Νέα μελέτη των γονιδίων του πλακούντα διερευνά πώς η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή επηρεάζει την ανάπτυξη των παιδιών
Ερευνητές στοχεύουν να εξερευνήσουν τους μοριακούς μηχανισμούς που προσδιορίζουν τους κινδύνους συνδεδεμένους με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (ART).
Περίπου το 16% των ζευγαριών που προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας. Στη Φινλανδία, πάνω από το 5% των παιδιών γεννιούνται κάθε χρόνο μέσω υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (ART), και πάνω από 10 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως έχουν συλληφθεί με αυτές τις τεχνικές. Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά που προέρχονται από ART γενικά εμφανίζουν καλή υγεία, παρατηρείται ένας ελαφρώς αυξημένος κίνδυνος αναπτυξιακών, καρδιαγγειακών, μεταβολικών και νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Οι αιτίες αυτών των κινδύνων και το αν απορρέουν από τις διαδικασίες ART ή την υπαρχόμενη γονεϊκή υπογονιμότητα παραμένουν αδιευκρίνιστες.
Προκειμένου να αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση των μοριακών μηχανισμών που βρίσκονται πίσω από αυτούς τους κινδύνους, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Ελσίνκι και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ελσίνκι ανέλυσαν τους πλακούντες και τα νεογνά από 80 τεκνοποιήσεις μέσω ART και 77 φυσιολογικές κυήσεις. Η μελέτη εξέτασε επίσης διαφορετικές μεθόδους ART και για πρώτη φορά λάμβανε υπόψη και το φύλο των παιδιών.
Ο πλακούντας θεωρείται ως ένα αξιοθαύμαστο όργανο που συνδέει τη μητέρα με το έμβρυο, καθορίζει τις περιβαλλοντικές επιδράσεις στο έμβρυο και επηρεάζει την ανάπτυξή του. Όπως δηλώνει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Nina Kaminen-Ahola, επικεφαλής της μελέτης, “Ο πλακούντας προσφέρει ένα μοναδικό παράθυρο στα πολύ αρχικά αναπτυξιακά στάδια, τα οποία είναι δύσκολο να μελετηθούν στον άνθρωπο».
Η έρευνα δημοσιοποιήθηκε στο περιοδικό Communications Medicine και αναδείκνυε το πώς η μεταφορά κατεψυγμένων εμβρύων τείνει να μοιάζει με φυσιολογική εγκυμοσύνη. Οι επιστήμονες ανέλυσαν τη λειτουργία των γονιδίων του πλακούντα σε όλο το γονιδίωμα και τη μεθυλίωση του DNA, την πιο διαδεδομένη επιγενετική τροποποίηση που εμπλέκεται στη ρύθμιση των γονιδίων. Μελετήθηκαν επίσης η σύνδεση των παρατηρούμενων αλλαγών με το βάρος του πλακούντα, καθώς και με το βάρος και το ύψος των νεογνών.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα συμπεράσματα σχετίζονταν με τις δύο ευρέως χρησιμοποιούμενες μεθόδους ART: τη μεταφορά φρέσκου και κατεψυγμένου εμβρύου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι πλακούντες και τα παιδιά από φρέσκια εμβρυομεταφορά είναι συνήθως μικρότερα σε μέγεθος σε σύγκριση με την κατεψυγμένη εμβρυομεταφορά. Οι συγκεκριμένες αλλαγές που σχετίζονται με τον μεταβολισμό και την ανάπτυξη εμφανίστηκαν μόνο στους πλακούντες από φρέσκες εμβρυομεταφορές.
Η Pauliina Auvinen, διδακτορική ερευνήτρια του έργου, εξηγεί ότι «Σχεδόν όλοι οι πλακούντες από κατεψυγμένες εμβρυομεταφορές μεταφέρθηκαν στη μήτρα κατά τη διάρκεια του φυσικού κύκλου της μητέρας, αντί σε περίπτωση τεχνητής ορμονικής αύξησης, όπως συμβαίνει στις φρέσκες εμβρυομεταφορές».
Επιπλέον, οι ερευνητές ανακάλυψαν μια αλλοιωμένη λειτουργία ενός γονιδίου που ονομάζεται DLK1. Η έκφραση αυτού του γονιδίου ήταν μειωμένη τόσο στους πλακούντες που προήλθαν από τεχνολογίες ART όσο και στους πλακούντες από εγκυμοσύνες υπογόνιμων ζευγαριών που συνέλαβαν φυσικά, χωρίς ιατρική παρέμβαση.
Το γονίδιο DLK1 ρυθμίζει τον μεταβολισμό και έχει συσχετιστεί με την παχυσαρκία και τον διαβήτη τύπου 2 στο παρελθόν. Προβλέπεται ότι το γονίδιο αυτό διαδραματίζει κάποιο ρόλο στις φυσιολογικές προσαρμογές της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη σε ποντίκια, το Dlk1 είναι ζωτικής σημασίας για την κατάλληλη αντίδραση της μητέρας στην νηστεία κατά την εγκυμοσύνη, επιτρέποντας τη μεταβολή στη χρήση λίπους για ενεργειακούς πόρους και εξασφαλίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη του εμβρύου. Η αποδυνάμωση του Dlk1 έχει επίσης συσχετιστεί με χαμηλότερα βάρη γέννησης στους απογόνους.
Η Καθηγήτρια Kaminen-Ahola αναφέρει ότι η σίγαση του γονιδίου DLK1 έχει συσχετιστεί με χαμηλό βάρος γέννησης και στους ανθρώπους. Υπογραμμίζει πως «Ο ρόλος αυτού του γονιδίου στην υπογονιμότητα και οι αυξανόμενες μεταβολικές διαταραχές, όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2, απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση».
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι παρά τα σημαντικά ευρήματα της μελέτης, είναι απαραίτητο να συλλεχτούν περισσότερα δείγματα προκειμένου να κατανοηθούν καλύτερα οι επιπτώσεις των διαφορετικών μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, της υπογονιμότητας και του φύλου στην ανάπτυξη και υγεία των παιδιών. Επίσης, η μακροχρόνια παρακολούθηση των παιδιών είναι απαραίτητη για την κατανόηση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της ART.
«Με βάση τα αποτελέσματα, θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε τις τεχνικές ART και να κατανοήσουμε καλύτερα τις αιτίες της υπογονιμότητας. Συνεχίζουμε να συλλέγουμε δείγματα και ευχαριστούμε θερμά όλες τις οικογένειες που συμμετέχουν στη μελέτη epiART», καταλήγει η Kaminen-Ahola.
Αυτή η μελέτη ανοίγει νέους ορίζοντες για την κατανόηση των επιπτώσεων της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην ανάπτυξη των παιδιών και την υγεία τους, γεφυρώνοντας το κενό της έρευνας γύρω από το ρόλο του πλακούντα και των γονιδίων στη διαδικασία αυτή.
