Τα παιδιά μας κινούνται με την «ταχύτητα του θαύματος»: Να γιατί πρέπει να σταματήσουμε να τρέχουμε και να μάθουμε να περπατάμε δίπλα τους

«Γρήγορα, θα αργήσουμε!». «Βάλε τα παπούτσια σου, τώρα!». «Περπάτα λίγο πιο γρήγορα, σε παρακαλώ». Αν είστε γονιός, αυτές οι φράσεις αποτελούν πιθανότατα το σάουντρακ της καθημερινότητάς σας. Ζούμε σε έναν κόσμο που λατρεύει την ταχύτητα, την αποτελεσματικότητα και το multitasking. Το πρόγραμμά μας είναι χωρισμένο σε κουτάκια, τα λεπτά είναι μετρημένα και η μετάβαση από το σημείο Α στο σημείο Β είναι απλώς μια διαδικασία που πρέπει να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν πιο σύντομα.

Και μετά, υπάρχουν τα παιδιά.

Τα παιδιά που θα σταματήσουν στη μέση του πεζοδρομίου για να παρατηρήσουν μια σειρά από μυρμήγκια. Που θα «κολλήσουν» κοιτάζοντας ένα περίεργο σύννεφο. Που θα θελήσουν να πηδήξουν σε κάθε λακκούβα με νερό, όχι για να φτάσουν κάπου, αλλά για να δουν τι ήχο κάνει το «πλατς».

Συχνά, αυτή η διαφορά ταχύτητας μας εξοργίζει. Νιώθουμε ότι τα παιδιά μας καθυστερούν, ότι «χασομεράνε». Η αλήθεια, όμως, είναι πολύ πιο βαθιά και συγκινητική: Τα παιδιά δεν είναι αργά. Απλώς κινούνται με την «ταχύτητα του θαύματος». Και ίσως, αντί να τα τραβάμε βιαστικά από το χέρι για να προλάβουν τον δικό μας ρυθμό, να ήρθε η ώρα να επιβραδύνουμε εμείς, για να συναντήσουμε τον δικό τους.

Η σύγκρουση των δύο κόσμων: Ο Χρόνος vs Η Στιγμή

Οι ενήλικες και τα παιδιά ζουν σε διαφορετικές χρονικές ζώνες. Εμείς ζούμε στον γραμμικό χρόνο (Chronos), αυτόν που μετριέται με το ρολόι, τα ραντεβού και τις προθεσμίες. Τα παιδιά, όμως, ειδικά τα μικρότερα, ζουν στον βιωματικό χρόνο (Kairos). Ζουν στο «τώρα». Δεν τα απασχολεί τι θα γίνει σε πέντε ώρες, ούτε το meeting που έχετε αύριο. Τα απασχολεί η υφή της πέτρας που μόλις βρήκαν στο πάρκο.

Όταν τα πιέζουμε να βιαστούν, ουσιαστικά τα ξεριζώνουμε από το παρόν τους για να τα εντάξουμε στο δικό μας μέλλον. Και παρόλο που κάποιες φορές αυτό είναι αναγκαίο (το σχολικό δεν θα περιμένει για πάντα), όταν γίνεται ο κανόνας της ζωής μας, χάνουμε κάτι πολύτιμο.

Τι σημαίνει «ταχύτητα του θαύματος»;

Η φράση “speed of wonder” (ταχύτητα του θαύματος) περιγράφει τον ρυθμό που απαιτείται για να ανακαλύψεις τον κόσμο. Δεν μπορείς να θαυμάσεις κάτι τρέχοντας. Το θαύμα απαιτεί παύση. Απαιτεί παρατήρηση.

Για ένα παιδί, ο κόσμος είναι ένα καινούργιο, συναρπαστικό εργαστήριο.

• Εμείς βλέπουμε απλώς ένα πεσμένο φύλλο. Εκείνα βλέπουν μια βάρκα, ένα πιάτο για τις νεράιδες ή έναν χάρτη με φλέβες.
• Εμείς βλέπουμε μια σκάλα. Εκείνα βλέπουν ένα βουνό που πρέπει να κατακτηθεί σκαλί-σκαλί.

Όταν τα κάνουμε να επιταχύνουν, τους στερούμε τη μάθηση. Τους λέμε, άθελά μας, ότι ο προορισμός είναι πιο σημαντικός από το ταξίδι και ότι η διεκπεραίωση είναι πιο σημαντική από την ανακάλυψη.

Το δώρο της επιβράδυνσης για τους γονείς

Εδώ όμως κρύβεται το μεγάλο μυστικό: Το να ρίξουμε ρυθμούς δεν είναι δώρο μόνο για τα παιδιά. Είναι, κυρίως, θεραπεία για εμάς τους ίδιους.

