Γυναικεία ισχύς εν τη ενώσει: Ζωή Ζενιώδη, Φωτεινή Κωνσταντοπούλου και Κυριακή Μπεϊόγλου
Τρεις δυναμικές γυναίκες ενώνουν τη φωνή τους με αφορμή τη Μέρα της Γυναίκας
Ζωή Ζενιώδη, Φωτεινή Κωνσταντοπούλου και Κυριακή Μπεϊόγλου μας μιλάνε με αφορμή τη Μέρα της Γυναίκας. Μια μαέστρος διεθνούς φήμης, μια αστυνομικός και καταξιωμένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων και μια δυναμική δημοσιογράφος ενώνουν τη φωνή τους και λένε τη γνώμη τους για τη θέση της γυναίκας στο χρόνο, για τη γυναίκα στο σήμερα και για το πώς θα ήθελαν να δούνε τις γυναίκες στο μέλλον…
Ζωή Ζενιώδη
Τι θα θέλατε να αλλάξει στη ζωή των γυναικών στα επόμενα 10 χρόνια;
Θα ήθελα να βλέπω γυναίκες ευτυχισμένες και ολοκληρωμένες. Γυναίκες χαρούμενες με τις επιλογές τους, γυναίκες συνειδητοποιημένες, γυναίκες γεμάτες αγάπη. Γυναίκες που δεν θα κάνουν υπερπροσπάθεια για να αποδείξουν ότι μπορούν αυτά που μπορούν και οι άντρες, γιατί απλώς δε θα χρειάζεται, γιατί θα μπορούν να κάνουν αυτό που επιλέγουν χωρίς ανταγωνιστικότητα και γιατί, αν επιλέγουν να κάνουν κάτι που μέχρι τώρα κάνουν μόνο οι άντρες, δεν θα βρίσκουν αντίσταση. Γυναίκες που θα αγαπούν το μέσα και το έξω τους. Γυναίκες που θα επιλέγουν να εργάζονται πάνω σε ό,τι τις ευχαριστεί και που θα τους αποδίδει μια αμοιβή ανάλογη με το έργο τους. Γυναίκες που θα επιλέγουν συνειδητά το αν θέλουν να γίνουν μητέρες και να μεγαλώσουν παιδιά και που θα το κάνουν μονάχα μέσα από πραγματική επιθυμία. Γυναίκες που θα νιώθουν όμορφα σε όλους τους «ρόλους» της ζωής τους. Γυναίκες ελεύθερες.
Ποια θεωρείτε τη σημαντικότερη αλλαγή υπέρ της θέσης της γυναίκας που έπαιξε σημαντικό ρόλο ως προς την καλυτέρευση της ζωής της;
Μου είναι δύσκολο να δώσω μόνο μια απάντηση σε αυτήν την ερώτηση οπότε θα αναφέρω μερικές στιγμές που θεωρώ σημαντικές. Δυστυχώς, οι στιγμές αυτές δεν αντιστοιχούν σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή καθώς σε αρκετές περιπτώσεις, ακόμη και σήμερα, δεν ισχύουν ολοκληρωτικά αλλά μας δίνουν τουλάχιστον τη δυνατότητα να ελπίζουμε. Η πρώτη φορά που επιτράπηκε στη γυναίκα να μάθει να διαβάζει και να μορφωθεί, να πάει σε κάποιον εκπαιδευτικό χώρο και να ελευθερώσει τη σκέψη της. Η πρώτη φορά που ο βιασμός μιας γυναίκας καταγράφηκε ως βιασμός και γνώρισε η γυναίκα ότι μπορεί να το ονομάσει, να το καταγγείλει και να αποφασίσει να μην το υποστεί ξανά. Η πρώτη φορά που η γυναίκα πίστεψε ότι μπορεί να κάνει ό,τι και ένας άντρας, χωρίς αυτό να γίνει ως αντίδραση αλλά απλώς και μόνο ως μία φυσική εξέλιξη. Η πρώτη φορά που μια γυναίκα αμείφθηκε ακριβώς όπως αμείφθηκε και ένας άντρας για την ίδια εργασία. Η πρώτη φορά που μία γυναίκα πήρε σωστή άδεια εγκυμοσύνης και λοχείας και η πρώτη φορά που δεν απολύθηκε επειδή έγινε μητέρα. Όλες αυτές οι πρώτες φορές, έστω και αν δεν τηρούνται στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, είναι η ελπίδα μας για ένα καλύτερο μέλλον.
