«Το πιο βασικό μάθημα στα παιδιά μας είναι ότι το μέλλον τους ανήκει και ότι είναι ελάχιστα εκείνα που δεν μπορούμε να αλλάξουμε» Ομάδα Φ
Η Ομάδα Φ, δηλαδή ο Κωνσταντίνος Μπουτόπουλος και η Χάρις Σαπουντζή, μας ξεναγούν στο υπέροχο σύμπαν τους
Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου τους «ήταν κάποτε το τίποτα…» από τις εκδόσεις Φουρφούρι, μιλήσαμε με την Ομάδα Φ, που αποτελούν ο Κωνσταντίνος Μπουτόπουλος στις λέξεις και η Χάρις Σαπουντζή στα χρώματα, για να μάθουμε περισσότερα για τους ίδιους και το έργο τους:
Φ… όπως; Πώς δώσατε το όνομα αυτό στην ομάδα σας και πείτε μας λίγο περισσότερα για την ομάδα Φ;
Η ομάδα μας κατά κάποιον τρόπο υπάρχει από το 2010. Αρχικά η δράση μας δεν αφορούσε μόνο σε βιβλία, αλλά και σε απόπειρες σκηνοθετικές και μουσικά ταξίδια. Η ομάδα Φ ωστόσο πήρε σάρκα και οστά μετά τη γέννηση της κόρης μας, της Φαίδρας, η οποία έδωσε και το Φ στην ομάδα.
Τι είναι αυτό που σας έκανε να ενώσετε τις δυνάμεις σας και να φτιάξετε παιδικά βιβλία;
Τα παιδιά ανέκαθεν αποτελούσαν έναν μαγικό κόσμο που νιώθαμε την ανάγκη να εξερευνήσουμε. Η ξεχωριστή τους οπτική, η αντίληψη του κόσμου, η ανεξάντλητη ενέργεια και ο αυθορμητισμός τους αποτέλεσαν την αιτία αυτής της δημιουργικής ένωσης. Τα παιδικά βιβλία είναι για εμάς μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επιχειρήσουμε την ερμηνεία του κόσμου των παιδιών, αλλά παράλληλα και μια αφορμή να ξανανιώσουμε κι εμείς για λίγο έστω παιδιά.
«Το κορίτσι αποφάσισε» ήταν το πρώτο σας βιβλίο με το οποίο μπήκατε στην οικογένεια των εκδόσεων Φουρφούρι, ποια ήταν τα προηγούμενά σας βιβλία και πείτε μας την ιστορία πίσω από την ιστορία του προτελευταίου σας βιβλίου;
Ναι, πριν από το «κορίτσι» είχαν προηγηθεί τα βιβλία «Μια γραμματική ιστορία», «Μια αριθμητική ιστορία», «Η πέτρα» και «Η συμμορία των ξένων», που όμως απευθυνόταν περισσότερο σε εφήβους. Το κορίτσι είναι η γνωριμία μας με τις εκδόσεις Φουρφούρι. Το κορίτσι είναι το δικό μας κορίτσι μα και κάθε κορίτσι, κάθε παιδί, που προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις τεράστιες προκλήσεις αυτού του κόσμου, τους φόβους και τις ανασφάλειές του αξιοποιώντας τα δικά του γνωστικά εργαλεία και απαιτώντας τον χώρο και τον χρόνο που του αναλογεί. Η σκέψη μας ήταν να προσπαθήσουμε να δούμε μέσα από τα μάτια ενός παιδιού όλα εκείνα που για τους ενήλικες είναι αυτονόητα, μα για τα παιδιά αποτελούν μαύρα κουτιά. Το συγκεκριμένο βιβλίο αναφέρεται στον φόβο για τη θάλασσα και τις ηρωικές προσπάθειες του παιδιού να τον αντιμετωπίσει. Θεωρώ ότι τα δικά μας λάθη απέναντι σε αυτόν τον φόβο οδήγησαν στη δημιουργία του.
