10 «απλές αλλά ισχυρές» φράσεις για να μεγαλώσετε διανοητικά δυνατά παιδιά
Η ψυχοθεραπεύτρια Amy Morin δίνει συμβουλές με αφορμή το τελευταίο της βιβλίο
Κάθε γονέας ονειρεύεται να μεγαλώσει ένα ευτυχισμένο παιδί που είναι εξοπλισμένο για να αξιοποιήσει τις μέγιστες δυνατότητές του. Ανεξάρτητα από το πόσο έξυπνο ή αθλητικό είναι το παιδί σας, θα δυσκολευτεί να πετύχει τους στόχους του εάν δεν έχει ψυχική δύναμη.
Όπως εξηγεί στο βιβλίο της η ψυχοθεραπεύτρια, κλινική κοινωνική λειτουργός Amy Morin, «13 πράγματα που δεν κάνουν οι ψυχικά ισχυροί γονείς», το να μεγαλώνεις διανοητικά δυνατά παιδιά δεν σημαίνει να τους πεις να «σκληρύνουν» — είναι να τους εξοπλίσεις με τις δεξιότητες να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις, να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και να πιστεύουν στον εαυτό τους.
Μπορείτε να βοηθήσετε στην οικοδόμηση της ψυχικής τους δύναμης με τις λέξεις που θα επιλέξετε. Υπάρχουν απλές αλλά ισχυρές φράσεις που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να πυροδοτήσετε την ανθεκτικότητα, τη συναισθηματική νοημοσύνη και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Η ενσωμάτωση αυτών των 10 δηλώσεων και ερωτήσεων στην καθημερινή ζωή δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου είναι ασφαλές για τα παιδιά να μάθουν, να αποτύχουν και να αναπτυχθούν.
Επειδή αυτό που λέτε έχει πραγματικά σημασία — και τα μικρά λόγια μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες μεταμορφώσεις.
1. «Τι θα έλεγες στον φίλο σου αν είχε αυτό το πρόβλημα;»
Ένα παιδί που αισθάνεται αναστατωμένο είναι πιθανό να εμπλακεί σε αρνητική αυτοσυζήτηση. Όταν λένε πράγματα όπως «δεν θα περάσω ποτέ στα μαθηματικά», είναι δελεαστικό να τα καθησυχάσουμε. Αλλά αν το κάνουμε, μαθαίνουν να εξαρτώνται από εμάς για να αναμορφώσουν τις αρνητικές τους σκέψεις.
Μπορείτε να τους διδάξετε να επαναπλαισιώνουν τις δικές τους σκέψεις. Όταν σκέφτονται πώς θα παρηγορούσαν έναν φίλο με καλά λόγια, η οπτική τους αλλάζει και μαθαίνουν να μιλούν στον εαυτό τους με συμπόνια για τον εαυτό τους.
2. «Είναι λογικό να νιώθεις έτσι»
Η επικύρωση είναι ισχυρή. Όταν αναγνωρίζετε και συμπονάτε τα συναισθήματα του παιδιού σας, αισθάνεται ότι το βλέπουν και το καταλαβαίνουν. Δεν ανησυχούν μήπως κάνουν λάθος επειδή αισθάνονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Η επικύρωση των συναισθημάτων τους χτίζει επίσης εμπιστοσύνη και μπορεί να τους κάνει πιο ανοιχτούς στο να μοιραστούν τους αγώνες τους μαζί σας.
Λέγοντας αυτό διδάσκει στα παιδιά ότι τα συναισθήματά τους είναι έγκυρα, ακόμα κι αν μπορεί να είναι λίγο δυσανάλογα.
3. «Είναι εντάξει να νιώθεις αναστατωμένο, αλλά δεν είναι εντάξει να ενεργείς με αυτόν τον τρόπο»
Είναι σημαντικό για τα παιδιά να γνωρίζουν ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ συναισθημάτων και συμπεριφορών. Αυτή η φράση επικυρώνει τα συναισθήματα του παιδιού σας ενώ θέτει όρια στη συμπεριφορά.
Τους δείχνετε ότι συναισθήματα όπως ο θυμός ή η λύπη είναι φυσιολογικά, αλλά δεν είναι εντάξει να ενοχλούν ή να πληγώνουν τους άλλους. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ευκαιρία για να τους διδάξετε εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης — όπως να παίρνουν βαθιές αναπνοές ή να μιλάνε για τα συναισθήματά τους.
Ο έλεγχος του τρόπου με τον οποίο εκφράζονται τα συναισθήματα είναι μια βασική δεξιότητα που θα χρειαστούν για τα αναπόφευκτα σκαμπανεβάσματα της ζωής.
4. «Ας το λύσουμε μαζί»
Όταν το παιδί σας είναι απογοητευμένο ή δυσκολεύεται, η φυσική σας αντίδραση μπορεί να είναι να μπείτε και να διορθώσετε τα πράγματα. Αλλά είναι σημαντικό για τα παιδιά να μάθουν δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων.
Όταν προσφέρετε να δουλέψετε μαζί για ένα θέμα, τους διαβεβαιώνετε ότι δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσουν δυσκολίες μόνοι τους, ενώ τους δείχνετε μια χρήσιμη προσέγγιση.
Επωφελούνται βλέποντας πώς υπάρχουν πολλοί τρόποι για να λύσουν το ίδιο πρόβλημα και αποκτούν εμπιστοσύνη στην ικανότητά τους να λαμβάνουν καλές αποφάσεις.
5. «Ελπίζω να είσαι περήφανο για τον εαυτό σου που δούλεψες τόσο σκληρά!»
