Γιατί τα «αντανακλαστικά του μπαμπά» σώζουν παιδικές ζωές
Είναι άμεσα και δεν υπολογίζουν πόνο ούτε κινδύνους. Τι λέει η επιστήμη για την ικανότητα του πατέρα να αναπτύσσει «υπερδυνάμεις» κάθε φορά που διακυβεύεται η επιβίωση των παιδιών του.
Ίσως έχετε παρακολουθήσει κάποιο βιντεάκι στο YouTube όπου ένας πατέρας σώζει το παιδί του από μια επικίνδυνη κατάσταση, χάρη στα άμεσα αντανακλαστικά του. Όμως, τέτοιες αντιδράσεις δεν είναι η εξαίρεση: Όλοι οι άντρες έχουν τα λεγόμενα «αντανακλαστικά του μπαμπά», τα οποία επιστρατεύουν κάθε φορά που εντοπίζουν κάποια απειλή για την οικογένειά τους. Ποια είναι η χρησιμότητά τους και ποια η διαφορά τους από το περίφημο «μητρικό ένστικτο»;
Όταν αντιλαμβανόμαστε ότι τα παιδιά μας κινδυνεύουν, «συμβαίνουν αλλαγές σε εγκεφαλικές περιοχές λήψης αποφάσεων οι οποίες ενισχύουν την ικανότητά μας να αντέχουμε τον πόνο», σχολίασε σχετικά ο Αμερικανός χειρουργός Christopher Hollingsworth. Τότε, λοιπόν, ένας μπαμπάς «ξεπερνά τους λογικούς ενδοιασμούς του και ενεργεί πολύ γρήγορα χωρίς να σκέπτεται τίποτα άλλο».
Αυτή η αντίδραση, που συναντάται σε όλα τα αρσενικά θηλαστικά, πυροδοτείται από μια έκρηξη αδρεναλίνης που συμβαίνει σε καταστάσεις SOS. Όπως είναι όταν βλέπουμε το παιδί μας να ετοιμάζεται να πέσει από την τσουλήθρα ή να τρώει ξύλο στην παιδική χαρά από έναν μεγαλύτερο και πιο σωματώδη «ανταγωνιστή» του.
Σύμφωνα με τον Hollingsworth, ενώ το λεγόμενο «μητρικό ένστικτο» βοηθάει τις μαμάδες να προλαμβάνουν εξαρχής τις επικίνδυνες καταστάσεις, τα «αντανακλαστικά του μπαμπά» παρακινούν τους άντρες να ενεργούν άμεσα όταν ένα παιδί βρίσκεται ήδη σε κίνδυνο, υποκινούμενοι από τις ορμόνες του στρες.
Επομένως, τα αντανακλαστικά της μαμάς δεν είναι «κατώτερα» από εκείνα του μπαμπά – απλώς ενεργούν με διαφορετικό τρόπο.
Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες περιπτώσεις όπου τα αντανακλαστικά του πατέρα μειώνονται, όπως συμβαίνει στην κατάχρηση ουσιών, στον εθισμό, στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και σε άλλα ψυχικά προβλήματα, τα οποία αναστέλλουν την ικανότητα ενός άντρα να αντιδρά γρήγορα και αποτελεσματικά σε περίπτωση κινδύνου.
Τα φυσικά αντανακλαστικά του πατέρα είναι πιθανότατα ένας από τους λόγους, σύμφωνα με τον Hollingsworth, που ένας άντρας δυσκολεύεται να αποδεχτεί το τραγικό γεγονός του θανάτου του παιδιού του. «Είμαστε προγραμματισμένοι έτσι ώστε μην αφήνουμε να συμβεί κάτι τέτοιο. Και αν τελικά συμβεί, αισθανόμαστε ότι κάτι πήγε πολύ λάθος», καταλήγει ο ειδικός.
