Πώς να αναθρέψετε ένα «πνευματώδες παιδί», σύμφωνα με την εκπαιδεύτρια γονέων Mary Sheedy Kurcinka

Η φράση «πνευματώδες παιδί» δεν έχει μια κοινή, καλά καθορισμένη έννοια στα ελληνικά, αλλά πιθανότατα αναφέρεται σε ένα παιδί που είναι πολύ έξυπνο, γρήγορο στη σκέψη, και ίσως ειρωνικό ή πνευματώδες χιούμορ. Στην αντίθετη περίπτωση, αν πρόκειται για παιδί που συμπεριφέρεται με χειριστικό και αντιδραστικό τρόπο, τότε μάλλον θα περιγραφόταν ως «δύσκολο», «πεισματάρικο», «ατίθασο» ή «ανυπάκουο».

Σε πρόσφατο άρθρο της εκπαιδεύτριας γονέων Mary Sheedy Kurcinka στο Psychology Today, διαβάζουμε σχετικά με τα «πνευματώδη παιδιά»: Η ποσότητα των συχνά αντικρουόμενων συμβουλών για γονείς και φροντιστές που είναι διαθέσιμες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να φαίνεται συντριπτική. Πώς μπορεί κανείς να αρχίσει να ταξινομεί αυτή την υπερβολική πληθώρα συμβουλών, πόσο μάλλον να καταλάβει ποια είναι η καλύτερη πρακτική για την οικοδόμηση υγιών σχέσεων;

Η Προσέγγιση του Πνευματώδους Παιδιού έχει αναπτυχθεί μετά από δεκαετίες εργασίας με οικογένειες παιδιών με ζωντάνια που είναι τυπικά και όμως πιο έντονα, επίμονα, διορατικά, ευαίσθητα και ενεργητικά. Συνυφαίνει ευρήματα από τους τομείς της ιδιοσυγκρασίας, της ασφαλούς προσκόλλησης, του ύπνου, της ανάπτυξης, της ανθεκτικότητας, της νευροβιολογίας και της αυτορρύθμισης.

Για να γίνει πρακτική και εύκολη στην εφαρμογή της, αυτές οι πληροφορίες έχουν συμπυκνωθεί σε τρεις βασικές έννοιες: Ηρεμία, Σύνδεση και Καθοδήγηση. Αυτές οι τρεις έννοιες αποτελούν ένα θεμέλιο, παρέχοντας στους φροντιστές μια αξιόπιστη βάση για να επιστρέφουν επανειλημμένα καθώς επανεξετάζουν και επιλέγουν τις στρατηγικές που ταιριάζουν καλύτερα σε αυτό το παιδί, καλλιεργούν μια υγιή αίσθηση του εαυτού, διδάσκουν βασικές δεξιότητες ζωής και χτίζουν μια ισχυρή σχέση.

1. Ηρεμία: Δεν υπάρχει διδακτική στιγμή στη μέση μιας κρίσης. Μέσα μας υπάρχει ένα σύστημα διέγερσης. Το σύστημα εντολών για αυτό το σύστημα διέγερσης βρίσκεται στον εγκέφαλο και ελέγχει συνεχώς τα δεδομένα που έρχονται σε εμάς μέσω των αισθήσεων και του σώματός μας για να διαπιστώσει αν όλα είναι καλά ή, όταν γίνεται αντιληπτή μια απειλή, για να ειδοποιήσει όλα τα συστήματα να προετοιμαστούν για μάχη, φυγή ή πάγωμα. Αυτή είναι η κόκκινη ζώνη της τεταμένης ενέργειας. Όταν βρισκόμαστε στην κόκκινη ζώνη, δεν μπορούμε να έχουμε εύκολη πρόσβαση στον νεοφλοιό, όπου βρίσκονται οι ανώτερες δεξιότητες σκέψης μας, όπως η ικανότητα συλλογισμού, επίλυσης προβλημάτων και ευέλικτης σκέψης. Τα ζωηρά παιδιά, λόγω του όγκου, της ταχύτητας και της έντασης των αισθήσεων που βιώνουν, έχουν ένα σύστημα συναγερμού με ένα χτύπημα.

