Πώς συνδυάζονται μητρότητα, ποίηση και διδασκαλία

Πόση ποίηση μπορεί να βρει κανείς σε ένα γυμνάσιο ή ένα λύκειο;

Η αθωότητα, η ανεμελιά, ο φόβος, το δάκρυ, η αδεξιότητα, το όνειρο, οι προσδοκίες, οι ματαιώσεις, τα σκαψίματα στην καρδιά και στη σκέψη, οι φόβοι, η άρνηση της συμβατικότητας, η καταπίεση από την κοινωνία, τα αδιέξοδα, η επανάσταση, η ελευθερία, και ο έρωτας… Α, ο έρωτας σε όλη του τη φρεσκάδα και ψευδαίσθηση. Ω, ναι, αυτό είναι η ποίηση που μπορεί να βρει κανείς σε ένα γυμνάσιο ή ένα λύκειο.

Τι έχεις να πεις ως καλωσόρισμα φέτος στους νέους σου μαθητές;

Με τα μάτια ανοιχτά, να νιώσω, να μάθω, να κάνω λάθη. Να κάνω φιλίες. Να δω τον κόσμο γύρω μου και μέσα μου. Να εκφραστώ. Να γίνω εγώ˙ εγώ μαζί με τους άλλους. Με κέφι. Να δημιουργήσω. Να μιλήσω. Ανοίξτε τα μάτια σας!

Πώς ένιωσες όταν ήταν να πάνε τα παιδιά σου πρώτη φορά στο σχολείο – και ποια πρώτη φορά ήταν η πιο δύσκολη;

Αγωνία, χαρά, συγκίνηση, καμάρι. Γλυκόπικρη συνειδητοποίηση του χρόνου που κυλά. Η πιο δύσκολη πρώτη φορά ήταν η δοκιμασία στις πανελλήνιες εξετάσεις του πρώτου μου παιδιού.

Τι δυσκολίες συναντάει σήμερα ένας φιλόλογος στη δουλειά του;

Να διαχειριστεί τα σχολικά βιβλία και το σύστημα. Να πάρει λίγα από αυτά και να αφήσει έξω πολλά. Να μάθει στα παιδιά να συνειδητοποιούν τη σπουδαιότητα της γνώσης της Γλώσσας και της Ιστορίας και να τα αγαπήσουν.

Τι διαφορές αντιμετωπίζεις σε σχέση με τη συμπεριφορά των παιδιών στο γυμνάσιο και στο λύκειο – πού σου είναι πιο εύκολο να κάνεις μάθημα;

Στο γυμνάσιο θεωρώ πως τα παιδιά είναι πιο ανέμελα. Ακόμα δεν γνωρίζουν καλά καλά τους εαυτούς τους. Η πρώτη τους ώθηση είναι προς το εσωτερικό. Ακόμα τους αρέσει να παίζουν. Διψούν για τα πάντα. Κι αυτό αφήνει πολλά περιθώρια στον εκπαιδευτικό να μεταφέρει τη γνώση των μαθημάτων με πολλούς εναλλακτικούς τρόπους και να συζητήσει για τον κόσμο και τα πράγματα. Γι’ αυτό και το προτιμώ.

Στο λύκειο, ενώ από την μια, το μυαλό και η προσωπικότητα είναι πιο μεστωμένα, από την άλλη, η πίεση προς τις Πανελλήνιες κόβει φτερά, μαραίνει ευφυίες και αποστεγνώνει δημιουργικές προσωπικότητες. Αν συζητήσεις με τα παιδιά του λυκείου, έχουν τη δύναμη να σε στήσουν στον τοίχο. Απαιτούν απαντήσεις στα αναπάντητα ερωτήματα της ζωής μας. Το λύκειο θεωρώ πως είναι μια καθημερινή δυναμική πρόκληση για τον εκπαιδευτικό.

Ποιο είναι το αγαπημένο μάθημα που σου αρέσει να κάνεις στα παιδιά και ποιο νομίζεις ότι είναι το αγαπημένο των μαθητών σου;

Αγαπώ τη Λογοτεχνία. Την Ποίηση. Τη Γλώσσα. Κι αυτό που αγαπάς, αν το αγαπάς βαθιά και πραγματικά, αυτό θα αγαπήσουν και οι μαθητές και μαθήτριές σου. Η ώρα αυτή στην τάξη έχει μια ροή μαγική. Είναι καταβύθιση και ανάταση.

