Μπορούμε να ζητήσουμε από το παιδί μας να κρατήσει ένα μυστικό;
Ίσως εκ πρώτης όψης να μας φαίνεται ένα διασκεδαστικό παιχνίδι, αλλά αυτή η απόφαση κρύβει κινδύνους, όπως προειδοποιούν οι ειδικοί.
Ένα μυστικό μπορεί να κάνει ένα παιδί να αισθανθεί σπουδαίο, σαν να είναι ο ήρωας ενός αστυνομικού μυθιστορήματος, μπορεί όμως και να το γεμίσει με ενοχές. Εξαρτάται από το μυστικό και από τον τρόπο με τον οποίο το χειριζόμαστε.
Προτού λοιπόν να ζητήσουμε από το παιδί μας να κρατήσει ένα μυστικό, πρέπει να θέσουμε στον εαυτό μας τα εξής δύο ερωτήματα: Είναι αθώο μυστικό; Θα έχει ασήμαντες συνέπειες, αν το παιδί μας «σπάσει» τη σιωπή του; Αν η απάντηση και στα δύο είναι «ναι», τότε μπορούμε να το δοκιμάσουμε.
«Όταν μιλάμε για παιδιά κάτω των επτά ετών, μπορούμε να τους ζητήσουμε να κρατήσουν το μυστικό για ένα πάρτι ή ένα δώρο. Αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ότι ίσως το παιδί να μην καταφέρει να κρατήσει το στόμα του κλειστό και σε καμία περίπτωση να μην το τιμωρήσουμε αν, τελικά, το αποκαλύψει», συμβουλεύει η παιδοψυχολόγος Dr. Ann Lagges. «Όταν μιλάμε σε ένα μικρό παιδί για “μυστικά”, αυτά πρέπει να είναι πάντα για διασκεδαστικά πράγματα και να τα χαρακτηρίζουμε “εκπλήξεις”. Μπορούμε πάντως να τα φέρουμε σε επαφή με την ιδέα ότι κάποιες φορές, στα παιχνίδια, δεν είναι απαραίτητο να μοιραζόμαστε με τους άλλους ό,τι ξέρουμε».
Και φυσικά, τα «διασκεδαστικά» μυστικά που αποφασίζουμε να εμπιστευτούμε στο παιδί μας πρέπει να έχουν ημερομηνία λήξης: να σκοπεύουμε να τα αποκαλύψουμε, αργά ή γρήγορα. Δεν πειράζει, για παράδειγμα, αν του ζητήσουμε να μην πει στη μαμά του ότι της ετοιμάζουμε ένα πάρτι έκπληξη για τα γενέθλιά της. Απεναντίας μάλιστα, με αυτό τον τρόπο του διδάσκουμε τις αξίες της ενσυναίσθησης, της προφοράς και της διακριτικότητας. Μπορούμε ακόμα και να του ζητήσουμε να μας βοηθήσει στη διοργάνωση του πάρτι.
«Όταν το μυστικό είναι για κάτι ευχάριστο, η μοναδική δυσκολία που θα αντιμετωπίσει το παιδί είναι να αντισταθεί στον πειρασμό να αποκαλύψει κάτι τόσο συναρπαστικό», σχολιάζει η Lagges. «Τα παιδιά απολαμβάνουν να μοιράζονται διασκεδαστικά πράγματα με τους γονείς τους. Ζητώντας τους λοιπόν να κρατήσουν μυστικό κάτι τόσο συναρπαστικό, καθυστερούμε την ανταμοιβή». Το παιδί θα ανυπομονεί να δει τον άλλο γονιό του να ενθουσιάζεται ανακαλύπτοντας ότι ο/η σύντροφός του οργανώνει ένα πάρτι έκπληξη.
Από την άλλη, ένα «άσχημο» μυστικό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στο παιδί. Αν ο ένας γονιός του ζητήσει να μην αποκαλύψει κάτι σημαντικό, διαρρηγνύεται το δίχτυ εμπιστοσύνης που κρατά ενωμένη την οικογένεια. Η φράση «μην το πεις» συχνά ακούγεται σαν μια πρόκληση για προδοσία, διδάσκοντας στο παιδί πώς να υποκρίνεται ή, ακόμα χειρότερα, να σιωπεί.
«Όταν μιλάμε για πιο σοβαρά θέματα, δεν ενδείκνυται για ένα γονέα να ζητήσει από τα παιδιά του, οποιασδήποτε ηλικίας, να κρατήσει ένα μυστικό. Σε μια τέτοια περίπτωση, τα παιδιά θα νιώσουν ότι βρίσκονται μπλεγμένα σε μια κατάσταση στην οποία δεν θα έπρεπε να είναι και θα ζήσουν μια εσωτερική σύγκρουση καθώς προσπαθούν να παραμείνουν πιστά και στους δύο γονείς», εξηγεί η Lagges. «Αν για παράδειγμα ο ένας γονιός αποκαλύψει σε ένα παιδί ότι συνεχίζει να καπνίζει, παρόλο που έχει πει στο σύντροφό του ότι έχει κόψει το κάπνισμα, και ο άλλος γονιός ρωτήσει το παιδί: “Πιστεύεις ότι η μαμά/ο μπαμπάς συνεχίζει να καπνίζει;”, τότε το παιδί δεν θα ξέρει τι να κάνει».
Ζητώντας από ένα παιδί να κρατήσει ένα μυστικό από τον ένα γονιό, του δίνουμε ένα επικίνδυνο παράδειγμα, διδάσκοντάς του ότι κρύβοντας την αλήθεια δεν λέει ψέματα. Ότι δεν πειράζει αν δεν είμαστε απόλυτα ειλικρινείς.
«Αν ο ένας γονιός θέλει να κρύψει κάτι από τον άλλον, δεν πρέπει να το πει καθόλου στο παιδί», καταλήγει η Lagges. Ακόμα λοιπόν και αν νιώθουμε ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να αποκρύψουμε κάτι από το σύντροφό μας, τουλάχιστον ας αποφύγουμε να κάνουμε το παιδί μας μάρτυρα της συμπεριφοράς μας, δίνοντάς του την ευκαιρία να μας μιμηθεί