Έτσι, ο πρώτος μας στόχος είναι να επιλέξουμε και να εφαρμόσουμε στρατηγικές που τα βοηθούν να αναπτύξουν ισχυρές, αποτελεσματικές δεξιότητες αυτορρύθμισης. Σε προληπτική βάση, αυτό σημαίνει ανάπτυξη καθημερινών ρουτινών που διασφαλίζουν ότι ικανοποιούνται οι ανάγκες τους για φαγητό, ποτό, ύπνο και όσο το δυνατόν περισσότερη ηρεμία και ασφάλεια. Στη στιγμή, αυτό σημαίνει ότι κάποιος χρησιμοποιεί τη γνώση της ιδιοσυγκρασίας του για να αναγνωρίζει ερεθίσματα, να αφαιρεί ή να μειώνει τα ερεθίσματα που τον προκαλούν, να ανιχνεύει τα πρώτα κιόλας σημάδια που δυσκολεύεται να ρυθμίσει και να αντιδρά με τρόπους που το ηρεμούν.

Το όφελος δεν είναι μόνο εκείνη τη στιγμή. Τα ίχνη αυτών των ηρεμιστικών εμπειριών πιστεύεται ότι αλλάζουν την καλωδίωση του εγκεφάλου του παιδιού. Έτσι αναπτύσσουν τα παιδιά δεξιότητες αυτορρύθμισης. Δεν αγνοούνται ή αφήνονται να τα βγάλουν πέρα ​​μόνα τους, όπως συχνά συνιστάται, αλλά σε συνεργασία με τον φροντιστή. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Προσέγγιση του Πνευματώδους Παιδιού εστιάζει επίσης στο να βοηθά τους γονείς και τους φροντιστές να ηρεμήσουν τον εαυτό τους.

Αυτή η ιδέα της εστίασης στην ηρεμία όλων επιτρέπει στους γονείς να αξιολογήσουν τις συμβουλές ρωτώντας: «Αυτή η στρατηγική ενισχύει ένα αίσθημα ηρεμίας, ασφάλειας για όλους ή τροφοδοτεί την ένταση;»

2. Σύνδεση: Η οικοδόμηση μιας ασφαλούς, εμπιστευτικής σχέσης με τα παιδιά είναι απαραίτητη. Οι ερευνητές περιγράφουν μια ασφαλή, εμπιστευτική σχέση ως μια σχέση στην οποία οι ενήλικες και τα παιδιά αναπτύσσουν την ικανότητα να συγχρονίζουν τον ρυθμό, τον τόνο της φωνής και τις συμπεριφορές τους σε απάντηση ο ένας στον άλλον, δημιουργώντας έναν ρυθμό και μια αίσθηση αρμονίας.

Η οικοδόμηση μιας εμπιστευτικής σχέσης με τα παιδιά δεν απαιτεί συνεχή αιώρηση. Κατασκευάζεται κατά τη διάρκεια πράξεων της καθημερινής ζωής: στιγμές που τα παιδιά ζητούν προσοχή και ο ενήλικας στρέφεται προς το μέρος τους, δίνοντας ελεύθερα την πλήρη προσοχή του, για να προσφέρει ένα καταπραϋντικό άγγιγμα ή λόγια ενθάρρυνσης, να απαντήσει σε μια ερώτηση, να ακούσει ένα αστείο ή να προσφέρει βοήθεια. Στιγμές που, μέσω των πράξεών τους, των εκφράσεων του προσώπου και του αγγίγματος, επικοινωνούν σε αυτό το παιδί: «Αγαπώ το μοναδικό άτομο που είσαι. Η ευημερία σου είναι σημαντική για μένα. Είσαι σωματικά και συναισθηματικά ασφαλής στην παρουσία μου. Όταν πλησιάζω, έρχομαι να βοηθήσω. Έχεις σημασία για μένα». Αυτός είναι ο τύπος σχέσης που επιτρέπει στους γονείς και τα παιδιά να συνεργάζονται για μια ζωή.

