Μπαμπάδες, πώς να συνεχίσετε να δίνετε το παρών στη ζωή των παιδιών σας
Ολοένα οι νέες μελέτες αναδεικνύουν το πόσο σημαντική είναι η ενεργητική παρουσία του πατέρα στην ανάπτυξη του παιδιού
Αν και πολλά έχουν αλλάξει ως προς τη γονεϊκότητα και τον ρόλο των μπαμπάδων στην ανατροφή των παιδιών, συνεχίζει και στις μέρες μας ο ρόλος τους να αντιμετωπίζεται ως λιγότερο σημαντικός. Ευτυχώς, οι σύγχρονες μελέτες επικεντρώνονται στο να αναδείξουν τη σημασία του πατρικού ρόλου στην ανατροφή των παιδιών.
Μόνο μερικές δεκαετίες πριν, ο ρόλος των μπαμπάδων ως προς την παιδική ανάπτυξη είχε ως επί το πλείστον αγνοηθεί. Οι επιστήμονες ψυχολογίας που εκπαιδεύτηκαν πριν από τη δεκαετία του ’80 σπάνια διάβαζαν οποιαδήποτε αναφορά για τον πατρικό ρόλο στα ακαδημαϊκά συγγράμματά τους. Σχεδόν όλη η έρευνα επικεντρώθηκε στο ρόλο της μητέρας σχετικά με την ανάπτυξη των παιδιών τους.
Τώρα, βέβαια, είμαστε πιο διαφωτισμένοι σε αυτό το θέμα. Έχουμε μάθει πρόσφατα ότι ένας μπαμπάς διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Οι μπαμπάδες δεν θεωρούνται πλέον μόνο “babysitters” αλλά ενεργητικοί, ίσοι γονείς στη ζωή του παιδιού τους.
Από τη γέννηση μέχρι την εφηβεία, ο κρίσιμος ρόλος των μπαμπάδων εξακολουθεί να απεικονίζεται στις σύγχρονες μελέτες. Αν και πολλοί σήμερα θεωρούν την παρουσία του πατέρα την ώρα της γέννησης του μωρού συνηθισμένη, αυτό δεν άρχισε να συμβαίνει παρά μόλις πριν από μία γενιά. Πολλές από αυτές τις αλλαγές οφείλονται στα σαφή οφέλη που βλέπουμε τόσο για τη μαμά όσο και για το μωρό, όταν υπάρχει ο μπαμπάς στην αίθουσα τοκετού.
Από τις πρώτες μέρες του μωρού, η παρουσία ενός ενεργητικά εμπλεκόμενου πατέρα που δείχνει προσοχή και φροντίδα στο μωρό, μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο. Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα μωρά που έρχονται σε επαφή με τους μπαμπάδες τους στις πρώτες ώρες μετά τη γέννηση τείνουν να κλαίνε λιγότερο, να ηρεμούν γρηγορότερα και να κοιμούνται νωρίτερα από τα μωρά που δεν έχουν επίδραση με τον μπαμπά τους.
Η προσοχή των μπαμπάδων και η φροντίδα των μωρών τους κατά τους πρώτους μήνες είναι ένας τρόπος που ενθαρρύνουν μια ασφαλή προσκόλληση.
Η προηγούμενη αναπτυξιακή έρευνα σχετικά με την προσκόλληση φάνηκε να υποδηλώνει ότι τα μωρά συνδέονται μόνο με έναν φροντιστή (συνήθως τη μητέρα), αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει. Τα μωρά συνδέονται με ασφάλεια με πολλούς φροντιστές, ειδικά αν ο άλλος φροντιστής (π.χ. ο σύντροφος) ανταποκρίνεται και είναι προσεκτικός στις φυσικές και συναισθηματικές ανάγκες του μωρού.
Η διαμόρφωση ασφαλούς δεσμού δεν αφορά μόνο τον χρόνο που αφιερώνουν οι φροντιστές με τα βρέφη. Ακόμη και οι σύντροφοι που δεν μπορούν να περάσουν μακρά χρονικά διαστήματα με τα βρέφη τους, μπορούν να δημιουργήσουν έναν ασφαλή και σταθερό δεσμό. Μία μελέτη διαπίστωσε ότι η ανταπόκριση του φροντιστή είχε μεγαλύτερη σημασία από τον χρόνο που πέρασε μαζί.