Η αναγνώριση της προσπάθειας, και όχι απλώς των αποτελεσμάτων, διδάσκει στα παιδιά να εκτιμούν την επιμονή έναντι της τελειότητας. Αν τους επαινείτε μόνο για τη λήψη υψηλών βαθμών, για παράδειγμα, μπορεί να πιστεύουν ότι οι βαθμολογίες στο δελτίο αναφοράς τους έχουν μεγαλύτερη σημασία από την ειλικρίνεια ή την ακεραιότητα.
Όταν χρησιμοποιείτε αυτήν τη φράση, θα τους δείξετε ότι μπορούν να είναι περήφανοι για τον εαυτό τους χωρίς να αναζητούν πάντα εξωτερική επικύρωση. Όταν τα παιδιά αισθάνονται καλά με την προσπάθειά τους, μαθαίνουν να δίνουν κίνητρα στον εαυτό τους και να αντέχουν απέναντι σε αποτυχίες.
6. «Σε τι ήσουν αρκετά γενναίο για να αποτύχεις;»
Πολύ συχνά, η αποτυχία θεωρείται κάτι που πρέπει να φοβόμαστε, αλλά τα ανθεκτικά παιδιά κατανοούν ότι είναι μέρος της ανάπτυξης. Αυτή η ερώτηση επαναπροσδιορίζει την αποτυχία ως ένδειξη θάρρους.
Η ανοιχτή συζήτηση για την αποτυχία ενθαρρύνει τα παιδιά να δοκιμάσουν νέα πράγματα, να βγουν από τις ζώνες άνεσής τους και να χτίσουν αυτοπεποίθηση από τις προσπάθειές τους, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.
7. «Τι μπορούμε να μάθουμε από αυτό;»
Όταν κάτι πάει στραβά, είναι εύκολο για τα παιδιά να σταθούν στα αρνητικά. Αυτή η φράση μετατοπίζει την εστίαση στην ανάπτυξη και τη μάθηση.
Τους διδάσκει να βλέπουν τις οπισθοδρομήσεις ως ευκαιρίες για βελτίωση και τους βοηθά να αναπτύξουν μια νοοτροπία περιέργειας και όχι αυτοκριτικής.
8. «Πρέπει να λύσετε το πρόβλημα ή να αντιμετωπίσετε το πώς αισθάνεστε για το πρόβλημα;»
Αυτή η ερώτηση εισάγει μια σημαντική διάκριση μεταξύ εξωτερικών προκλήσεων και εσωτερικών αντιδράσεων. Για παράδειγμα, πείτε ότι το παιδί σας αγχώνεται για ένα δύσκολο μαθηματικό πρόβλημα και έτσι θέλει να παραλείψει να κάνει το φύλλο εργασίας. Το να τα αφήσουμε να αποφύγουν τα μαθηματικά τους μπορεί να μειώσει το άγχος τους προς το παρόν, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμα προβλήματα.
Θα ήταν καλύτερα να τα βοηθήσουμε να αναγνωρίσουν ότι είναι νευρικά για το να κάνουν λάθος το πρόβλημα και μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα αντί να αποφύγουμε το πρόβλημα.
Διδάσκοντας στα παιδιά να αναγνωρίζουν εάν το πρόβλημα έγκειται στην κατάστασή τους ή στα συναισθήματά τους, τους δίνει καλύτερο έλεγχο στις απαντήσεις τους. Τα βοηθά επίσης να αναγνωρίσουν πότε πρέπει να αλλάξουν τη νοοτροπία τους σε σχέση με τις περιστάσεις τους.
9. «Ποια είναι η εξαίρεση σε αυτήν την ιδέα;»
Τα παιδιά συχνά σκέφτονται απόλυτα, όπως «Δεν είμαι έξυπνος» ή «Κανείς δεν με συμπαθεί». Αυτή η ερώτηση τα βοηθά να αμφισβητήσουν και να επαναπροσδιορίσουν αυτές τις πεποιθήσεις εστιάζοντας σε εξαιρέσεις.
Το παιδί σας θα θυμάται ότι υπάρχουν στιγμές που αυτές οι σκέψεις δεν είναι αληθινές και θα δημιουργήσει μια πιο ευέλικτη, ρεαλιστική προοπτική για τον εαυτό του και τον κόσμο.
10. «Ας μιλήσουμε για όσα είμαστε ευγνώμονες σήμερα»
Η ευγνωμοσύνη είναι ένα αποδεδειγμένο εργαλείο για την τόνωση της ευημερίας. Μετατρέποντάς το σε καθημερινή συνήθεια, μαθαίνετε στα παιδιά να εστιάζουν στα θετικά της ζωής τους, ακόμη και σε δύσκολες στιγμές.
Η ευγνωμοσύνη διδάσκει στα παιδιά ότι έχουν αρκετά. Τα βοηθά να χτίσουν συναισθηματική ανθεκτικότητα και τα εξοπλίζει να αναζητήσουν το καλό στον κόσμο.
Η Amy Morin είναι ψυχοθεραπεύτρια, κλινική κοινωνική λειτουργός και καθηγήτρια στο Northeastern University. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, μεταξύ των οποίων τα «13 πράγματα που κάνουν τα δυνατά παιδιά: Σκέψου μεγάλα, νιώσε καλά, ενεργήστε γενναία» και «13 πράγματα που δεν κάνουν οι ψυχικά ισχυροί γονείς». Η ομιλία της στο TEDx «The Secret of Becoming Mentally Strong» είναι μια από τις ομιλίες με τις περισσότερες προβολές όλων των εποχών. Ακολουθήστε την στο Instagram και στο Facebook.