Ποιο παιδικό βιβλίο με ήρωα κορίτσι αγαπήσατε όταν ήσασταν παιδί;
Η μητέρα μου, όταν ήμουν 7 ετών, μου έκανε δώρο το «Πρωινό άστρο» του Γιάννη Ρίτσου, το υπέροχο αφιέρωμά του στην κόρη του, Έρη. Έτσι ξεκίνησε η σχέση μου με την ποίηση. Το διάβαζα κάθε βράδυ για πολλά χρόνια και κοιμόμουν με το βιβλίο κάτω από το μαξιλάρι μου. Αυτό το «κοιμήσου κοριτσάκι, είναι μακρύς μακρύς μακρύς ο δρόμος» είναι από τα πιο όμορφα πράγματα που έχουν γραφτεί. Ένα απίστευτα τρυφερό βιβλίο, με τόση αγάπη και αφοσίωση. Μια αληθινή κατάθεση ψυχής. Και ναι, είναι πραγματικά (ακόμη και πάντοτε) μακρύς μακρύς μακρύς ο δρόμος.
Ποια γυναίκα της Παγκόσμιας Ιστορίας θα θέλατε να γνωρίσετε και γιατί;
Είναι πάρα πολλές οι σημαντικές γυναίκες στην ιστορία του κόσμου. Ως μουσικός, η πρώτη που μου ήρθε κατευθείαν στο μυαλό είναι η Clara Wieck Schumann. Έζησε τον 19ο αιώνα και ήταν η σημαντικότερη γυναίκα πιανίστα και συνθέτρια της εποχής της. Ήταν σύζυγος του Robert Schumann και μούσα πολλών καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένου και του Johannes Brahms με τον οποίο είχε μία πολύ ιδιαίτερη σχέση. Μια εξαιρετική δεξιοτέχνης του πιάνου, μια συνθέτρια με μεγάλο έργο, μια ανεπανάληπτη μουσικός που άλλαξε κυριολεκτικά με πολλούς τρόπους την ιστορία της μουσικής. Ταυτόχρονα, ήταν μητέρα 8 παιδιών και αντιμετώπισε δύσκολες καταστάσεις ασθένειας και θανάτου των αγαπημένων της. Θα ήθελα λοιπόν να έχω μια συνομιλία πάνω στη μουσική και τη ζωή με αυτήν τη γυναίκα που ενέπνευσε τόσους μουσικούς, που άφησε τόσο μεγάλο έργο πίσω της, που μεγάλωσε παιδιά και σύναψε δυνατές σχέσεις αγάπης. Με αυτήν την τόσο ανθρώπινη Μούσα.
Μια συμβουλή που θα δίνατε στα μικρά κορίτσια του σήμερα;
Να ονειρεύονται ελεύθερα και να ακολουθούν τα όνειρά τους με πάθος.
Να τα πραγματοποιούν μέσα από δημιουργική εργασία, η οποία θα έχει ως στόχο την προσωπική εξέλιξη σε όλα τα επίπεδα και όχι τον ανταγωνισμό. Να εμπιστεύονται τις δυνατότητές τους και να αγαπούν την ευαισθησία τους. Και, συνειδητά, να πορεύονται με αγάπη.
Η Ζωή Ζενιώδη, Μαέστρος της Ελληνοτουρκικής Ορχήστρας Νέων και πρώτη γυναίκα με Διδακτορικό στη Διεύθυνση Ορχήστρας στην Ελλάδα, επιλέχθηκε από την Όπερα του Ντάλας ως μέλος του Institute of Women Conductors 2016. Έχει διατελέσει Καλλιτεχνική Διευθύντρια των ορχηστρών Broward Symphony Orchestra και Alhambra Orchestra. Στο παρελθόν έχει εργαστεί ως Αρχιμουσικός της MOYSA, Μαέστρος της Frost Symphony Orchestra καθώς και Συνεργάτις Μουσική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αιγαίου. Στο χώρο του συμφωνικού ρεπερτορίου έχει διευθύνει τις New England Symphonic Ensemble στο Carnegie Hall, Brno Philharmonic, Tokyo Star Symphony Orchestra, Vietnam National Symphony Orchestra, Tatarstan National Symphony Orchestra, South Czech Philharmonic, Orchestra Toscana Classica, Pan-European Philharmonic, Palm Beach Symphony, New Florida Philharmonic, Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα ΕΡΤ, Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, Συμφωνική Ορχήστρα Δήμου Θεσσαλονίκης, Εθνική Ορχήστρα Νέων της Ισπανίας, Ορχήστρα Νέων της Φλόριντα καθώς και τα σύνολα ARTéfacts και Ensemble 21. Στο χώρο της όπερας και του μπαλέτου