Πώς να επικοινωνήσετε με το παιδί σας – από τη νηπιακή ηλικία μέχρι την εφηβεία

Πολλοί γονείς δυσκολεύονται να μιλήσουν με το παιδί τους και μερικές φορές η επικοινωνία στηρίζεται μόνο στα καθημερινά πρακτικά ζητήματα της ρουτίνας.

Υπάρχει όμως κατάλληλος τρόπος να μιλήσουμε με ένα παιδί;

Ως παιδοψυχολόγος, που έρχομαι σε επαφή με παιδιά σε καθημερινή βάση, γνωρίζω «εργαλεία» που μπορώ να χρησιμοποιήσω μέσα από το παιχνίδι για να καταλάβω κάποια βαθύτερα κομμάτια ενός παιδιού. Ως μητέρα όμως αντιμετώπισα και εγώ δυσκολίες με τον γιο μου όταν ερχόταν από το σχολείο και στη μοναδική μου ερώτηση «Τι έγινε σήμερα στο σχολείο» η συζήτηση σταμάταγε επί τόπου ή περιοριζόταν σε ένα απλό «Καλά».

 Ακούω

Ένα δικό μου «λάθος» κάθε φορά που μου συζητούσε κάτι ήταν ότι δεν άκουγα τόσο αυτά που είχε να πει αλλά επικεντρωνόμουν στο να μιλήσω. Έπεφτα στην παγίδα του να βγάλω τον «λόγο του γονέα» και να μεταφέρω το μήνυμα που ήθελα. Να τον κάνω να μάθει κάτι αντί να δω τη συζήτησή μας ως ΕΥΚΑΙΡΙΑ για να τον γνωρίσω, να τον ακούσω και να μάθω και εγώ από εκείνον.

Δείχνω παιχνιδιάρικη διάθεση

Προχθές στο αυτοκίνητο μας δόθηκε η ευκαιρία για μια ποιοτική συζήτηση, η οποία δεν αφορούσε οργάνωση, διάβασμα, μπάνιο και τα γνωστά, αλλά ξεκίνησε από μια δική μου ερώτηση του τύπου «Αν μπορούσες να πάρεις μαζί σου μόνο δύο πράγματα σε ένα έρημο νησί, ποια θα ήταν;». Aυτό ήταν μόνο η αρχή μιας συζήτησης που κράτησε για την υπόλοιπη ώρα και εμπλουτίστηκε με δικές του σχετικές ερωτήσεις προς εμένα. Αυτό που συνέβαινε εκείνη τη στιγμή ήταν μια ουσιαστική ΣΥΝΔΕΣΗ μεταξύ μας που είχε καιρό να συμβεί και μας είχε δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον ουσιαστικά. Είχαμε επικοινωνήσει αφήνοντας ελεύθερη τη φαντασία μας, ανοίγοντας ο ένας τη ψυχή του στον άλλον με έναν τρόπο διαφορετικό.

Τι είχε συμβεί; Είχα ρίξει τους ρυθμούς μας, είχα καταφέρει να ξεφύγω από την ανιαρή ρουτίνα της καθημερινότητας και αξιοποίησα τη φαντασία σε μια ερώτηση που μας βοήθησε ανάλαφρα να επικοινωνήσουμε.

Συναισθάνομαι

Ένα άλλο θέμα που μας είχαν αναφέρει στο σχολείο ήταν ότι δεν του αρέσει να κάνει λάθη ή να φαίνεται ότι έρχεται «δεύτερος». Ήθελα πολύ να το συζητήσω μαζί του αλλά πίστευα ότι το μόνο που θα κατάφερνα θα ήταν να αντιδράσει και να κλειστεί στον εαυτό του νιώθοντας ίσως θυμό για τις «κατηγορίες». Έτσι το κράτησα στο μυαλό μου και με την πρώτη ευκαιρία και με αφορμή ένα δικό μου λάθος στη δουλειά του μίλησα για το πόσο άσχημα ένιωθα που είχα κάνει ένα λάθος για το οποίο ευθυνόμουν απόλυτα.

Του φάνηκε τόσο περίεργο που εγώ είχα κάνει λάθος και το συζητούσα ανοιχτά μαζί του. Αργότερα, ήρθε και με ρώτησε αν έκανα λάθη μικρή και βρήκα την ΕΥΚΑΙΡΙΑ να καθίσουμε να του διηγηθώ ιστορίες από την παιδική μου ηλικία γεμάτες λάθη και γκάφες και καταλήξαμε να γελάμε με τις αναμνήσεις μου. Την επόμενη μέρα άρχισε να γράφει ένα βιβλίο για τον μικρό Γιωργάκη που έκανε όλο λάθη και αταξίες. Αυτό το βιβλίο έγινε τεράστιο και έφτασε τα δέκα κεφάλαια. Μου το διάβαζε κάθε μέρα και είχα καταλάβει πως ήταν ο τρόπος του να «κάνει τα λάθη», κάτι που δεν επέτρεπε στον εαυτό του! Είχε αποδεχτεί μέσα από τις ιστορίες αυτές πως ήταν οκ να κάνει κάποιος λάθος.

Είναι σημαντικό από μικρή ηλικία να χτίσουμε ποιοτική επικοινωνία και ουσιαστικές συζητήσεις, βοηθώντας τα παιδιά να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις ικανότητες που χρειάζονται για να εξελιχθούν.

Συμβουλεύομαι

Ως γονείς δεν τα γνωρίζουμε όλα και τα παιδιά όχι μόνο το αποδέχονται αυτό αλλά τους αρέσει κιόλας. Όταν λοιπόν οι γονείς έχουν απορίες ή θέλουν να βελτιώσουν τις γνώσεις και τις απαντήσεις τους, συμβουλεύονται τους ειδικούς ή ψάχνουν πληροφορίες σε κατάλληλα βιβλία.

H Rebecca Rolland, EdD, μέλος του διδακτικού προσωπικού του Χάρβαρντ, λογοθεραπεύτρια και μητέρα, εξοπλίζει τους ενηλίκους με πολύτιμα πρακτικά εργαλεία για να τους βοηθήσει να έχουν παραγωγικές και ουσιαστικές συζητήσεις με παιδιά όλων των ηλικιών – είτε πρόκειται για ένα πεισματάρικο νήπιο που θέλουμε να το πείσουμε για κάτι ή για έναν κλεισμένο στον εαυτό του έφηβο που θέλουμε να μας ανοιχτεί.
Η επιστήμη έχει δείξει ότι ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να γίνουν ανεξάρτητα, να έχουν αυτοπεποίθηση, να είναι καλοσυνάτα, να δείχνουν ενσυναίσθηση και να νιώθουν ευτυχισμένα, είναι να μιλάμε μαζί τους. Ωστόσο συχνά οι γονείς και οι παιδαγωγοί δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με τα παιδιά. Οι συζητήσεις είναι τετριμμένες ή γεμάτες ένταση ή, ακόμα χειρότερα, με διαρκείς συγκρούσεις.
«Η Τέχνη του να μιλάμε με τα παιδιά μας» από τις εκδόσεις Διόπτρα, είναι ένας πολύτιμός οδηγός ώστε να χτίσουμε δυνατές και ουσιαστικές σχέσεις με το παιδί μας.

«Αν θέλετε μπορείτε να διαβάσετε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου»