Πώς να βοηθήσουμε τα σημερινά παιδιά να έχουν υγιή επαφή με την πραγματικότητα και τις πανανθρώπινες αξίες
Παρά την τηλεκπαίδευση, τα κοινωνικά δίκτυα και την εξάρτηση με την τεχνολογία
Αν μέχρι πρόσφατα τα σημερινά παιδιά είχαν ένα θέμα με την ενσυναίσθηση και την εμπάθεια, η έλλειψη κοινωνικότητας λόγω της πανδημίας κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα. Κάπου ανάμεσα στις πολλές επιλογές emoticons τα παιδιά χάνουν τη δυνατότητα να κατανοούν τα συναισθήματά τους και τα συναισθήματα των άλλων. Σκυμμένοι στις οθόνες έχουν αποδυναμώσει το βλέμμα και τη στάση του σώματός τους. Συνηθίζουν να κοιτάζουν προς τα κάτω και όχι προς τα πάνω, σκύβουν και καμπουριάζουν. Τα δάχτυλά τους μαθαίνουν και εξοικειώνονται με τις οθόνες αφής κι όχι με τις σελίδες ενός βιβλίου. Έρχονται από πολύ μικρή ηλικία σε επαφή με τόσα ερεθίσματα, με την απίστευτα γρήγορη εναλλαγή εικόνων, πληροφοριών, γνώσεων, συναισθημάτων, δεδομένων, συγκινήσεων που παθαίνουν εύκολα και γρήγορα κορεσμό.
Αυτό συνεπάγεται ότι αρχίζουν εύκολα να πλήττουν, να βαριούνται, να νιώθουν ανία και να μην μπορούν να απασχολήσουν δημιουργικά τον εαυτό τους χωρίς τη βοήθεια της τεχνολογίας – δύσκολα βρίσκουν κάτι που να τους δημιουργεί εφάμιλλη χαρά και ψυχαγωγία.
Το πιο περίπλοκο ωστόσο που τους συμβαίνει και έχει μακροχρόνιο αντίκτυπο που θα επηρεάσει τον ψυχισμό τους συνολικά αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα προσεγγίζουν αργότερα την πραγματικότητα είναι το ότι μπαίνουν από πολύ νωρίς σε μια διαδικασία προσομοίωσης του κόσμου μέσω της τεχνολογίας.
Η επαφή και η κοινωνική ζωή αλλάζει μορφή με όλες τις εξαιρετικές δυνατότητες που δίνουν οι σύγχρονες εφαρμογές με τις βιντεοκλήσεις – ωστόσο, καμία εφαρμογή δεν μπορεί να εξομοιώσει ή να αντικαταστήσει τη φυσική επαφή. Τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης δημιουργούν πολλές «φιλίες» και δίνουν τη δυνατότητα να κάνεις γνωριμίες και να συνομιλήσεις με άτομα απ’ όλο τον κόσμο, αλλά δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση τους πραγματικούς φίλους, τους κολλητούς, τις παρέες. Η ευκολία κριτικής και έκφρασης δημοσίως της γνώσης μας δεν μας κάνει πιο άνετους και πιο ελεύθερους, ειδικά όταν μιλάμε πίσω από ένα ψευδώνυμο, αλλά μας κάνει τοξικούς και επικριτικούς.
Η πραγματική ζωή δεν είναι μια δυνατότητα από like ή dislikes, από καρδούλες ή άλλα ιμότικον. Η πραγματική ζωή θέλει αφυπνισμένους πολίτες, ενεργούς και όχι ακινητοποιημένους πίσω από μια οθόνη. Οι αποφάσεις της ζωής δεν παίρνονται σκοράλοντας την οθόνη ούτε όλος ο κόσμος χωράει σε μεγαπίξελ.
Οι άνθρωποι σήμερα τείνουν να γίνουν πιο απαθείς από ποτέ, εκτονώνουν σημαντικό κομμάτι της ενέργειάς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία βοηθάνε τον κόσμο να συσπειρωθεί, να ενημερωθεί, ενίοτε να δράσει, αλλά δεν είναι δυνατόν τα πάντα να γίνονται με αυτόν τον τρόπο – να υπάρχει κινητοποίηση και διάδραση μόνο μέσω της τεχνολογίας. Χάνουν –χάνουμε– τα φυσικά μας αντανακλαστικά στον πραγματικό χρόνο. Χάνουμε κομμάτι της ευαισθησίας, της συμπόνοιας αλλά και της κοινωνικής μας ταυτότητας. Δεν το καταλαβαίνουμε και αυτό περνάει και στον τρόπο που μεγαλώνουν σήμερα τα παιδιά. Θεωρούμε τη νέα κατάσταση ως μια φυσική εξέλιξη, ως μια πραγματικότητα – όμως δεν είναι καθόλου έτσι.
Τα πάντα έχουν δυο όψεις και όλα θέλουν προσοχή και μέτρο. Καλή και απαραίτητη η χρήση τεχνολογίας, αλλά με όρια, με σεβασμό στην ηλικία και στις ανάγκες των παιδιών και σε συνδυασμό και εξισορρόπηση με άλλους τρόπους και άλλες επιλογές.
- Ενθαρρύνουμε το παιχνίδι χωρίς τεχνολογία.
- Ενθαρρύνουμε το διάβασμα και τα βιβλία
- Ενθαρρύνουμε τον ακτιβισμό και μορφές εθελοντισμού
- Ενθαρρύνουμε ομαδικές ενασχολήσεις
- Ενθαρρύνουμε την επαφή με τη φύση
- Ενθαρρύνουμε κοινωνικές επαφές και αληθινές φιλίες
- Ενθαρρύνουμε την ενασχόληση με το περιβάλλον και τα κοινά
- Ως γονείς αποτελούμε υγιές παράδειγμα ενεργού και ευαισθητοποιημένου πολίτη
- Ενθαρρύνουμε τα ενδιαφέροντα
- Καλλιεργούμε στα παιδιά την ενσυναίσθηση
- Μοιράζουμε το χρόνο σε διάφορες δραστηριότητες
- Δίνουμε κίνητρα και εφόδια στα παιδιά να ασχολούνται με διαφορετικά ενδιαφέροντα
- Καλλιεργούμε την ευγένεια και τον σεβασμό
- Καλλιεργούμε πανανθρώπινες και διαχρονικές αξίες
- Μένουμε κοντά στα παιδιά χτίζοντας σχέσει εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας.
