«Όλοι οι ενήλικες ήταν κάποτε παιδιά … αλλά λίγοι από αυτούς το θυμούνται» Μικρός Πρίγκιπας

Ο ήρωας που θα θέλαμε όλοι να είχαμε φίλο! Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ. Αν και θεωρείται παιδικό βιβλίο, απευθύνεται σε όλους. Βρίσκεται δεύτερο από την κορυφή της λίστας των βιβλίων που πουλήθηκαν σε περισσότερα από 100 εκατομμύρια αντίτυπα. Η πρώτη του έκδοση πραγματοποιήθηκε στις 6 Απριλίου 1943.

Το θέμα του βιβλίου είναι το εξής: Ο αφηγητής πέφτει με το αεροπλάνο του, που έχει πάθει βλάβη, στην έρημο Σαχάρα. Εκεί συναντά ένα ασυνήθιστο παιδί (τον Μικρό Πρίγκιπα), γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο αφηγητής μαθαίνει πολλά από τον καινούργιο του φίλο. Ο καινούργιος του φίλος σιγά-σιγά του διηγείται την επίσκεψή του σε άλλους πλανήτες, όπου υπάρχουν άνθρωποι ματαιόδοξοι αλλά και κάποιοι (ελάχιστοι) περισσότερο «ανθρώπινοι». Δεν ξεχνάει ποτέ και με τίποτα τις ερωτήσεις που έχει υποβάλει, ενώ ο ίδιος, αντίθετα, δεν συνηθίζει να απαντάει στις ερωτήσεις των άλλων.

Μολονότι υποτίθεται ότι είναι παιδικό βιβλίο, ο Μικρός Πρίγκιπας κάνει μερικές βαθυστόχαστες και ιδεαλιστικές παρατηρήσεις σχετικά με τη ζωή και την ανθρώπινη φύση. Η ουσία του βιβλίου περιέχεται στα λόγια της αλεπούς προς τον Μικρό Πρίγκιπα: «Δεν βλέπεις καθαρά παρά μόνον με την καρδιά. Η ουσία είναι αόρατη στα μάτια.» Η αλεπού στέλνει και άλλα μηνύματα-κλειδιά, όπως: «Είσαι υπεύθυνος για πάντα, γι’ αυτό που έχεις εξημερώσει.» Ή ακόμα: «Ο χρόνος που πέρασες με το τριαντάφυλλό σου είναι αυτό που το κάνει ξεχωριστό για σένα.»

Έχει μεταφραστεί σε πάνω από 350 γλώσσες, και μάλιστα αναφέρεται ότι κυκλοφορούν περίπου 47 κορεατικές μεταφράσεις και τουλάχιστον 70 κινέζικες μεταφράσεις του βιβλίου. Αποτελεί συχνά βιβλίο διδασκαλίας για τους αρχάριους μαθητές των γαλλικών.

Το ξεκίνημα και η ζωή του Πρίγκιπα

Μετά από τα 9 πρώτα κεφάλαια, στα οποία η οπτική γωνία του αφηγητή είναι το τρίτο πρόσωπο, περνάει στην αφήγηση από πρώτο πρόσωπο. Τις πρώτες οκτώ μέρες που ο αφηγητής βρίσκεται στην έρημο, ο Πρίγκιπας του διηγείται αυτές τις ιστορίες.

Ο Πρίγκιπας ζητά από τον αφηγητή να του ζωγραφίσει ένα πρόβατο. Χωρίς να ξέρει πώς να το ζωγραφίσει, ο αφηγητής ζωγραφίζει ό,τι γνωρίζει, έναν βόα με έναν ελέφαντα στο στομάχι του, μια ζωγραφιά που οι αναγνώστες προηγουμένως θεώρησαν ότι ήταν καπέλο. «Όχι! όχι!», αναφωνεί ο Πρίγκιπας. «Δεν ζήτησα ένα βόα με έναν ελέφαντα μέσα του! Ζήτησα ένα πρόβατο…» Προσπαθεί κάμποσες φορές, αλλά ο Πρίγκιπας πάντα τις απορρίπτει. Τελικά σχεδιάζει ένα κουτί, μέσα στο οποίο εξηγεί ότι βρίσκεται ένα πρόβατο. Ο Πρίγκιπας που βλέπει το πρόβατο μέσα στο κουτί, όπως και τον ελέφαντα μέσα στον βόα, λέει: «Αυτό είναι τέλειο!»

Αργότερα μάς συστήνεται ο «πλανήτης» του Μικρού Πρίγκιπα. Ο Αστεροειδής του (πλανήτης) έχει το μέγεθος ενός σπιτιού και ονομάζεται Β612, ο οποίος έχει τρία ηφαίστεια (δύο ενεργά και ένα ανενεργό) και ένα τριαντάφυλλο ανάμεσα σε πολλά άλλα αντικείμενα. Το ίδιο το όνομα του αστεροειδή (Β612) έχει σημαντική έννοια για το βιβλίο, το οποίο σκιαγραφεί το γεγονός ότι οι ενήλικοι θα πίστευαν μόνο κάποιον επιστήμονα που ντύνεται ή συμπεριφέρεται όπως αυτοί.

