Παραβατική συμπεριφορά στα παιδιά και στους νέους
Ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια παγκόσμια και στην Ελλάδα…
Ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια παγκόσμια και στην Ελλάδα είναι η παραβατική συμπεριφορά των παιδιών και των νέων, η οποία πολλές φορές φτάνει μέχρι το έγκλημα. Καθημερινά τα ΜΜΕ εμπλουτίζουν την ειδησεογραφία και περιγράφουν με ανατριχιαστικό τρόπο περιστατικά παραβατικής συμπεριφοράς και εγκληματικότητας παιδιών και νέων ανηλίκων.
Τα παιδιά αυτά και οι νέοι επιδίδονται συστηματικά σε παράνομες πράξεις, σχεδόν μόνιμα είναι αντιμέτωποι με τον νόμο και είναι τακτικοί επισκέπτες των αστυνομικών τμημάτων και των δικαστηρίων ανηλίκων.
Οι πιο συνηθισμένες δραστηριότητες παραβατικής συμπεριφοράς που έχουν κατα-γραφεί στα αστυνομικά δελτία είναι οι εξής :
Κακοποιήσεις άλλων ατόμων ανεξάρτητα από την ηλικία.
Εκβιασμοί για την απόκρυψη μιας παράνομης πράξης ή για να αποσπάσουν
χρήματα, κινητά τηλέφωνα κ.ά.
Κλοπές και ληστείες.
Βανδαλισμοί.
Φόνοι.
Αποκορύφωμα όλων αυτών των συμπεριφορών είναι το συμβάν της Βέροιας.
– Τι φταίει, λοιπόν, που ένα ποσοστό ανηλίκων καταλήγουν στην παραβατική
συμπεριφορά και στην εγκληματικότητα ;
Οι έρευνες που έχουν γίνει και εξακολουθούν να γίνονται και η μελέτη των περιπτώσεων που έχουν καταγραφεί δείχνουν, ότι ένας σημαντικός αριθμός ανηλίκων με παραβατική συμπεριφορά και εγκληματικότητα είναι άτομα τα οποία:
α. Έχουν κακοποιηθεί και καταπιεστεί στις μικρές ηλικίες από το σπίτι.
β. Έχουν βιώσει παραμέληση και, σε μερικές περιπτώσεις, εγκατάλειψη από
το σπίτι. Πολλά από τα παιδιά αυτά είναι παιδιά διαζευγμένων γονέων ή μεγαλώνουν σε ιδρύματα.
γ. Μεγαλώνουν σε οικογενειακό περιβάλλον, στο οποίο καθημερινά ζουν βίαιες σκηνές στις σχέσεις των γονέων τους, ή γίνονται μάρτυρες ανάλογων παραβατικών ή εγκληματικών συμπεριφορών των γονέων τους.
δ. Μεγαλώνουν σε οικογένειες με νοσηρό κοινωνικό και ψυχολογικό κλίμα και έχουν πολλά ψυχικά τραύματα.
Για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παραβατικής και εγκληματικής συμπεριφοράς των παιδιών δεν υπάρχουν συνταγές που ισχύουν για όλους. Οι περιπτώσεις εξατομικεύονται τόσο ως προς την αιτιολογία και τα συμπτώματα όσο και ως προς τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Μερικές μόνο αρχές και γενικούς κανόνες που ισχύουν για όλες τις περιπτώσεις καταγράφουμε παρακάτω, για να βοηθήσουμε τους γονείς να αισθανθούν ασφαλείς και ικανοί να χειρίζονται τα προβλήματα των παιδιών τους με επιτυχία, έχοντας πάντα στο μυαλό τους, ότι η πρόληψη είναι προτιμότερη από τη θεραπεία.
Η οικογένεια και στη συνέχεια το σχολείο έγκαιρα πρέπει να αναζητούν και να επισημαίνουν τις θετικές και τις αρνητικές πλευρές των παιδιών. Αν στη συνέχεια προβάλλουν, ενισχύουν και τονίζουν τα θετικά αγνοώντας τα αρνητικά χαρακτηριστικά τους αυξάνονται οι πιθανότητες να διαμορφώσουν καλή σχέση με τα παιδιά και να μπορούν να παρεμβαίνουν αποτελεσματικά στη διαμόρφωση της συμπεριφορά τους.