«Ήταν κάποτε το τίποτα…» ή μπορεί το τίποτα να είναι κάτι και μάλιστα να οδηγήσει στη δημιουργία του πρόσφατου βιβλίου σας – πώς σας ήρθε η ιδέα για αυτό το βιβλίο και σε ποιους απευθύνεται;
Το «Ήταν κάποτε το τίποτα» ξεκίνησε ως μια πρόκληση από την πλευρά της κόρης μας. Μετά από άπειρες κατά παραγγελίαν ιστορίες αποφάσισε να μας ζητήσει κάτι πιο δύσκολο. Να της αφηγηθούμε μια ιστορία με πρωταγωνιστή το τίποτα. Η ιδέα μας φάνηκε εξαιρετική και πέσαμε με τα μούτρα στη δουλειά. Η αλήθεια είναι ότι πάντα μας απασχολούσε η φιλοσοφική χροιά του τίποτα και του κάτι και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πάντα έβρισκε τον χώρο της μέσα στα έργα μας. Χαρακτηριστικό είναι ότι το πρώτο μας βιβλίο για ενήλικο κοινό ήταν το «Σημείο μηδέν», ενώ και στο παιδικό βιβλίο «Μια αριθμητική ιστορία», οι βασικοί ήρωες είναι το μηδέν και το ένα. Πιστεύουμε ότι το «ήταν κάποτε το τίποτα» απευθύνεται σε κάθε ηλικία και έχει ενδιαφέρον η οπτική του βιβλίου τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες που τους το διαβάζουν. Τώρα αναφορικά με την ερώτησή σας περί συνέχειας του συγκεκριμένου βιβλίου, δεν είναι στα πλάνα μας τουλάχιστον όχι με αυτή τη μορφή, αν και η φιλοσοφία πάντα θα έχει τη θέση της στις σελίδες μας.
Ποια ήταν τα αγαπημένα σας βιβλία ως παιδιά και ποια παιδικά βιβλία έχετε διαβάσει εσείς περισσότερο στο παιδί σας;
Μια ευχάριστη έκπληξη ήταν ότι η ομάδα μας παρουσιάζει ταύτιση απόψεων στο ζήτημα. Αγαπημένα μας παιδικά βιβλία λοιπόν ήταν «Η μικρή μάγισσα» του Otfried Preussler και η σειρά «Οι πέντε φίλοι» της Enid Blyton. Το ενδιαφέρον είναι ότι «Η μικρή μάγισσα» είναι αγαπημένο βιβλίο και της κόρης μας. Η βιβλιοθήκη της Φαίδρας συναγωνίζεται ήδη τη δική μας, σε αυτήν όμως ξεχωριστή θέση έχουν «Τα μυστικά ημερολόγια του Κοντορεβιθούλη» και η «Φρουτοπία», τα οποία έχει διαβάσει πάνω από εκατό φορές το καθένα.
Τι σας εμπνέει ως προς τη συγγραφή και την εικονογράφηση του βιβλίου σας;
Η παρατήρηση των παιδιών, των αντιδράσεών τους, των φόβων τους και όσων τα ενδιαφέρουν, αποτελούν τη βασική καύσιμη ύλη για τη δουλειά μας. Επίσης, θεωρούμε την οικογενειακή ζωή ως μια καθημερινή πρόκληση, που όταν ιδωθεί από την κατάλληλη οπτική γωνία, γεννά άπειρες ιδέες.
Συμμετέχει το παιδί σας στη δημιουργική διαδικασία του αποτελέσματος των βιβλίων σας;
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει η Φαίδρα είναι ταυτόχρονα η αιτία και η αφορμή και υπό αυτήν την έννοια ο ρόλος της είναι καθοριστικός για κάθε βιβλίο μας. Είναι η έμπνευσή μας. Πέρα από αυτό όμως, σε κάθε βιβλίο μας συμμετέχει με μια μικρή ζωγραφιά ή μια καίρια παρατήρηση. Η κόρη μας άλλωστε είναι η πρώτη μας αναγνώστρια και η πιο αυστηρή κριτής.
Ως γονείς βιώνουμε αλλεπάλληλες κρίσεις παγκοσμίως, ποιες προκλήσεις και δυσκολίες αντιμετωπίζετε και πώς τις ξεπερνάτε;
Ζούμε σε έναν κόσμο διαρκώς μεταβαλλόμενο και η κρίση έχει φτάσει να αποτελεί μια κατάσταση ρουτίνας, ενώ θα έπρεπε να είναι μια σπάνια και ασυνήθιστη συνθήκη. Ως γονείς είναι υποχρέωσή μας να προετοιμάζουμε το παιδί μας για έναν κόσμο σκληρό, μα συνάμα όμορφο, έναν κόσμο σκοτεινό μα ταυτόχρονα λουσμένο στο φως. Το πιο βασικό μάθημα όμως, είναι ότι το μέλλον της ανήκει και ότι είναι ελάχιστα εκείνα που δεν μπορούμε να αλλάξουμε.