Επίσκεψη στη γη

Το κεφάλαιο 16 ξεκινάει: «Έτσι ο έβδομος πλανήτης ήταν η Γη.» Στη Γη, περιπλανιέται στην έρημο και συναντά ένα φίδι που λέει ότι έχει τη δύναμη να τον στείλει πίσω στον πλανήτη του. (Ένας έξυπνος τρόπος για να πει ότι μπορεί να σκοτώσει ανθρώπους, «στέλνοντας όποιον θελήσει από εκεί που ήρθε».) Ο Πρίγκιπας συναντά ένα φυτό της ερήμου που, έχοντας δει ένα καραβάνι να περνά, του λέει ότι υπάρχει μόνο μια χούφτα ανθρώπων στη γη και ότι δεν έχουν ρίζες, που αφήνει τον άνεμο να περνά γύρω τους κάνοντάς τους της ζωή δύσκολη. Ο Μικρός Πρίγκιπας σκαρφαλώνει το ψηλότερο βουνό που έχει δει ποτέ. Από την κορυφή του, ελπίζει να δει ολόκληρο τον πλανήτη και να βρει ανθρώπους, αλλά το μόνο που βλέπει είναι ένα έρημο, βραχώδες τοπίο. Όταν φωνάζει ο Πρίγκιπας, η ηχώ του απαντά και θεωρεί ότι ακούει φωνές ανθρώπων. Σκέφτεται ότι δεν υπάρχει λόγος να είναι η γη σκληρή και αιχμηρή, και το βρίσκει παράξενο οι άνθρωποι στη γη απλά να επαναλαμβάνουν ό,τι τους λέει. Ο Πρίγκιπας βλέπει μια ολόκληρη αράδα από τριαντάφυλλα, και νοιώθει στεναχωρημένος επειδή δεν ήταν το μοναδικό σε ολόκληρο το σύμπαν. Αρχίζει να αισθάνεται ότι δεν είναι πια ένας ένδοξος πρίγκιπας, αφού ο πλανήτης του έχει μόνο τρία μικροσκοπικά ηφαίστεια και ένα συνηθισμένο πια τριαντάφυλλο. Ξαπλώνει στο γρασίδι και κλαίει.

Στο κεφάλαιο 21, ο συγγραφέας αναφέρεται στον ανθρώπινο έρωτα. Ο Μικρός Πρίγκιπας συναντά και εξημερώνει μία αλεπού, που του εξηγεί ότι το τριαντάφυλλό του είναι μοναδικό και ιδιαίτερο, γιατί είναι αυτό που αγαπά και όχι τα άλλα. Ύστερα ο Πρίγκιπας συναντά έναν κλειδούχο και έναν έμπορο που δεν είναι τόσο φιλοσοφημένος και γνώριμος με τον εαυτό του όσο οι άλλοι ενήλικοι που γνώρισε νωρίτερα. Στο κεφάλαιο 24, η οπτική γωνία του αφηγητή αλλάζει πάλι από το τρίτο στο πρώτο πρόσωπο, και βρισκόμαστε στο σημείο που ο αφηγητής πεθαίνει από τη δίψα, αλλά αργότερα βρίσκουν ένα πηγάδι. Μετά από λίγη σκέψη, ο Πρίγκιπας δίνει στον αφηγητή έναν συγκινητικό αποχαιρετισμό, εξηγώντας του ότι ενώ θα φαίνεται ότι είναι νεκρός, δε θα είναι στ’ αλήθεια, αλλά επειδή το σώμα του είναι βαρύ δε θα μπορέσει να τον πάρει μαζί του στον πλανήτη του. Του λέει επίσης ότι θα ήταν λάθος αν τον έβλεπε ο αφηγητής να φεύγει, γιατί θα τον έκανε να στεναχωρηθεί. Τότε ο Πρίγκιπας αφήνει το φίδι να τον δαγκώσει. Το άλλο πρωί ο αφηγητής ψάχνει τον Μικρό Πρίγκιπα, βλέπει ότι το σώμα του έχει εξαφανιστεί. Η ιστορία τελειώνει με το πορτρέτο του τοπίου που βρίσκονταν ο Μικρός Πρίγκιπας και ο αφηγητής και που το φίδι πήρε τη ζωή του Πρίγκιπα. Ο αφηγητής επίσης κάνει έκκληση, όποιος δει ένα παράξενο παιδί στην περιοχή που να αρνείται να απαντήσει σε ερωτήσεις, να απευθυνθεί αμέσως σε αυτόν. Ο Μικρός Πρίγκιπας έμεινε στη γη έναν χρόνο και ο αφηγητής τελειώνει την ιστορία έξι χρόνια μετά την επιβίωση και απόδρασή του από την έρημο.