Γονείς και σχολείο παρακολουθούν συστηματικά τη συμπεριφορά των παι
διών και σημειώνουν τυχόν συμπτώματα σαν αυτά που αναφέρονται παραπάνω, τα οποία μπορεί να σημαίνουν κάτι για τη μελλοντική συμπεριφορά τους.
Οι γονείς πρέπει να είναι συνέχεια κοντά στο παιδί και να ικανοποιούν με μέτρο τις ανάγκες του, ιδίως τις κοινωνικές και συναισθηματικές. Είναι αλήθεια, ότι οι σημερινές συνθήκες ζωής και εργασίας δεν ευνοούν την εφαρμογή της αρχής αυτής, αλλά αυτό σε καμιά περίπτωση δεν νομιμοποιεί τους γονείς να είναι μακριά από τα παιδιά τους.
Οι γονείς πρέπει να συζητούν με τα παιδιά τους όσο περισσότερο μπορούν
και να προβάλλουν συνέχεια θετικά πρότυπα.
Οι γονείς παρακολουθούν με διακριτικότητα τα παιδιά τους. Πού συχνάζουν
τις ελεύθερες ώρες τους ; Ποιοι είναι οι φίλοι τους ; Τι κάνουν εκεί που πηγαίνουν ; κτλ.
Οι γονείς δείχνουν με μέτρο ανοχή στα παραπτώματα των παιδιών τους, αλ
λά τα συζητούν μαζί τους και τα βοηθούν να μάθουν να ξεχωρίζουν το σωστό από το λάθος.
Οι γονείς πρέπει να θυμούνται, ότι σε κάθε περίπτωση, η αμοιβή είναι προτιμότερη από την ποινή. Κι αν πρέπει να επιβληθεί ποινή αυτή δεν επιτρέπεται να είναι τέτοια, ώστε να απαξιώνει τον άνθρωπο και να μειώνει την προσωπικότητά του. Μια στέρηση, για παράδειγμα, πραγμάτων που αρέσουν στο παιδί, μπορεί να είναι αρκετή για σωφρονισμό.
Όλα αυτά προϋποθέτουν τη δημιουργία και διατήρηση καλής σχέσης παιδιού –
γονιού, σεβασμό στην προσωπικότητά του.
Αν ο γονέας παρατηρεί στο παιδί του ασυνήθιστες συμπεριφορές που τον προβληματίζουν, πρέπει να ακολουθήσει τα ακόλουθα βήματα, απαντώντας στα αντίστοιχα ερωτήματα:
α. – Γιατί το παιδί μου συμπεριφέρεται έτσι; Τι να φταίει άραγε; Ο γονέας προβληματίζεται και προσπαθεί να ανακαλύψει παράγοντες που οδηγούν το παιδί στην εκδήλωση αντικοινωνικών συμπεριφορών.
β. – Μήπως εγώ κάνω λάθη στη στάση μου και στη σχέση μου μαζί του ; Πολλές φορές οι γονείς ανακαλύπτουν λάθη στους χειρισμούς των παιδιών τους.
γ. -Τι πρέπει να αλλάξω στη συμπεριφορά μου; Στα παιδιά, ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες, αρέσει πολύ ο γονέας να αναγνωρίζει τα λάθη του, αισθάνονται υπερήφανα και γίνονται περισσότερο υπεύθυνα όταν ο γονέας έχει το θάρρος και την τόλμη να ζητά συγνώμη. Έτσι αυξάνεται η εμπιστοσύνη τους προς τους γονείς, χωρίς να μειώνεται το κύρος του γονέα, και διαμορφώνεται καλή σχέση μεταξύ τους.
δ. -Το τελευταίο βήμα αφορά ακραίες περιπτώσεις. Αν, παρά τις αλλαγές που κάνει ο γονέας στη δική του στάση και συμπεριφορά, και τη βελτίωση των συνθηκών του περιβάλλοντος, μετά από ένα εύλογο χρόνο δεν παρατηρεί ικανοποιητική βελτίωση στη συμπεριφορά του παιδιού, αλλά εξακολουθεί να εκδηλώνει παραβατική ή εγκληματική συμπεριφορά, τότε χωρίς καθυστέρηση πρέπει να συμβουλευτεί ένα ειδικό. Μάλλον θα χρειαστεί συστηματική εργασία με το παιδί και την οικογένεια.