Ως γονιός, «διάβαζες» τα παιδιά σου;

Θυμάμαι, γύριζα από το σχολείο μου και τη διδασκαλία και «διάβαζα» τα παιδιά μου. Από το ένα δωμάτιο στο άλλο. Από τον γιο, στην κόρη. Μέχρι το βράδυ. Για τα χρόνια του δημοτικού. Ατέλειωτες ώρες. Κουραστικές. Και για μένα ως γονιό και καθηγήτρια, αλλά και για τα παιδιά μου. Δυσβάσταχτη ύλη και μαθησιακή διαδικασία για την ηλικία τους. Ακόμα απορώ και θεωρώ οδυνηρά βλαβερό το σύστημα που υπάρχει.

Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι στην εκπαιδευτική διαδικασία τι θα ήταν;

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει ανάγκη βαθιάς αλλαγής. Λιγότερη στείρα γνώση. Λιγότερα μαθήματα της θεωρίας και περισσότερα της πράξης. Να επεκτείνουν το πνεύμα τους. Να μάθουν να χρησιμοποιούν τα χέρια τους. Να μάθουν το σώμα τους. Να μάθουν τη γλώσσα. Να μάθουν τέχνη και τέχνες. Να διασκεδάσουν με τη μάθηση. Να χορέψουν. Να ζωγραφίσουν. Να τραγουδήσουν. Να γίνουν ρήτορες. Να παίξουν θέατρο. Να συνθέσουν και να απαγγείλουν ποίηση…

Ποιο στίχο ή ποίημα θα αφιέρωνες στις τάξεις σου και γιατί;

Στην τελευταία μου ποιητική συλλογή (Μεταπλάσματα, Σαιξπηρικόν 2017) έχω αφιερώσει στους μαθητές και μαθήτριές μου ένα ποίημα. Για εκείνη τη «μαγική ροή» που ανέφερα πριν, ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και τις τάξεις του, τότε που η επαφή και η σύμπλευση συμβαίνει:

«Πλωτές τάξεις»

(από συνθήματα σε τοίχους σχολείων)

 

«Συνελήφθη μαθητής με μικροποσότητα βιβλίων»

Γκράφιτι στον πίσω τοίχο του σχολείου

Πίσω απ’ την καντίνα κρυφά οι μαθητές κι οι μαθήτριες

«Να κάνεις ό, τι σε κάνει να χαμογελάς»

Με το σάλιο τους στις γόπες που πετούν κρυφά

Στις ρίζες της αγριαπιδιάς που δεσπόζει

Αν και κανείς τους δεν την βλέπει

«Βαριέμαι γαμώτο»

Αν και ακουμπούν στον ισχνό κορμό της

Λιλά άνθη ακούγονται στα κάγκελα

«Χαζουλίνι σ’ αγαπώ»

Ανάμεσα στις βρισιές και τα φιλήματα,

Τις κλωτσιές και τα σπρωξίματα

«Κι εμείς πότε θα κάνουμε έρωτα;»

Επίχρισμα αρχαίας θάλασσας

Τα άτσαλα βαψίματα ασβεστώνοντας

«Να κάψουμε και το τελευταίο βιβλίο»

Κάθε πρωί βρίσκουν κι άλλο γκράφιτι

(μα πώς ξεπηδούν σα μανιτάρια!)

«Να διαβάζετε τον τοίχο»

Στο διάλειμμα καμιά μπάλα δεν κλωτσάνε

Τη χάσαμε κι αυτή, την πάτησε

Ένα φορτηγό μεταφορών

«Μάνα έφυγα, στέλνε φράγκα»

Εισήγαγε τεράστιες οθόνες ρεύματα

Η συνεδρίαση πασχίζει να τα προσαρμόσει

Στις πρίζες των αιθουσών

Πλωτές οι τάξεις σε μάτια γαλάζια δραπετεύουν,

– Να σας δείξουμε εμείς κυρία,

Μα η κυρία έλειπε, είχε μάθημα σε άλλο νομό,

Την πήραν κι αυτήν τα ραδιενεργά κύματα

«Θα σε περιμένω στη γωνία

δέκα λεπτά πριν την εξέγερση

Φιλιά, Σ ΄αγαπάω ΧΧΧ»

Μια ευχή για τη νέα χρονιά:

Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι δύναμη κρύβετε μέσα σας! Στο μυαλό και στην καρδιά σας. Η γνώση είναι δύναμη. Ευχή και προσευχή μου, γνωρίστε την!