Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά να διορθώσουν αρνητικές συμπεριφορές
Όταν εντοπίζεται ένα «λάθος» καλό είναι να επισημαίνεται νωρίς, πριν γίνει μια κακή συνήθεια
Αυτό που κάνει μια προβληματική συμπεριφορά συνήθεια είναι η επανάληψη – ενώ όταν επιδιωχθεί άμεσα η επισήμανσή της και η διόρθωση είναι πιο εύκολα να σταματήσει εγκαίρως. Τα παιδιά διαθέτουν τη δική τους προσωπικότητα, αλλά αρκετά κομμάτια του χαρακτήρα και κυρίως της συμπεριφοράς τους μπορούν να τα διαμορφώσουν με την επίδραση του περιβάλλοντός τους αλλά και με την καθοδήγηση των γονιών ή των ενήλικων που αλληλοεπιδρούν μαζί τους. Εδώ παρουσιάζουμε μερικά συχνά «λάθη» που εμφανίζουν τα παιδιά στη συμπεριφορά τους και πώς να τα βοηθήσουμε να τα κατανοήσουν και να τα «διορθώσουν».
Θα κάνω αυτό, αν…
Αυτό είναι το πιο σύνηθες λάθος στο οποίο βάζουν οι γονείς άθελά τους το χέρι τους. Δίνω επιλογές στο παιδί είναι άλλο από το να μπαίνουν οι γονείς ή τα παιδιά σε διαδικασίες παζαρέματος. Συνήθως πρώτοι οι γονείς είναι εκείνοι που θα προσπαθήσουν να διαπραγματευτούν κάτι με το παιδί τους, από το αν θα φάει όλο το φαγητό του μέχρι το αν θα ντυθεί γρήγορα. Με τον τρόπο αυτό όμως αργότερα και τα παιδιά αρχίζουν και χρησιμοποιούν την ίδια τακτική. Οπότε δίνουμε στα παιδιά την επιλογή να διαλέξουν ανάμεσα σε κάτι, αλλά δεν τους βάζουμε διαπραγματευτικά διλήμματα.
Δεν ξέρω πώς έγινε…
Αυτά τα ως διά μαγείας πράγματα που ανακαλύπτουν οι γονείς αλλά το παιδί δεν έχει ιδέα πώς έγιναν ή δεν θυμάται, υποθάλπουν μια διάθεση του παιδιού να πει ψέματα ή να μην παραδεχτεί κάτι που έκανε. Εδώ οι γονείς πρέπει να δώσουν έμφαση στο να ενθαρρύνουν και να επιβραβεύουν συνήθειες ειλικρίνειας. Να μην είναι, δηλαδή, πολύ αυστηροί ή επικριτικοί όταν ένα παιδί κάνει ένα λάθος ή μια ζημιά, αλλά αντιθέτως να του διδάξουν ότι τα λάθη είναι σημαντικά και από αυτά μαθαίνουμε ενώ οι ζημιές είναι κάτι που συμβαίνει – αρκεί να τις λέμε όταν συμβαίνουν, γιατί σε αντίθεση με τη ζημιές που μπορεί να συμβούν κατά λάθος, η απόκρυψη της ζημιάς ή η μη παραδοχή της ευθύνης είναι συνειδητή επιλογή και το παιδί πρέπει να μάθει γιατί είναι σημαντικό να την αποφεύγει.
Δεν το έκανα εγώ, το έκανε ο …
Το λάθος εδώ είναι που παίρνουν θέση για κάτι άσχημο που έχει κάνει κάποιος άλλος. Η ενθάρρυνση που πρέπει να δίνεται στα παιδιά είναι να αναγνωρίζουν τα δικά τους λάθη και να αναλαμβάνουν την ευθύνη τους – σε αυτό το πλαίσιο δεν ανήκει ωστόσο το να λένε/μαρτυρούν αν έκανε κάτι κάποιο από τα αδέρφια τους ή τους φίλους ή συμμαθητές του.
Θα τσιρίξω, θα πλαντάξω, θα χαλάσω τον κόσμο και θα γίνει το δικό μου
Αρχικά οι γονείς πρέπει να δουν ποιος είναι ο λόγος που το παιδί θέλει να χαλάσει τον κόσμο, είναι κούραση, είναι κάτι που το ενοχλεί ή είναι απλώς κάτι που θέλει να επιτύχει. Στις δύο πρώτες περιπτώσεις η αντιμετώπιση είναι να νιώσει το παιδί ασφάλεια, ότι το ακούτε, κι ότι θα ικανοποιηθεί η ανάγκη του. Θα του δώσετε χώρο και χρόνο και αγκαλιά για να ηρεμήσει. Στη δεύτερη περίπτωση επίσης θα προσπαθήσετε να του δείξετε ότι καταλαβαίνετε πώς νιώθει και θα προσπαθήσετε να το ηρεμήσετε αλλά δεν θα του ικανοποιήσετε την επιθυμία γιατί θα του δώσετε το μήνυμα ότι η επιθυμία του ικανοποιείται λόγω αυτής της άσχημης συμπεριφοράς του, οπότε και το ενθαρρύνετε να τη χρησιμοποιήσει ξανά. Μπορείτε να ικανοποιήσετε την επιθυμία του αλλά σε μια άλλη στιγμή, σε ουδέτερο χώρο και χρόνο.
Τα παιδιά χρειάζονται κατανόηση, ενσυναίσθηση και πολλή στήριξη, αυτά τα επιτυγχάνετε με πολλή συζήτηση, κοινό παιχνίδι, επικοινωνία και ουσιαστική επαφή. Και μην ξεχνάτε η πιο αποτελεσματική καθοδήγηση είναι οι πράξεις των γονιών και το καθημερινό τους παράδειγμα.