Ως γονείς και ως συγγραφείς πώς μιλάτε στο παιδί σας για δύσκολα θέματα και θέματα επικαιρότητας – χρησιμοποιείτε αντίστοιχα παιδικά βιβλία σε αυτές τις συνομιλίες;
Προσπαθούμε να την ενημερώνουμε για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Δεν θέλουμε επουδενί να μεγαλώνει σε μια τρόπον τινά φούσκα, γιατί οι φούσκες είναι προορισμένες να σκάσουν. Απ’ την άλλη δεν θέλουμε να χάσει την αθωότητά της τόσο νωρίς, καθώς είναι μόλις εννιά ετών. Πρόκειται για μια διαδικασία που ακροβατεί διαρκώς και αγωνιζόμαστε να κρατάμε την ισορροπία. Τα βιβλία αποτελούν συχνά αφορμή για να μιλήσουμε στο παιδί μας για θέματα που την προβληματίζουν ή που πρέπει να την προβληματίσουν. Φροντίζουμε ωστόσο το βιβλίο να παραμένει στη θέση που του αρμόζει και του αξίζει. Ένας μαγικός κόσμος, που σου ανοίγει τις πόρτες του για να τον ξαναπλάσεις και να βρεις κι εσύ τη θέση σου μέσα του και όχι ένα λυσάρι, γιατί νιώθουμε συχνά ότι υπάρχει η συγκεκριμένη τάση στην εποχή μας.
Αν ήσασταν παραμύθι ποιο θα ήσασταν;
Αν μπορούσαμε να γίνουμε παραμύθι, θα διαλέγαμε την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, για την ακρίβεια θα ήμασταν η τρύπα του λαγού, μιας και κρύβουμε πολύ περισσότερα απ’ όσα φαίνονται.
Ποιον ήρωα παραμυθιού θα θέλατε να γνωρίσετε από κοντά;
Θα θέλαμε να γνωρίσουμε τον Πίτερ Παν αρκεί να μας μάθαινε να πετάμε και να μας έπαιρνε έστω για λίγο στη χώρα του Ποτέ. Πάντα θέλαμε να δούμε από κοντά τη χώρα του Ποτέ.
Ποιο τέλος παραμυθιού θα θέλατε να γράψετε με διαφορετικό τρόπο;
Κάθε παραμύθι, κάθε ιστορία γενικότερα, έχει το τέλος που της αρμόζει, γιατί κάποιος το σκέφτηκε λαμβάνοντας υπόψιν την εποχή, τις ιδιαίτερες συνθήκες του τόπου του/της και κυρίως επειδή πηγάζει από τις προσωπικές εμπειρίες και τα βιώματα ενός ανθρώπου.
Αν φτιάχνατε «τα κουλουβάχατα των παραμυθιών» ποια πέντε παραμύθια θα μπερδεύατε μεταξύ τους;
Δύσκολη ερώτηση, κυρίως γιατί δεν μας αρέσει να μπερδευόμαστε στις ιστορίες άλλων. Αν έπρεπε όμως να επιλέξουμε, θα διαλέγαμε να ανακατέψουμε τη Ραπουνζέλ με τη Σταχτοπούτα, τη Χιονάτη, την Ωραία Κοιμωμένη και την Πεντάμορφη. Θα είχε ενδιαφέρον να μαζευτούν τα κορίτσια και να αποφασίσουν ότι ήρθε η ώρα να χειραφετηθούν και να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Ως πότε θα περιμένουν τον πρίγκιπα;
Κι έζησαν αυτοί καλά και… (συμπληρώστε ένα απρόβλεπτο τέλος)
Κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς δεν θα σας πούμε τι κάναμε, γιατί προτιμάμε να το γράψουμε.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Τα σχέδιά μας περιλαμβάνουν όμορφες στιγμές, δυσκολίες που θα μάθουμε να ξεπερνάμε, ταξίδια κυριολεκτικά και μεταφορικά. Αν μιλάμε για δουλειά, ασφαλώς στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να πλάθουμε ιστορίες και να τις μοιραζόμαστε με τα παιδιά ελπίζοντας να κερδίσουμε αυτό που είναι το πιο σημαντικό. Μια θέση στην καρδιά τους.