Δεν χρειάζεσαι ιδιαίτερη αφορμή για να διαβάσεις μαζί με το παιδί τον Μικρό Πρίγκιπα του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ. Και δεν χρειάζεσαι δικαιολογία για να τον απολαύσετε ξανά και ξανά.

Mε αφορμή την επέτειο της πρώτης του έκδοσης θυμόμαστε μερικές πολύτιμες αλήθειες από τον αγαπημένο μας ήρωα:

 

«Η αληθινή αγάπη είναι ανεξάντλητη. Όσο περισσότερο δίνεις, τόσο περισσότερο έχεις. Όπως και στο αληθινό σιντριβάνι, όσο περισσότερο νερό αντλείς, τόσο πιο άφθονη γίνεται η ροή του νερού».

 

«Κανένα γεγονός δεν μπορεί να αφυπνίσει μέσα μας έναν ξένο εντελώς άγνωστο σε εμάς. Το να ζεις σημαίνει να γεννιέσαι αργά. Θα ήταν σχετικά πολύ εύκολο αν μπορούσαμε να δανειστούμε ήδη έτοιμες ψυχές».

 

«Εάν θέλετε να φτιάξετε ένα πλοίο, μην στείλετε τους ανθρώπους να συλλέξουν ξύλα και μην τους αναθέσετε διάφορες εργασίες, αλλά πρώτα απ’ όλα διδάξτε τους να λαχταρούν την ατελείωτη έκταση της θάλασσας».

 

«Αυτό που σώζει έναν άνθρωπο είναι να κάνει ένα βήμα. Στη συνέχεια ένα βήμα ακόμα. Ίσως είναι πάντα το ίδιο βήμα, αλλά είναι κάτι που πρέπει να κάνετε».

 

«Και αυτό εδώ είναι το μυστικό μου, ένα πολύ απλό μυστικό: μόνο με την καρδιά μπορεί κανείς να δει σωστά, ό,τι είναι ουσιώδες και σημαντικό παραμένει αόρατο στο μάτι».

 

«Ένας σχεδιαστής ξέρει ότι έχει πετύχει την τελειότητα όχι όταν δεν υπάρχει τίποτα για να προσθέσει, αλλά όταν δεν υπάρχει τίποτα που απομένει για να το αφαιρέσει».

 

«Νύχτα, αγαπημένη. Νύχτα, όταν οι λέξεις εξασθενούν και τα πράγματα ζωντανεύουν. Όταν έχει τελειώσει η καταστροφική ανάλυση της ημέρας, και όλα όσα είναι πραγματικά σημαντικά γίνονται και πάλι ολόκληρα και υγιή. Όταν ο άνθρωπος επανασυναρμολογεί τον αποσπασματικό του εαυτό και αφήνεται να μεγαλώνει με την ηρεμία ενός δέντρου».

 

«Ξέρω μόνο μία ελευθερία, και αυτή είναι η ελευθερία του μυαλού».

 

«Αυτό που κάνει την έρημο όμορφη είναι ότι κάπου κρύβει ένα πηγάδι».

 

«Το μόνο που έχει σημασία είναι η προσπάθεια».

 

«Το αεροπλάνο μάς αποκάλυψε το πραγματικό πρόσωπο της γης».

 

«Η αγάπη δεν συνίσταται στο να κοιτάζουμε ο ένας τον άλλον, αλλά στο να κοιτάμε μαζί προς την ίδια κατεύθυνση».

 

«Η σημασία των πραγμάτων δεν έγκειται στα ίδια τα πράγματα, αλλά στη στάση μας απέναντί ​​τους».

 

«Ο άνθρωπος φοβάται το άγνωστο. Αλλά όταν ένας άνθρωπος έχει αντιμετωπίσει το άγνωστο, αυτός ο φόβος γίνεται γνωστός».

 

«Όλοι οι ενήλικες ήταν κάποτε παιδιά … αλλά λίγοι από αυτούς το θυμούνται».

 

«Είναι ο χρόνος που αφιερώνεις στο τριαντάφυλλό σου που κάνει το τριαντάφυλλό σου τόσο σημαντικό».

 

«Το να ξεχάσεις έναν φίλο είναι λυπηρό. Δεν έχουν όλοι φίλους».

 

«Ήμουν πολύ νέος για να μάθω πώς να την αγαπώ».

 

«Οι λέξεις είναι η πηγή παρανοήσεων».

 

«Οι ενήλικες δεν καταλαβαίνουν ποτέ τίποτα από μόνοι τους, και είναι κουραστικό για τα παιδιά να τους εξηγούν συνέχεια τα πάντα»