Πώς θα βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους
Πρέπει να είμαστε υποστηρικτικοί αλλά και υπομονετικοί, σύμφωνα με μια ειδικό.
Κάποια παιδιά φοβούνται τα σκυλιά, άλλα τρέμουν μπροστά σε μια νέα εμπειρία όπως η κατασκήνωση ή το σχολείο. Ανεξάρτητα από τα αδύνατα σημεία του δικού μας, όλοι οι γονείς είμαστε επιφορτισμένοι με το καθήκον να το βοηθήσουμε να οπλιστεί με θάρρος έτσι ώστε να μην αφήνει τους φόβους του να στέκονται εμπόδια στις αποφάσεις του.
«Οι φόβοι του παιδιού μας μπορεί να είναι ίδιοι με τους δικούς μας ή διαφορετικοί, πράγμα που διευκολύνει ή αντίστοιχα δυσκολεύει την προσπάθειά μας ως γονείς να τους κατανοήσουμε και να βοηθήσουμε το παιδί μας», εξηγεί η κλινική ψυχολόγος Dr. Robin Goodman.
Η παραπάνω ειδικός πιστεύει ότι καλό είναι να μη ρίξουμε το παιδί μας κατευθείαν στα βαθιά, γιατί με αυτό τον τρόπο αντί να το βοηθήσουμε να αντιμετωπίσει τους φόβους του ίσως τους ενισχύσουμε. Πιέζοντάς το να αντιμετωπίσει μια δύσκολη κατάσταση του στερούμε το δικαίωμα της επιλογής και δεν το αφήνουμε να πολεμήσει τους φόβους του με τους δικούς του όρους.
«Σπάστε τους φόβους του σε μικρά, διαχειρίσιμα κομμάτια. Για παράδειγμα, συζητήστε με το παιδί σας για το πώς θα ήταν να τους αντιμετωπίσει, κάντε ένα σχέδιο, μιλήστε για τις διαθέσιμες επιλογές», εξηγεί η Goodman. «Ας πούμε ότι πρόκειται να ξεκινήσει ένα σπορ: πηγαίνετε μαζί στο γήπεδο να το δείτε από κοντά, κάνετε εξάσκηση από το σπίτι στις ρίψεις, παρακολουθήστε μαζί έναν αγώνα κ.λπ.».
Καλό είναι να αποφύγουμε, παράλληλα, να μιλάμε στο παιδί μας διαρκώς για κάτι που φοβάται. Κάνοντας ασταμάτητα αναφορές στην πηγή του φόβου του –ακόμα και με τον πιο καλοπροαίρετο και ήρεμο τρόπο– ίσως το αποθαρρύνουμε. Αν μάλιστα του λέμε ότι οι φόβοι του είναι αβάσιμοι, μπορεί να το κάνουμε να νιώσει ότι υποτιμάμε τα συναισθήματά του.
Υπάρχουν κάποιες παγίδες στις οποίες πέφτουμε όλοι οι γονείς κάποια στιγμή, σύμφωνα με την Goodman. Για παράδειγμα, αν το παιδί μας καταφεύγει σε καταστροφολογίες του τύπου «θα είναι το χειρότερο πράγμα που έχει ποτέ συμβεί…», λέγοντάς του «δεν είναι τίποτα τρομερό» ή «όλα θα πάνε καλά» υποτιμάμε άθελά μας το φόβο του.
Καταρχήν είναι σημαντικό να καταλάβουμε γιατί φοβάται συγκεκριμένο το παιδί μας, ώστε να δράσουμε ανάλογα. Ας πούμε π.χ. ότι δεν θέλει να πάει σε ένα πάρτι γενεθλίων όπου εμείς είμαστε σίγουροι ότι θα περάσει καλά. Αντί να του πούμε «θα δεις, θα περάσεις ωραία», είναι πιο αποτελεσματικό να αναζητήσουμε τι κρύβεται πίσω από το δισταγμό του: μήπως θα είναι εκεί κάποιο παιδί που του κάνει bullying ή μήπως το δικό μας παιδί φοβάται ότι θα κάνει κάτι λάθος, που θα το εκθέσει μπροστά στα άλλα παιδιά;
Σε καμία περίπτωση, επίσης, δεν θέλουμε να πιέσουμε το παιδί μας να λάβει μέρος σε μια δραστηριότητα που συνεχίζει να φοβάται, γιατί υπάρχει κίνδυνος, τελικά, να το κάνει μόνο και μόνο για να μη μας απογοητεύσει.
Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να του μιλήσουμε για τους δικούς μας φόβους και για το πώς καταφέραμε εμείς να τους νικήσουμε. «Χρησιμοποιώντας τον εαυτό μας ως παράδειγμα, ίσως το βοηθήσουμε πραγματικά, ανοίγοντάς του τα μάτια και ενθαρρύνοντάς το», συνοψίζει η ειδικός.
Ο ρόλος μας ως γονείς, σύμφωνα με την Goodman, είναι να δώσουμε στο παιδί μας τα ψυχικά και σωματικά εργαλεία να αντιμετωπίσει τους φόβους του και να τους ξεπεράσει, και όχι να διορθώσουμε εμείς την κατάσταση. Διαφορετικά, μπορεί το παιδί μας να παραμένει εξαρτημένο από εμάς και να μη μάθει να διαχειρίζεται τους φόβους μόνο του.
«Αποφύγετε να του δώσετε εσείς τη λύση, γιατί μετά το παιδί σας μπορεί να περιμένει από εσάς να το σώζετε ή να διορθώνετε τα πράγματα σε κάθε δύσκολη κατάσταση. Βοηθήστε το να αναπτύξει αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να προσπαθήσει μόνο του και, αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα περίμενε, να το αποδεχτεί», προσθέτει η ψυχολόγος.
Τέλος, αν το παιδί μας χρειάζεται χρόνο για να ξεπεράσει ένα φόβο, είναι σημαντικό να κάνουμε υπομονή. Είτε αυτό σημαίνει να μην το πιέζουμε να βουτήξει στη θάλασσα είτε να αρχίσει σπουδές.
Όταν τελικά καταφέρει να νικήσει αυτόν το φόβο στο μέλλον, θα είναι περήφανο ότι τα κατάφερε με τις δικές του δυνάμεις και δεν θα αισθάνεται ότι το πιέσαμε να κάνει κάτι ενάντια στη θέλησή του.
«Φυσικά οι γονείς πάντα πιστεύουμε πως ξέρουμε τι είναι καλύτερο για το παιδί μας. Αλλά πρέπει να αναρωτηθούμε πότε πρέπει να το ενθαρρύνουμε να κάνει κάτι ή να το αφήνουμε να ακολουθεί τους δικούς του ρυθμούς», λέει η ειδικός και καταλήγει ως εξής: «Ας είμαστε λοιπόν επιλεκτικοί στις μάχες που δίνουμε».
