Η γονική τελειομανία βλάπτει τη σχέση του παιδιού σας με το φαγητό

H σύγκριση μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των αδιάκοπων συμβουλών για τη γονική μέριμνα αυξάνουν σε δραματικό σημείο την πίεση για «να το κάνουμε σωστά». Οι γονείς μπορεί να νιώθουν την τάση να δοκιμάσουν ένα στυλ γονικής μέριμνας εγκεκριμένο από ειδικούς ή να δημιουργήσουν υγιεινά σχολικά γεύματα άξια για το Instagram. Η προσπάθεια να είσαι καλός γονέας είναι φυσική. Αλλά όταν αυτές οι προσπάθειες καταλήγουν σε τελειομανία, μπορεί να υπάρξουν αρνητικές συνέπειες.

Η έρευνα το υποστηρίζει αυτό. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο BMC Psychiatry διαπίστωσε ότι η γονική τελειομανία συνδέεται με υψηλότερα ποσοστά διατροφικών διαταραχών σε παιδιά ηλικίας 6 έως 11 ετών. Αυτή η τελειομανία, η οποία μπορεί να μοιάζει με υψηλά προσωπικά πρότυπα, προσδοκίες ή επικριτικότητα, δημιουργεί άγχος που συχνά εξαπλώνεται, αυξάνοντας τον κίνδυνο παιδιών που προσπαθούν να είναι τέλεια και έχουν ανθυγιεινά διατροφικά πρότυπα.

Ο κύκλος δεν σταματά πάντα εκεί. Μια συστηματική ανασκόπηση του 2023 στο Journal of Eating Disorders βρήκε μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ των τελειομανών χαρακτηριστικών και των συμπεριφορών υπερφαγίας. Έρευνα από την Εθνική Βιβλιοθήκη Ιατρικής συνδέει την τελειομανία με την ορθορεξία, και μια μελέτη στο Science Direct τη συνδέει με τη βουλιμία και την ανορεξία.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί συμβαίνει αυτό –και πώς οι γονείς μπορούν να μεταβούν από την τελειομανία στη σύνδεση– μιλήσαμε με ειδικούς που εργάζονται άμεσα με οικογένειες που επηρεάζονται από διατροφικές διαταραχές και διατροφικές διαταραχές.

Όταν η πίεση για τελειότητα φτάνει στο οικογενειακό τραπέζι

Όταν οι γονείς αγωνίζονται για την τελειότητα, τα παιδιά μπορούν να νιώσουν το βάρος αυτών των προσδοκιών – και αυτό μπορεί να διαμορφώσει ήσυχα τον τρόπο που βλέπουν τον εαυτό τους.

Οι γονείς που παλεύουν με την τελειομανία συχνά δείχνουν μια άκαμπτη επιθυμία να κάνουν τα πάντα άψογα στην ανατροφή των παιδιών τους, και πιθανότατα το εκδηλώνουν και σε άλλα μέρη της ζωής τους. Συχνά καθοδηγείται από το άγχος – την αίσθηση ότι αν μπορώ απλώς να κάνω τα πράγματα τέλεια, όλα θα είναι εντάξει.

Ένας συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται η τελειομανία στο σπίτι είναι ο καθορισμός δύσκολων κανόνων για το φαγητό για τους ίδιους και τα παιδιά τους.

Οι γονείς έχουν καλές προθέσεις, αλλά η δημιουργία αυστηρών κανόνων, όπως «δεν μπορείτε να φάτε καθόλου ζάχαρη» ή «πρέπει να τελειώσετε τα πάντα στο πιάτο σας», μπορεί να συμβάλει σε μια ανθυγιεινή σχέση με το φαγητό. Τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να αισθάνονται ενοχές για τις επιλογές τροφίμων ή να τσιμπολογούν τα τρόφιμα που τους απαγορεύονται.

Επιπλέον, η επισήμανση των τροφίμων ως «καλών» ή «κακών» μπορεί να στείλει επιβλαβή μηνύματα και να επηρεάσει την αυτοεκτίμηση. Όταν οι γονείς επισημαίνουν τα τρόφιμα με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά δεν εσωτερικεύουν απλώς το μήνυμα για το φαγητό – αρχίζουν να επισημαίνουν τον εαυτό τους ως καλό ή κακό με βάση αυτό που έφαγαν. Επίσης δεν είναι ασυνήθιστο τα παιδιά να αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες των γονιών τους για το φαγητό.

Προσέξτε για πρώιμα σημάδια

Δεν αναπτύσσουν όλα τα παιδιά ενός τελειομανή γονέα διαταραγμένη διατροφή, η οποία αναφέρεται σε προβληματικές διατροφικές συμπεριφορές που μπορούν να εξελιχθούν σε μια αναγνωρισμένη διατροφική διαταραχή. Επίσης τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν διαταραγμένη διατροφή παρά την καλύτερη προσπάθεια ενός γονέα να ενσταλάξει υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Οι ειδικοί λένε ότι υπάρχουν σημάδια που αξίζει να προσέξετε.

Ένα χαρακτηριστικό σημάδι είναι όταν τα παιδιά αρχίζουν να αποφεύγουν τις καθημερινές εμπειρίες λόγω ανησυχιών για το φαγητό, όπως η παράλειψη ενός sleepover ή ενός πάρτι γενεθλίων. Ή αρχίζουν να αποφεύγουν ορισμένα τρόφιμα.

Εάν το 8χρονο παιδί σας αυτοαποκαλείται «κακό» επειδή έχει ένα κομμάτι κέικ, αυτή είναι μια καλή στιγμή για να κάνετε ένα βήμα πίσω και να επανεκτιμήσετε την κατάσταση.

Αλλά δεν πρόκειται για δίαιτα. Η διαταραγμένη διατροφή στα παιδιά εμφανίζεται συχνά ως συναισθηματικοί αγώνες γύρω από τα γεύματα και μπορεί να ξεκινήσει ήδη από την ηλικία των 6 ετών. Αν ένα παιδί είναι αγχωμένο ή αηδιασμένο πριν από τα γεύματα, αυτό είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι. Πρέπει να δίνετε προσοχή στο συναισθηματικό κόστος. Το άγχος της γονικής τελειομανίας και η επιθυμία να είναι κανείς τέλειος τόσο για το παιδί όσο και για τον γονέα μπορεί μερικές φορές να είναι συντριπτικό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ένα εσωτερικό αίσθημα ότι είναι εκτός ελέγχου.

Βοηθώντας τα παιδιά να χτίσουν μια υγιή σχέση με το φαγητό

Το αντίδοτο στην τελειομανία είναι η μετατόπιση της εστίασης από τον έλεγχο στη σύνδεση.

Να είστε ένα καλό πρότυπο

Είναι σημαντικό για τους γονείς να δίνουν το καλό παράδειγμα. Αυτό που λέτε έχει σημασία, αλλά όχι τόσο όσο αυτό που τα παιδιά σας βλέπουν να κάνετε. Αυτό σημαίνει να τρώτε όλα τα είδη τροφίμων και να μην δείχνετε ενοχές όταν καταναλώνετε ένα περιστασιακό λιπαρό ή ζαχαρούχο σνακ. Επίσης, οι γονείς θα πρέπει να κάνουν την ώρα του γεύματος μια στιγμή για δεσμό, όχι για κρίση. Βάλτε στην άκρη το στις συσκευές, μοιραστείτε για την ημέρα σας και αφήστε τα παιδιά να μοιραστούν τη δική τους», λέει.

Και να θυμάστε ότι η τελειότητα στην ανατροφή των παιδιών δεν είναι εφικτή και η προσπάθειά σας για αυτό μπορεί να σας οδηγήσει σε αποτυχία.

Όταν οι γονείς ασκούν τόσο μεγάλη πίεση στον εαυτό τους για να πετύχουν κάτι ανέφικτο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επαγγελματική εξουθένωση. Και όταν τα παιδιά μεγαλώνουν ακούγοντας κριτική συνέχεια, συχνά στρέφουν την ίδια κριτική φωνή προς τα μέσα.

Αποφύγετε την κριτική και την απαγόρευση τροφίμων

Το να λέτε «όχι» σε ορισμένα τρόφιμα μπορεί να κάνει τα παιδιά να τα θέλουν περισσότερο. Αντ’ αυτού, παρέχετε δομή μέσω τακτικών γευμάτων και υγιεινών επιλογών, επιτρέποντας παράλληλα την αυτονομία.

Αλλά αν το παιδί σας επιδιώκει πάντα το πρόχειρο φαγητό, μπορείτε επίσης να το αναδιατυπώσετε. Για παράδειγμα, πείτε: «Αν σας αρέσουν τα πατατάκια, ας κόψουμε και τα μήλα πολύ λεπτά, ώστε να είναι εξίσου τραγανά».

Ό,τι και να γίνει, οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση όρων όπως «χοντρός» ή «παχουλός» και οποιασδήποτε μορφής πειράγματος με βάση το βάρος. Θα πρέπει επίσης να απέχουν από το να ενθαρρύνουν τα παιδιά να χάσουν βάρος, καθώς τέτοια επικοινωνία έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο δυσαρέσκειας με το σώμα, ανθυγιεινές συμπεριφορές ελέγχου βάρους και μειωμένης ψυχολογικής ευεξίας σε παιδιά και εφήβους.

Συμπεριλάβετε τα παιδιά στη διαδικασία

Αφήστε τα παιδιά να σας βοηθήσουν να σχεδιάσετε γεύματα, να ψωνίσετε μαζί σας ή να ετοιμάσετε σνακ. Όταν συμμετέχουν στη διαδικασία, είναι πολύ πιο πιθανό να φάνε αυτό που έχετε ετοιμάσει.

Αν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δυσκολεύεται

Αν πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να δυσκολεύεται, μιλήστε του και ανοίξτε τη συζήτηση απαλά. Οι γονείς δεν χρειάζεται να περιμένουν μέχρι να αναπτυχθεί μια πλήρης διατροφική διαταραχή, η επικοινωνία με έναν παιδίατρο, έναν σχολικό σύμβουλο ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να παρέχει καθοδήγηση πριν επιδεινωθούν οι ενδείξεις.