Η υπερδύναμη των λέξεων κάνει τα παιδιά να ανθίζουν
Παιδιά με πλούσιο λεξιλόγιο σημαίνει παιδιά με πλούσια κι οργανωμένη σκέψη
Σε παγκόσμια κλίμακα φαίνεται να αναπτύσσεται ένα φαινόμενο που ονομάζεται το «κενό των λέξεων», καταδεικνύοντας πως τα παιδιά από χαμηλότερο κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο συχνά αρχίζουν το σχολείο λιγότερα προετοιμασμένα για μάθηση από τα παιδιά που προέρχονται από ανώτερα οικονομικά στρώματα. Το χάσμα μεταξύ των δύο ομάδων εκτείνεται σε 30 εκατομμύρια λέξεις. Το γενικό αποτέλεσμα είναι ότι τα παιδιά με ισχυρότερο λεξιλόγιο παίρνουν καλύτερους βαθμούς στο σχολείο. Τείνουν επίσης να γίνουν εργαζόμενοι με υψηλότερο εισόδημα.
Πολλοί γονείς μπορεί να ανησυχούν για το πώς μπορούν να μειώσουν αυτό το χάσμα, δίνοντας στα παιδιά τους μια καλύτερη ευκαιρία για επιτυχία. Η φαντασία και η λογοτεχνία μπορεί να παρέχει τις απαντήσεις που ψάχνουν οι γονείς.
Το «κενό λέξεων» κέρδισε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης το 2014, παρόλα αυτά, οι εκπαιδευτικοί και οι εμπειρογνώμονες γραφής γνώριζαν για το πρόβλημα εδώ και χρόνια. Εκτιμάται ότι λιγότερα από τα μισά παιδιά από φτωχότερα περιβάλλοντα αρχίζουν το σχολείο με τις κατάλληλες δεξιότητες όχι μόνο για την ανάγνωση, αλλά και για τον έλεγχο συμπεριφοράς και τα μαθηματικά.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτή τη διαφορά. Ανάμεσά τους: έρευνες ισχυρίζονται ότι οι πλουσιότεροι γονείς περνούν επιπλέον 30 λεπτά την ημέρα κατά μέσο όρο με τα παιδιά τους. Αυτή η παραπάνω μισή ώρα μπορεί να περιλαμβάνει ανάγνωση ιστοριών για πριν τον ύπνο ή βοήθεια στη μελέτη των μαθημάτων. Ακόμα, είναι περισσότερο μια περίπτωση μειωμένης πρόσβασης σε πληροφορίες από το εισόδημα που επιτρέπει το χάσμα να αυξηθεί και να διευρυνθεί.
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με το ζήτημα τονίζουν τη σημασία της φαντασίας για την ανάπτυξη ενός ισχυρού λεξιλογίου. Ένα από τα πιο εκπληκτικά ευρήματα της μελέτης είναι ότι τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερες λέξεις όταν αλληλεπιδρούν με ιστορίες φαντασίας παρά με άλλα είδη ανάγνωσης.
Αυτό μπορεί να προκύπτει από την ανάγκη να αξιοποιήσουν περισσότερο τις δεξιότητες συλλογισμού για να κατανοήσουν μια διαφορετική πραγματικότητα. Οι ψυχολόγοι αναφέρονται σε αυτό ως φανταστική γνώση. Πιστεύουν ότι το ενδιαφέρον μπορεί επίσης να διαδραματίσει κάποιο ρόλο. Τα παιδιά μπορεί να νιώθουν μεγαλύτερη έλξη προς τους δράκους, τους υπερήρωες και άλλο περιεχόμενο φαντασίας λόγω των φανταστικών τους ιδιοτήτων.
Μια πρόσφατη μελέτη υποστηρίζει ότι οι ανισότητες στον πλούτο λεξιλογίου έχουν αυξηθεί τα τελευταία 40 χρόνια. Πρόσθεσε ότι η κινητή τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει να κλείσει το όριο των 30 εκατομμυρίων λέξεων που δημιουργούν οι ανισότητες εισοδήματος. Για τους γονείς που προβληματίζονται για τον χρόνο που περνούν τα παιδιά σε οθόνες, αυτό μπορεί να προσφέρει μια εντελώς νέα προοπτική.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η αλληλεπίδραση με εφαρμογές σε κινητές συσκευές μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν περισσότερες λέξεις. Βέβαια, ανεφέρεται ως επί το πλείστον σε παιχνίδια λέξεων που απευθύνονται σε παιδιά.
Πολύ πιο σημαντικό ωστόσο από τις διάφορες εφαρμογές στις έξυπνες συσκευές, τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει το να έχουν οι γονείς τη δυνατότητα να παρέχουν στα παιδιά πρόσβαση στα παιδικά βιβλία που ανήκουν στο είδος της φαντασίας.
Πείτε στα παιδιά συνώνυμες λέξεις. Βάλτε στο πρόγραμμα να μαθαίνετε καινούργιες λέξεις. Ρωτάτε τακτικά στα παιδιά ποιες νέες λέξεις έμαθαν στο σχολείο. Παίξτε με την ομοιοκαταληξία, φτιάξτε μαζί ποιηματάκια με λέξεις που ομοιοκαταληκτούν ή κάνουν ρίμα! Ακούστε παιδικά τραγούδια, προσπαθήστε να τα μάθετε για να τα τραγουδάτε μαζί. Διαβάστε βιβλία, έστω λίγο κάθε μέρα πριν τον ύπνο. Φτιάξτε σταυρόλεξα. Φτιάξτε ακροστιχίδες λέξεων. Τώρα που θα έχουν τα παιδιά διακοπές μπορείτε να τους πάρετε βιβλία με παιχνίδια λέξεων, που έχουν γρίφους και άλλα παιχνίδια, όχι μόνο με λέξεις, ανάλογα με την ηλικία τους.
Καλλιεργήστε την καθημερινή λεκτική επικοινωνία μεταξύ σας. Συνηθίστε τα παιδιά να μην απαντούν μονολεκτικά, ή να μη χρησιμοποιούν συνέχεια τις ίδιες λέξεις. Μπείτε και σε αυτή τη διαδικασία και κάντε τους τις ίδιες ερωτήσεις με διαφορετικές λέξεις ή να δίνετε κι εσείς εκτενείς απαντήσεις, όταν εκείνα σας ρωτάνε κάτι.
Δώστε στα παιδιά λέξεις, λέξεις για να μπορούν να περιγράψουν τον κόσμο, να μπορούν να εξηγήσουν τα συναισθήματά τους, να μπορούν να εκφράσουν τι σκέφτονται, να μπορούν να ονειρευτούν και να καταφέρουν να υλοποιήσουν τα όνειρά τους. Οι λέξεις δεν κοστίζουν, αλλά είναι ανεκτίμητες – ένας πολύτιμος θησαυρός γνώσης, κι η γνώση είναι το σπουδαιότερο εφόδιο που μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας.
