η απογοήτευσή του ήταν πλέον μεγαλύτερη από την παρηγοριά μου. Αναρωτήθηκα με τρόμο: Μήπως αυτή η μέθοδος τελικά δεν ήταν αλάνθαστη; Μήπως, στην προσπάθειά μας να επικυρώνουμε διαρκώς τα συναισθήματά του, δεν τον μάθαμε πώς να τα διαχειρίζεται όταν αυτά γίνονται βουνό;

Οι ειδικοί λένε ότι η ανατροφή είναι ένας «κινούμενος στόχος». Αυτό που δουλεύει στα 3, μπορεί να είναι άχρηστο στα 11. Ο κόσμος του γιου μου είχε γίνει πιο περίπλοκος. Οι κοινωνικές πιέσεις, το σχολείο, η ανάγκη να ανήκει κάπου, δημιουργούσαν συναισθήματα που ένα απλό «σε καταλαβαίνω» δεν μπορούσε πια να «σβήσει».

Η προσαρμογή (και η ανακούφιση)

Χρειάστηκε χρόνος για να καταλάβω ότι δεν είχα αποτύχει. Απλώς, έπρεπε να αλλάξω πίστα. Ο γιος μου δεν χρειαζόταν πια την άμεση «πυρόσβεση» των συναισθημάτων του. Χρειαζόταν χώρο.

Εκείνο το απόγευμα στην κουζίνα, αφού είπα τα λόγια μου και είδα ότι δεν έπιαναν, έκανα κάτι καινούργιο. Σώπασα. Του είπα «Είμαι εδώ αν με χρειαστείς» και τραβήχτηκα λίγο πιο πέρα, δίνοντάς του χρόνο να επεξεργαστεί μόνος του την ένταση.

Ήταν δύσκολο. Ως γονείς του “gentle parenting”, έχουμε μάθει να είμαστε διαρκώς «πάνω» από το συναίσθημα, να το αναλύουμε, να το φροντίζουμε. Η σιωπή μού φάνηκε σχεδόν αδιαφορία.

Αλλά μετά από λίγο, εκείνος σήκωσε το κεφάλι, σκούπισε τα μάτια του και μου ψιθύρισε: «Μαμά, ευχαριστώ που έμεινες».

Το μάθημα

Αν ψάχνετε κι εσείς τον «τέλειο» τρόπο ανατροφής, σας έχω νέα: Δεν υπάρχει. Ή μάλλον, υπάρχει, αλλά αλλάζει συνεχώς. Το Gentle Parenting δεν είναι αποτυχία επειδή σταμάτησε να λειτουργεί όπως παλιά. Ήταν το θεμέλιο. Τώρα, χτίζουμε τον πρώτο όροφο. Και αυτός ο όροφος θέλει λιγότερα λόγια, περισσότερη εμπιστοσύνη στην ικανότητα του παιδιού να πέσει και να ξανασηκωθεί, και κυρίως, την ικανότητα του γονιού να προσαρμόζεται.

Όπως λένε και οι ψυχολόγοι, το κριτήριο της επιτυχίας δεν είναι να μην κλάψει ποτέ το παιδί. Είναι, μετά τη φουρτούνα, να νιώθετε και οι δύο ότι υπάρχει ακόμα αγάπη και σεβασμός ανάμεσά σας.

Και αυτό, ευτυχώς, το έχουμε καταφέρει.