Όταν αποφασίζουμε να αφήσουμε το παιδί να ορίσει τον ρυθμό, συμβαίνει κάτι μαγικό: Αρχίζουμε να αναπνέουμε ξανά. Σταματάμε να είμαστε διαχειριστές κρίσεων και γινόμαστε ξανά παρατηρητές της ζωής. Βγαίνουμε από τον «αυτόματο πιλότο» του άγχους και προσγειωνόμαστε στο σώμα μας και στο παρόν.

Σκεφτείτε το: Πότε ήταν η τελευταία φορά που κοιτάξατε πραγματικά τον ουρανό; Πότε προσέξατε το σχήμα μιας σταγόνας βροχής στο τζάμι; Τα παιδιά μάς προσφέρουν μια δεύτερη ευκαιρία να βιώσουμε τον κόσμο με αθωότητα και δέος. Μας προσκαλούν να δούμε τη μαγεία στα καθημερινά, στα ασήμαντα, στα μικρά.

Όπως λέει και η σοφή φράση: «Όταν αρχίζουμε να επιβραδύνουμε και τα αφήνουμε να ορίσουν τον ρυθμό, αναπνέουμε, παρατηρούμε και ανήκουμε ξανά στη δική μας ζωή». Παύουμε να είμαστε σκλάβοι του ρολογιού και γινόμαστε ξανά ιδιοκτήτες του χρόνου μας.

Πώς να πατήσουμε «φρένο» στην πράξη

Προφανώς, δεν μπορούμε να αγνοούμε το ρολόι όλη την ώρα. Υπάρχουν δουλειές, σχολεία και υποχρεώσεις. Μπορούμε, όμως, να δημιουργήσουμε «θύλακες βραδύτητας» μέσα στη μέρα μας.

1. Το μαξιλαράκι του 10λεπτου: Προσπαθήστε να ξεκινάτε για τις δραστηριότητες 10-15 λεπτά νωρίτερα από το αναγκαίο. Αυτός ο «νεκρός χρόνος» είναι ο χρόνος του θαύματος. Είναι ο χρόνος που επιτρέπει στο παιδί να δέσει τα κορδόνια του μόνο του ή να σταματήσει να χαϊδέψει μια γάτα, χωρίς εσείς να κοιτάτε το ρολόι με απόγνωση.
2. Ακολουθήστε το βλέμμα τους: Όταν περπατάτε μαζί και το παιδί σταματάει, σταματήστε κι εσείς. Αντί να τραβήξετε το χέρι του, γονατίστε στο ύψος του και ρωτήστε: «Τι βλέπεις;». Δείτε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του. Αυτή η σύνδεση διαρκεί δευτερόλεπτα, αλλά χτίζει αναμνήσεις για μια ζωή.
3. Αφήστε το πρόγραμμα στην άκρη (έστω για λίγο): Τα Σαββατοκύριακα, δοκιμάστε να έχετε ένα απόγευμα χωρίς ατζέντα. Πηγαίνετε μια βόλτα χωρίς προορισμό. Αφήστε το παιδί να διαλέξει σε ποιο μονοπάτι θα στρίψετε. Αφήστε το να περπατήσει όσο αργά θέλει.
4. Μετατρέψτε τη ρουτίνα σε ιεροτελεστία: Το μπάνιο, το ντύσιμο, το φαγητό, δεν χρειάζεται να είναι αγώνας δρόμου. Μπορούν να είναι στιγμές σύνδεσης. Αντί να πείτε «φάε γρήγορα», ρωτήστε «τι γεύση έχει η ντομάτα;». Η ενσυνειδητότητα (mindfulness) δεν χρειάζεται στρωματάκι γιόγκα. Χρειάζεται απλώς παρουσία.

Επιστρέφοντας στη ζωή μας

Η παιδική ηλικία είναι, κατά ειρωνικό τρόπο, η πιο γρήγορη περίοδος της ζωής. Περνάει σαν αστραπή. Αν τρέχουμε διαρκώς για να φτάσουμε στο επόμενο στάδιο, στην επόμενη τάξη, στην επόμενη δραστηριότητα, κινδυνεύουμε να φτάσουμε στο τέλος της διαδρομής λαχανιασμένοι, έχοντας χάσει τη θέα.

Τα παιδιά μας είναι οι μεγάλοι μας δάσκαλοι. Μας διδάσκουν ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται στο να φτάσεις κάπου γρήγορα, αλλά στο να είσαι παρών σε κάθε βήμα της διαδρομής. Μας διδάσκουν ότι μια πέτρα σε σχήμα καρδιάς είναι θησαυρός.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που το μικρό σας θα σταματήσει για να παρατηρήσει ένα σαλιγκάρι που διασχίζει αργά το μονοπάτι, μην το μαλώσετε. Σταθείτε δίπλα του. Πάρτε μια βαθιά ανάσα. Νιώστε τον αέρα στο πρόσωπό σας. Ευχαριστήστε το που σας θύμισε πώς είναι να σταματάς τον χρόνο. Γιατί τελικά, δεν περιμένετε εσείς το παιδί. Το παιδί περιμένει εσάς να θυμηθείτε πώς είναι να ζεις αληθινά.