«Μην αγαπάς αυτό που είσαι, αλλά αυτό που μπορείς να γίνεις»
Μαθήματα σοφίας από τον Δον Κιχώτη, με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα Βιβλίου
Η 23η Απριλίου έχει καθιερωθεί διεθνώς από την UNESCO ως Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, αφιερωμένη σε δύο μεγάλους δημιουργούς της παγκόσμιας λογοτεχνίας που «έφυγαν» την ίδια ημέρα (23 Απριλίου 1616) από τη ζωή, τους Ουίλιαμ Σαίξπηρ και Μιγκέλ ντε Θερβάντες.
Το κλασικό βιβλίο του Δον Κιχώτη είναι πάντα επίκαιρο και διαχρονικό, και είναι κατάλληλο για όλες τις ηλικίες καθώς κυκλοφορεί σε πολλές διασκευές που ανταποκρίνονται σε όλα τα στάδια της αναγνωστικής ανάπτυξης!
Είναι το πρώτο μυθιστόρημα που εκτυπώθηκε, το οποίο εκδόθηκε σε δυο μέρη, το 1605 και το 1615. Είναι ένα από τα μυθιστορήματα που επηρέασαν σημαντικά την ισπανική λογοτεχνία. Είναι ένα από τα πιο εμπνευσμένα έργα της νεότερης δυτικής λογοτεχνίας. Το έργο περιγράφει τις περιπέτειες του πρωταγωνιστή Αλόνσο Κιχάδα, ενός απλού αγρότη ο οποίος έχοντας διαβάσει πολλά βιβλία για τον ιπποτισμό, πιστεύει ότι είναι ιππότης και παίρνει το όνομα Δον Κιχώτης. Στα βιβλία δεν αναγράφεται επακριβώς η τοποθεσία της κατοικίας του, αλλά μας λέει πως ζει μαζί με την ανηψιά του και την οικονόμο του σπιτιού του. Ξεκινάει τα ταξίδια και τις περιπέτειες του μόνος, μαζί με το κοκαλιάρικο άλογο του που το ονομάζει Ροσινάντε φορώντας μια παλιά μεταλλική πολεμική στολή που βρήκε. Κατά την διάρκεια των περιπετειών του τραυματίζεται και τον μεταφέρουν πάλι πίσω στο σπίτι του όπου τον φροντίζουν η ανιψιά και η οικονόμος του. Του λένε πως η στολή εξαφανίστηκε από μαγείας. Λίγο καιρό αργότερα βρίσκει τον γείτονα του Σάντσο Πάντσα και τον πείθει να τον ακολουθήσει με το αντάλλαγμα πως θα του δώσει μερίδιο σε ένα νησί. Ο Δον Κιχώτης είναι ερωτευμένος με μια νεαρή γειτόνισσα του, που από μόνος του την ονομάζει Δουλτσινέα και προσπαθεί να την σώσει γιατί έχει πείσει τον εαυτό του ότι βρίσκεται κάτω από την επήρεια μαγικών. Βεβαίως η Δουλτσινέα δεν γνωρίζει τίποτα από όλα αυτά και δεν εμφανίζεται ποτέ σε κανένα από τα βιβλία. Τα ταξίδια του Δον μαζί με τον πιστό σύντροφο του ξεκινάνε και τις περισσότερες φορές δεν έχουν καλή κατάληξη. Συνήθως γίνονται αντικείμενα χλευασμού και γέλιου κυρίως ο σύντροφος Σάντσο Πάντσα. Προς το τέλος του δεύτερου βιβλίου βλέπουμε πως ο Δον Κιχώτης κατά κάποιο τρόπο βρίσκει τα λογικά του και επιστρέφει μαζί με τον φίλο και συνταξιδιώτη του πίσω στο σπίτι τους.
Τα βιβλία είναι γραμμένα σε επεισόδια και η ιστορία του Δον Κιχώτη έχει γραφτεί πολλές φορές και σε παραμύθια για παιδιά.
Ας δούμε ακόμα για ποιους άλλους λόγους ο Δον Κιχώτης παραμένει διαχρονικό και κλασικό έργο, για παιδιά και μεγάλους ή αλλιώς πολύτιμα πράγματα που μαθαίνεις διαβάζοντάς τον:
- Σ’ ένα χωριό της Μάντσας, που τ’ όνομά του δεν έχω όρεξη να θυμηθώ, εδώ και όχι πολύ καιρό ζούσε ένας ιδαλγός από εκείνους που έχουν κοντάρι στην κονταροθήκη, ένα παμπάλαιο σκουτάρι, ένα κοκαλιάρικο παλιάλογο κι ένα γρήγορο κυνηγόσκυλο.
- Μην αγαπάς αυτό που είσαι, αλλά αυτό που μπορείς να γίνεις.
- Τα γεγονότα, καλέ μου Σάντσο, είναι οι εχθροί της αλήθειας.
- Τα μάτια, αυτές οι σιωπηλές γλώσσες της αγάπης.
- Η απουσία, αυτή η κοινή θεραπεία για την αγάπη…
- Πάντα μου έλεγαν, Σάντσο, ότι να κάνεις καλό σε χαμερπείς ανθρώπους είναι σαν να χύνεις νερό στη θάλασσα.
- Να σωπαίνει εκείνος που έδωσε, να μιλάει εκείνος που πήρε.
- Ποτέ μην παρακαλάς για κάτι που έχεις τη δύναμη να το κερδίσεις.
- Το να είσαι έτοιμος είναι η μισή νίκη.
- Η καθυστέρηση πάντα φέρνει κίνδυνο. Και το να αναβάλλεις ένα μεγάλο σχέδιο σημαίνει –συχνά– να το καταστρέφεις.
- Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τρέλα που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος από το να απελπιστεί.
- Είμαστε οι γιοι των πράξεών μας.
- Υπάρχουν άνθρωποι τους οποίους η γνώση των λατινικών δεν τους εμποδίζει να είναι ζώα.
- Εκείνες οι δύο θανατηφόρες φράσεις: «δικό μου» και «δικό σου».
- Ένας άνθρωπος ατιμασμένος είναι χειρότερα από νεκρός.
- Τι προτιμάς: σοφή τρέλα ή ανόητη λογική;
- Αυτή είναι η γυναικεία φύση: να μην αγαπούν όταν τις αγαπάμε και να αγαπούν όταν δεν τις αγαπάμε.
- Είναι άλλο πράγμα να εκθειάζεις την πειθαρχία, και άλλο να υποκύπτεις σ’ αυτήν.
- Η πείνα είναι η καλύτερη σάλτσα του κόσμου.
- Δεν γεννιούνται όλοι μ’ ένα ασημένιο κουτάλι στο στόμα.
- Μια παροιμία είναι μια μικρή πρόταση βασισμένη σε μια μακρά εμπειρία.
- Ο καθένας είναι όπως τον έφτιαξε ο Θεός, και συχνά πολύ χειρότερος.
- «Να αλλάξεις τον κόσμο, φίλε Σάντσο, δεν είναι τρέλα, ούτε ουτοπία. Είναι δικαιοσύνη!»
Το παραπάνω animation βίντεο φτιαγμένο από το Ted ed μας εξηγεί με εύγλωττο τρόπο για τι συνεχίζουμε και σήμερα να διαβάζουμε τις περιπέτειες του πιο αξιαγάπητου ονειροπόλου της παγκόσμιας λογοτεχνίας.