Πώς να μιλήσουμε στα παιδιά για την κλιματική αλλαγή
Χωρίς να τα φοβίσουμε αλλά βοηθώντας τα να καταλάβουν τον κόσμο
Το ενδιαφέρον του παιδιού για το περιβάλλον μπορεί να ξεκινήσει από το σπίτι και την οικογένειά του. Φέρνοντας από νωρίς το παιδί σε επαφή με τη φύση αλλά και ζώντας στο σπίτι με σεβασμό προς το περιβάλλον. Αν κι είναι εύκολο σχετικά να εμφυσήσεις σε ένα παιδί το ενδιαφέρον για την επιστήμη, τη φύση και τη διατήρηση, δεν είναι εύκολο να συζητήσεις ρητά για την κλιματική αλλαγή. Πολλοί γονείς αποφεύγουν το θέμα, εξαιτίας της νεαρής ηλικίας. Αλλά όταν πλέον τα πράγματα είναι κρίσιμα – και όταν στα μέσα ενημέρωσης αλλά και σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το κύριο θέμα είναι ειδήσεις που αφορούν το περιβάλλον και το μέλλον του πλανήτη η ανάγκη για μια διαφωτιστική συζήτηση είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη. Πώς λες όμως σε ένα 4χρονο ότι τα φυτά, τα ζώα και τα τοπία που λατρεύει βρίσκονται σε σοβαρό κίνδυνο;
Αποδεικνύεται βέβαια ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να μιλήσουμε για το τι συμβαίνει στη Γη κατά τρόπο κατάλληλο για την ηλικία, που δεν φοβίζει άσκοπα ένα παιδί. Το κλειδί είναι να εξασφαλίσετε ότι έχετε δημιουργήσει ένα θεμέλιο για τα παιδιά να εκτιμήσουν και να είναι περίεργοι για τον φυσικό κόσμο, ότι είστε σε θέση να συζητήσετε βασικές επιστημονικές έννοιες και ότι οι συνομιλίες με παιδιά σχετικά με την αλλαγή του κλίματος επικεντρώνονται στις ικανότητες και τις λύσεις της κριτικής σκέψης.
Οι γονείς θα πρέπει πρώτα να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν μια εκτίμηση του φυσικού κόσμου προτού προσπαθήσουν να εξηγήσουν την αλλαγή του κλίματος.
Αυτό μπορεί να σημαίνει την παρακολούθηση ενός ντοκιμαντέρ για τη φύση, την επίσκεψη σε ένα κέντρο άγριας ζωής ή το μουσείο φυσικής ιστορίας ή την επίσκεψη ενός παιδιού σε φυσικά τοπία όπως ένας κολπίσκος, μια παραλία ή ένα δάσος. Τέτοιες εμπειρίες δίνουν στα παιδιά μια αίσθηση του γιατί η φροντίδα της γης είναι σημαντική, η οποία τελικά τους βοηθά να κατανοήσουν τους λόγους της αλλαγής του κλίματος – και να φροντίσουν για την πρόληψή της.
Οι γονείς δεν χρειάζεται να διδάσκουν τα πάντα για την αλλαγή του κλίματος, προκειμένου να επικοινωνούν αποτελεσματικά γι’ αυτό μαζί με τα παιδιά τους.
Είναι σημαντικό για τα παιδιά να κατανοήσουν τη σημασία, αλλά δεν χρειάζεται να γίνουν ειδικοί στην αλλαγή του κλίματος. Απλώς πρέπει να αφιερώσετε χρόνο για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να κατανοήσουν κάποιες γενικές έννοιες.
Όταν φτάσουν τα παιδιά στην πρώτη ή τη δευτέρα τάξη, οι γονείς μπορούν να δοκιμάσουν πιο περίπλοκες συζητήσεις σχετικά με τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής και τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη, εφόσον χρησιμοποιούν απλουστευμένη ή αναλυτική γλώσσα.
Τα παιδιά του δημοτικού συμμετέχουν σε τάξεις που επισκέπτονται μουσεία και ιδρύματα μουσείου και ο εκπαιδευτικός προγραμματισμός βοηθάει στο να εισαχθούν σε βασικές περιβαλλοντικές έννοιες. Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν γιατί η αλλαγή του κλίματος απειλεί οικοσυστήματα και ζώα και ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η κυρίως υπεύθυνη.
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να επικεντρωθούν στην επίτευξη θετικής επίδρασης, ανεξάρτητα από το πόσο μικρό είναι το παιδί. Η τοποθεσία Climate Kids της NASA προσφέρει πρακτικές προτάσεις για παιδιά, όπως φύτευση δικών τους φρούτων και λαχανικών, απενεργοποίηση των φώτων όταν δεν χρειάζονται, και πόσιμο νερό βρύσης αντί για εμφιαλωμένο νερό. Οι γονείς μπορούν επίσης να μοιράζονται εμπνευσμένες ιστορίες των νέων ακτιβιστών που εργάζονται για να σταματήσουν την κλιματική αλλαγή.
Οι καθημερινές αλλαγές στον καιρό και το κλίμα καθώς και τα συχνά ακραία καιρικά φαινόμενα δίνουν επίσης αφορμή για συζήτηση. Ανεξάρτητα από την ηλικία ενός παιδιού, οι γονείς θα πρέπει να αποφεύγουν να τονίζουν το φόβο ή την αδυναμία όταν μιλάνε για την κλιματική αλλαγή. Οι γονείς που νιώθουν νευρικοί για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος από το παιδί τους, ίσως να περιμένουν για έναν δάσκαλο να θέσει πρώτα το θέμα. Αν κι οι γονείς έχουν ένα ξεχωριστό πλεονέκτημα έναντι των εκπαιδευτικών επειδή οι πρώτοι γνωρίζουν καλύτερα τα ενδιαφέροντα των παιδιών τους, τη συναισθηματική νοημοσύνη τους και τον τρόπο με τον οποίο θα επηρεαστούν από τη συζήτηση αυτή.
Όταν οι γονείς επικεντρώνονται σε λύσεις και επισημαίνουν επιτυχίες, μπορούν να αλλάξουν θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά σκέφτονται για την αλλαγή του κλίματος – και ποιο ρόλο βλέπουν να θέλουν να αναλάβουν τα παιδιά για να αλλάξουν το μέλλον του πλανήτη.