Η ιδέα της εστίασης στη σύνδεση επιτρέπει στους γονείς και τους φροντιστές να εξετάζουν συμβουλές ρωτώντας: «Αυτή η σύσταση μας συνδέει και χτίζει μια ισχυρή, υγιή σχέση ή μας αποσυνδέει;»

3. Προπονητής: Όταν τα ζωηρά παιδιά αισθάνονται ήρεμα και συνδεδεμένα, η στιγμή της διδασκαλίας είναι κοντά. Μέσα από επαναλαμβανόμενες, σκόπιμες σύντομες εκρήξεις διδασκαλίας, τα ζωηρά παιδιά –και, φυσικά, όλα τα παιδιά– αναπτύσσουν τις δεξιότητες συναισθηματικής ρύθμισης που είναι απαραίτητες για να μεγαλώσουν, να επιτύχουν τις δυνατότητές τους και να βιώσουν ικανοποιητικές σχέσεις και ευτυχία στη ζωή τους.

Αυτές οι διδακτικές στιγμές πηγάζουν από την κατανόηση ότι όταν τα ζωηρά παιδιά ενεργούν ακατάλληλα ή κατακλύζονται συναισθηματικά, αυτή δεν είναι κακή συμπεριφορά που πρέπει να τιμωρηθεί, αλλά μάλλον δείκτες συναισθηματικής δυσφορίας και έλλειψης γνώσεων και δεξιοτήτων. Τα παιδιά δεν έχουν μάθει ακόμη τις λέξεις που πρέπει να χρησιμοποιούν ή τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν ή δεν έχουν αναπτύξει τις δεξιότητες που απαιτούνται για να διαχειριστούν με επιτυχία τα συναισθήματά τους και αυτήν την κατάσταση.

Ευτυχώς, οι ενήλικες στη ζωή τους μπορούν να τα διδάξουν. Οι γονείς μπορούν να αναγνωρίσουν και να ονομάσουν τι αισθάνονται και χρειάζονται τα παιδιά, χτίζοντας έτσι το συναισθηματικό τους λεξιλόγιο. Οι ενήλικες μπορούν να βοηθήσουν τα ζωηρά παιδιά να κατασκευάσουν ένα κιτ εργαλείων με υγιείς, καταπραϋντικές, ηρεμιστικές στρατηγικές και να εξασκήσουν κοινωνικές δεξιότητες όπως η επίλυση προβλημάτων μέχρι τα παιδιά να γίνουν τόσο ικανά ώστε να μπορούν να προτείνουν τρεις λύσεις που κερδίζουν/κερδίζουν πριν ο ενήλικας προτείνει έστω και μία. Έτσι σταματά η «κακή συμπεριφορά».

Η ιδέα της εστίασης στην καθοδήγηση των ζωηρών παιδιών επιτρέπει στους γονείς και τους φροντιστές να εξετάζουν συμβουλές ρωτώντας: Βασίζεται αυτή η συμβουλή στην υπόθεση ότι όταν τα παιδιά ενεργούν ακατάλληλα, δεν το κάνουν για να συμπεριφέρονται σκόπιμα άσχημα, αλλά επειδή δεν έχουν το συναισθηματικό λεξιλόγιο και τις δεξιότητες αυτορρύθμισης που είναι απαραίτητες για τη διαχείριση της κατάστασης; Λέξεις και δεξιότητες που μπορούν να διδαχθούν.

Η Mary Sheedy Kurcinka, Διδάκτωρ Διδασκαλίας, είναι συγγραφέας, λέκτορας και εκπαιδεύτρια γονέων.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει

Mary Sheedy Kurcinka, parenting advice, author of Raising Your Spirited Child

Διαβάστε ακόμα

Νηπιακά ξεσπάσματα: Αυτές είναι οι 6 πιο «ηρεμιστικές» φράσεις σύμφωνα με τη Reem Raouda – Childit