Τελικά, η προσκόλληση αφορά την εναρμόνιση με τις ανάγκες και τα συναισθήματα του μωρού. Η ασφαλής προσκόλληση και ο σταθερός δεσμός οδηγεί σε επιτυχή μακροχρόνια επαφή και αποτελεσματική επικοινωνία, και φυσικά προωθεί όλα τα θετικά αποτελέσματα για τα παιδιά για τα επόμενα χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της καλύτερης συναισθηματικής ρύθμισης, των λιγότερων προβλημάτων συμπεριφοράς, ακόμα καλύτερων σχολικών επιδόσεων στην εφηβική ηλικία.
Οι θετικές επιπτώσεις των ενεργών μπαμπάδων, βέβαια, δεν τελειώνουν στον παιδικό σταθμό. Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, ο σημαντικός ρόλος των πατέρων συνεχίζεται καθώς τα παιδιά αναπτύσσονται συναισθηματικά, σωματικά και πνευματικά.
Η κοινωνική-συναισθηματική ανάπτυξη είναι ένας βασικός τομέας όπου ο αντίκτυπος των μπαμπάδων είναι σαφής. Μελέτες διαπιστώνουν ότι η ασφαλής συσχέτιση με τους μπαμπάδες υποστηρίζει συναισθηματικές δεξιότητες ,όπως η ενσυναίσθηση και η ικανότητα να διαβάζουν τα συναισθήματα, ακόμα και στα σχολικά έτη.
Καθώς τα παιδιά ωριμάζουν, ο ρόλος του παιχνιδιού γίνεται όλο και πιο σημαντικός για την ανάπτυξή τους. Τα παιδιά των οποίων οι μπαμπάδες ήταν ενεργοί και παίζουν μαζί τους, αποδείχτηκε ότι είχαν ισχυρή κοινωνική επάρκεια στο σχολείο και βελτιωμένη συμπεριφορά.
Πρόσφατη έρευνα ανοίγει τα μάτια μας στο γεγονός ότι η καθημερινή εμπλοκή του πατέρα με τα παιδιά του επηρεάζει την εκπαίδευση και τη γνωστική τους ανάπτυξη. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η συμμετοχή των μπαμπάδων με τα παιδιά τους σε δραστηριότητες όπως η ανάγνωση και οι εξορμήσεις προέβλεψαν την περαιτέρω εκπαιδευτική πρόοδο των παιδιών. Ομοίως, τα παιδιά με εμπλεκόμενους μπαμπάδες είχαν περισσότερες πιθανότητες να αποφοιτήσουν από το λύκειο και το πανεπιστήμιο. Από αυτά, είναι σαφές ότι η συνεισφορά του πατέρα στην γνωστική ανάπτυξη των παιδιών ξεπερνά μόνο τους οικονομικούς πόρους που προσφέρουν στη διάθεσή τους.
Τα εφηβικά χρόνια μπορεί να είναι ένα δύσκολο διάστημα για πολλά παιδιά. Αυτά είναι τα έτη που οι επιζήμιες επιρροές των ομοτίμων, η επικίνδυνη συμπεριφορά και τα θέματα ψυχικής υγείας μπορούν να εμφανιστούν εάν δεν υπάρχουν περισσότερες θετικές επιρροές. Οι μπαμπάδες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη ζωή των παιδιών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η παρουσία ενός ενεργού, αφοσιωμένου πατέρα μπορεί να λειτουργήσει ως προστατευτική δύναμη. Για παράδειγμα, μελέτες διαπιστώνουν ότι οι έφηβοι με εμπλεκόμενους πατέρες είναι λιγότερο πιθανό να έχουν προβλήματα με την παραβατικότητα και την κατάθλιψη.
Ο ρόλος της σχέσης-προσκόλλησης του πατέρα επεκτείνεται και στην εφηβεία. Παρόλο που τα παιδιά είναι μεγαλύτερα και πιο ώριμα, η θεμελιώδης σχέση προσκόλλησης μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις. Μερικές μελέτες διαπιστώνουν ότι οι έφηβοι που έχουν μια ασφαλή προσκόλληση στους μπαμπάδες τους έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση και είναι λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν σε παραβατικές συμπεριφορές. Ο χρόνος που οι μπαμπάδες επενδύουν σε αυτά τα πρώτα χρόνια δημιουργώντας έναν ισχυρό δεσμό με τα παιδιά τους συνεχίζουν να τους ωφελούν στην εφηβεία.
Βλέπουμε μέσω της έρευνας και της προσωπικής εμπειρίας ότι οι μπαμπάδες διαδραματίζουν έναν ουσιαστικό και συμπληρωματικό ρόλο σε αυτό των μητέρων. Οι μπαμπάδες επηρεάζουν τα παιδιά με σημαντικούς συναισθηματικούς και ψυχολογικούς τρόπους που διαρκούν μια ζωή.