Αυτοσυγκράτηση και εγκράτεια, δύο σημαντικές αρετές και δεξιότητες
Που οφείλουμε να ενθαρρύνουμε και να καλλιεργήσουμε από νωρίς στα παιδιά
Ως γονείς πολλές φορές θέλουμε να δώσουμε τα πάντα στα παιδιά μας. Αλλά αυτή η πρόθεσή μας μπορεί να θρέψει λίγο περισσότερο τη βιαστική και παρορμητική τους φύση που εκδηλώνεται με το «τα θέλω όλα εδώ και τώρα». Ωστόσο ζούμε σε μια εποχή που υπομονή και ο αυτοέλεγχος αναδεικνύονται σε υπέρτατες δεξιότητες και αξίες, περισσότερο από ποτέ. Η πιο παλιά και πιο γνωστή σχετικά μελέτη για την αυτοσυγκράτηση των παιδιών υπήρξε γνωστή ως «μαρσμέλοου τεστ» κι αναπτύχθηκε από τον Walter Mischel στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Το πείραμα έδειξε την ικανότητα των μικρών παιδιών να επιδεικνύουν εγκράτεια και αργότερα έλεγξαν πώς αυτό συσχετιζόταν με την επιτυχία τους στη ζωή.
Η μελέτη κατέδειξε ότι τα μικρά παιδιά που μπορούν να εξασκήσουν εγκράτεια, παρουσίασαν υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας, σε ό,τι αφορούσε την εκπαίδευση, την καριέρα και τα κέρδη. Ενώ το πείραμα θεωρήθηκε επιτυχημένο, τα επόμενα χρόνια, οι ερευνητές εργάστηκαν για να βελτιώσουν τα αποτελέσματα με την ελπίδα να διευκρινίσουν τους ακριβείς παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στην επιτυχία ενός παιδιού και, τελικά, ενός ενήλικα.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην Εφημερίδα της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας JAMA Psychiatry και αναλύει περαιτέρω τα στοιχεία της επιτυχίας. Τα στοιχεία προήλθαν από τη διαχρονική μελέτη του Quebec για τα παιδιά νηπιαγωγείου με αρχικές πληροφορίες που συλλέχθηκαν από τους δασκάλους νηπιαγωγείων. Συνολικά συμμετείχαν 2.850 συμμετέχοντες και τα κέρδη τους από την απασχόληση εντοπίστηκαν από την ηλικία 33 έως 35 ετών.
Η μελέτη αποκαλύπτει ότι ο αυτοέλεγχος είναι το κλειδί
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο μεγαλύτερος παράγοντας που συνεισφέρει στην επιτυχία του παιδιού είναι η έλλειψη προσοχής. Τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια που υπέφεραν από έλλειψη προσοχής, σύμφωνα με την αξιολόγηση του νηπιαγωγείου τους, συνήθως κέρδιζαν λιγότερο ως ενήλικες. Αντιστρόφως, τα παιδιά που παρουσίαζαν από νωρίς συνεπή συμπεριφορά συχνά κέρδιζαν περισσότερο ως ενήλικες.
Τα ευρήματα αυτά θεωρούνται σημαντικά καθώς απομονώνουν μια συγκεκριμένη περιοχή που μπορεί να επωφεληθεί από παρέμβαση. Πιστεύεται επίσης ότι είναι σημαντική η ικανότητα ταυτοποίησης αυτών των χαρακτηριστικών σε μικρή ηλικία. Οι μελετητές ενδιαφέρονται για την εξέταση συμπεριφορών που είναι άμεσα παρατηρήσιμες και μπορούν να μετρηθούν με βάση μια ενιαία αξιολόγηση το συντομότερο δυνατόν, δηλαδή όταν τα παιδιά μπαίνουν στο σχολείο. Για αυτό η μελέτη εξετάζει τα παιδιά σε μία μόνο χρονική στιγμή, το νηπιαγωγείο.
Η μελέτη έλαβε επίσης υπόψη το διαφορετικό μορφωτικό υπόβαθρο. Σε προηγούμενες μορφές δοκιμών «marshmallow», κατέστη σαφές ότι τα παιδιά με υψηλότερα ερωτηματολόγια IQ και οι γονείς με υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης είχαν πολύ καλύτερες επιδόσεις. Η συγκεκριμένη μελέτη προσαρμόστηκε σε διαφορετικά IQ και σε οικογενειακές αντιξοότητες.
Ενώ η ικανότητα του να δίνουν προσοχή ήταν ο προεξέχων παράγοντας τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια, τα αγόρια είχαν έναν επιπλέον δείκτη– αυτόν της επιθετικότητας.
Τα αγόρια που έδειξαν επιθετική στάση κατά την αξιολόγηση των νηπιαγωγείων τους έδειξαν επίσης χαμηλότερα μελλοντικά κέρδη. Τα αγόρια που μπόρεσαν να δείξουν καλοσύνη, εξυπηρετικότητα και εκτίμηση εμφάνισαν υψηλότερα μελλοντικά κέρδη.
Η διάκριση αυτή θεωρείται ενδιαφέρουσα, αλλά πρέπει να υπάρξουν περισσότερες μελέτες.
Σχεδιάζονται περαιτέρω μελέτες που θα λαμβάνουν υπόψη και άλλους παράγοντες που συμβάλλουν: Όπως οι επιδράσεις του οικογενειακού περιβάλλοντος –η οικογενειακή δομή ή η γονική στοργή– στη συμπεριφορά στην ηλικία των έξι ετών.
Προς το παρόν, η έρευνα αυτή δίνει τη δυνατότητα στους γονείς και τους δασκάλους να εντοπίζουν και να παρεμβαίνουν σε παιδιά, των οποίων η πρώιμη συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει τη ζωή τους ως ενήλικες.
