Πώς να πω «όχι» στο παιδί
9 τρόποι για να λέτε «όχι» αλλά με θετικό τρόπο
Μικρή αλλά δύσκολη λέξη το «όχι», ειδικά όταν απευθύνεται σε ένα μικρό παιδί. Όλοι οι γονείς θέλουν το παιδί τους να είναι χαρούμενο και να έχει τα πάντα και θεωρούν ότι αν αρνηθούν να ικανοποιήσουν κάποια επιθυμία του γίνονται κακοί και το στενοχωρούν. Εξάλλου, είναι συνήθως πιο εύκολο απλά να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις του.
Κι όμως, με το λένε και οι γονείς μερικά «όχι» στο παιδί, είτε αφορά κάποιο παιχνίδι που θέλουν να τους αγοράσετε ή σε μία ανεπιθύμητη συμπεριφορά, το βοηθούν να μάθει ότι υπάρχουν όρια και να εξελιχθεί σε έναν υπεύθυνο ενήλικα που αντιμετωπίζει τη ζωή και τις προκλήσεις της πιο αποτελεσματικά.
Έτσι, το να λέτε «όχι» όταν πρέπει, με ήρεμο και αποτελεσματικό τρόπο, χωρίς φωνές και τσακωμούς, μακροπρόθεσμα βοηθάει και εσάς αλλά και το παιδί. Για να δούμε όμως πώς μπορεί να γίνει αυτό πραγματικότητα:
Μία φορά αρκεί
Προσπαθήστε να πείτε «όχι» με σταθερότητα, ώστε να μην χρειαστεί να το επαναλάβετε. Κρατήστε το πρόσωπό σας σοβαρό και εξηγήστε τους λόγους που δεν μπορεί να γίνει αυτό που θέλει το παιδί σας. Αν το πρώτο «όχι» δεν έχει αποτέλεσμα, δοκιμάστε διαφορετική προσέγγιση, βρίσκοντας τρόπο να του αρνηθείτε λέγοντας όμως «ναι»!
Προσοχή: είναι λάθος να ενδίδετε. Το παιδί σας θα μάθει ότι μπορεί να σας οδηγήσει με τη συμπεριφορά του στο «ναι» και τότε θα σας χειραγωγεί αλύπητα!
Κοίτα με στα μάτια και εξηγήσου
Πολλές φορές το «όχι» δεν αρκεί αφού τα παιδιά δεν μπορούν πάντα να κατανοήσουν το λόγο που δεν γίνεται το δικό τους. Προσπαθήστε να εξηγήσετε το «όχι» με τρόπο που το παιδί σας μπορεί να αντιληφθεί.
Το «ναι» μπορεί να κρύβει το «όχι»
Μπορείτε να αποφύγετε να λέτε συνέχεια στα παιδιά σας «όχι» και «μη» επιλέγοντας μία πιο θετική, τουλάχιστον γλωσσικά, προσέγγιση. Υπάρχουν φορές που μπορείτε να μετατρέψετε ένα «ναι» σε «όχι». Για παράδειγμα, αν το παιδί σας ζητήσει να φάει γλυκό, μπορείτε να απαντήσετε ότι «ναι, μπορείς να φας γλυκό μετά το μεσημεριανό», αν ζητήσει ένα συγκεκριμένο παιχνίδι μπορείτε να απαντήσετε «ναι, θα το πάρεις στα γενέθλιά σου».
Χωρίς φωνές
Έρευνες υποστηρίζουν ότι το να φωνάζετε στο παιδί μπορεί να έχει το ίδιο αρνητικά αποτελέσματα όπως και η σωματική τιμωρία, αφού ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα συμπεριφοράς και συναισθηματικής ανάπτυξης, στρες αλλά και να μειώσει την αυτοπεποίθηση. Προσπαθήστε να μιλάτε με το παιδί πάντα σε ήρεμο και φιλικό τόνο. Να θυμάστε ότι τα επίμονα παρακάλια συχνά είναι αποτέλεσμα βαρεμάρας. Χαρίστε του την προσοχή σας μιλώντας για κάτι άλλο ή παίζοντας το αγαπημένο του παιχνίδι για να εστιάσετε αλλού την προσοχή του, αντί να χρειαστεί να πείτε (ξανά) «όχι».
Σεβασμός
Αν βρίσκεστε σε δημόσιο χώρο, μιλήστε κάπου παράμερα με το παιδί σας εξηγώντας του τους λόγους που δεν μπορεί να γίνει αυτό που θέλει. Μην του φωνάξετε μπροστά σε άλλο κόσμο, ειδικά αν αυτό μπορεί να προκαλέσει πειράγματα από άλλα παιδιά. Θυμηθείτε ότι αν «ντροπιάσετε» το παιδί σας θα μάθει να το κάνει και εκείνο σε εσάς!
«Όχι» και εναλλακτικές
Αρνηθείτε κάνοντας στο παιδί μία διαφορετική πρόταση, για να μην θεωρήσει ότι απλά δεν του κάνετε το χατίρι. Για παράδειγμα το να πείτε «δεν μπορείς να φας σοκολάτα αλλά μπορείς να φας μία μπανάνα» προσφέρει μία εναλλακτική και ανοίγει το δρόμο για να συζητήσετε πόσο καλύτερη είναι η μπανάνα και τα φρούτα γενικά σε σχέση με τη σοκολάτα.
Μη δημιουργείτε ψεύτικες ελπίδες
Μην αρνείστε λέγοντας «όχι τώρα», είναι σαν να δίνετε μία έμμεση υπόσχεση ότι κάποια στιγμή άμεσα θα γίνει αυτό που θέλει το παιδί. Αν μάλιστα δεν εκπληρώνετε αυτού του είδους τις «υποσχέσεις» μπορεί να κλονιστεί η εμπιστοσύνη του παιδιού. Προσπαθήστε να λέτε «όχι» δίνοντας συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, όταν μπορείτε. Για παράδειγμα «δεν θα πάρουμε τώρα ποδήλατο αλλά στη γιορτή σου».
Τι να διαλέξω;
Όποτε μπορείτε, προσφέρετε στο παιδί τη δυνατότητα να διαλέξει, αφού αυτό θα του δώσει την αίσθηση ότι η γνώμη του μετράει και δεν το αγνοείτε. Για παράδειγμα αρνηθείτε το γλυκό αλλά δώστε του τη δυνατότητα να διαλέξει ανάμεσα σε μία μπανάνα ή ένα μήλο.
Στο ίδιο στρατόπεδο
Μερικές φορές η μαμά μπορεί να λέει «όχι» και το παιδί να πηγαίνει στο μπαμπά για να του πει «ναι». Αυτή η πρακτική εκτός από ένταση μεταξύ των γονέων, μαθαίνει στο παιδί ότι μπορεί να χειραγωγεί εύκολα τους μεγάλους. Συζητήστε με το σύντροφό σας και αποφασίστε από κοινού αν θα πείτε «ναι» ή «όχι».