έχει διευθύνει στις Opera Southwest, Εθνική Λυρική Σκηνή, Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, Florida Grand Opera, στο Φεστιβάλ Αιγαίου και στο Πανεπιστήμιο του Miami. Επίσης, έχει πάρει μέρος σε σημαντικά σεμινάρια στα οποία έχει διευθύνει την Cleveland Orchestra και την Stockholm Sinfonietta. Έχει ηχογραφήσει τρία CD με την Albany Records: “Translucence” του Thomas Sleeper με την Φιλαρμονική Ορχήστρα του Brno, “XENIA” του Thomas Sleeper με τη Frost Symphony Orchestra και “An American Dream” του Frank Ticheli με τη Frost Symphony Orchestra. Επίσης, έχει ηχογραφήσει το CD “Thiva102Km” με το σύνολο ARTéfacts (Puzzlemusik) και το CD “Through a Glass Darkly” του Thomas Sleeper με την Uroboros Music. Eίναι Πρόεδρος του Συνδέσμου των Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση και κατά τη διάρκεια των ετών 2015-2017 διετέλεσε Αντιπρόεδρος. Είναι Διδάκτωρ Διεύθυνσης Ορχήστρας καθώς και η μοναδική κάτοχος του Artist Diploma in Conducting που δόθηκε ποτέ από το Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι.Έχει σπουδάσει πιάνο στην Αγγλία (Royal College of Music/Master & Bachelor in Piano Performance), στην Αυστρία (Mozarteum / Postgraduate Diploma in Vocal Accompaniment) και στην Ελλάδα με την Ίντα Λώρη Μαργαρίτη. Το 2003 της δόθηκε ο τίτλος “Rosemary Bugden Junior Fellow” από το Βασιλικό Κολλέγιο Μουσικής στο Λονδίνο.
Φωτεινή Κωνσταντοπούλου
Τι θα θέλατε να αλλάξει στη ζωή των γυναικών στα επόμενα 10 χρόνια;
Οι σκληροί αγώνες που έχουν γίνει για την ισότητα είναι ανάγκη να ενταθούν και να επεκταθούν με τη θέσπιση νομοθετημάτων, καθώς εκατομμύρια γυναίκες πλήττονται καθημερινά από προκαταλήψεις και στερεότυπα και γίνονται θύματα βίας, ακόμα και με θανάσιμα αποτελέσματα, και ανεξέλεγκτης συμπεριφοράς αντρών, οι οποίοι λειτουργούν ως αυθεντία. Φτώχεια, αναλφαβητισμός, έλεγχος της γυναικείας σεξουαλικότητας συντηρούν την υποταγή τους ακόμη και σήμερα. Είναι μεγάλη ανάγκη, λοιπόν, οι κυβερνήσεις, οι παγκόσμιοι οργανισμοί και οι οργανώσεις να ενσκύψουν με ακόμη μεγαλύτερη προσοχή και συνέπεια στην προστασία τους με όλους τους τρόπους, ώστε σε δέκα χρόνια να μιλάμε για δραστική μείωση δυσμενών διακρίσεων και βίας, εξαιτίας της άρνησης χωρών και τοπικών κοινωνιών να αποδεχθούν ότι η γυναίκα είναι ίση με τον άντρα.
Ποια θεωρείτε τη σημαντικότερη αλλαγή υπέρ της θέσης της γυναίκας που έπαιξε σημαντικό ρόλο ως προς την καλυτέρευση της ζωής της;
Το σύνολο των νομοθετημάτων που αφορούν από το δικαίωμα ψήφου μέχρι το δικαίωμα στην εκπαίδευση και την εργασία και άλλα πολλά, συντείνοντας στο αυτονόητο, τη διαφύλαξη και ενίσχυση της ισότητας των δύο φύλων.
Ποιο παιδικό βιβλίο με ήρωα κορίτσι αγαπήσατε όταν ήσασταν παιδί;
Την αντισυμβατική, καλοσυνάτη και θαρραλέα Πίπη Φακιδομύτη, που, ήξερε πώς να φροντίζει τον εαυτό της και να αντιπαρέρχεται τον καθωσπρεπισμό των μεγάλων.
Ποια γυναίκα της Παγκόσμιας Ιστορίας θα θέλατε να γνωρίσετε και γιατί;
Τη Φρίντα Κάλο, μία από τις λίγες γυναίκες εκείνης της εποχής που έζησε με ελευθερία και πάθος για τη ζωή και την τέχνη, απεγκλωβισμένη από τα γυναικεία πρότυπα. Πνευματώδης, ερωτευμένη και αγωνίστρια, έχοντας πάντα τη μεγάλη και βαθιά επιθυμία να πάει τον κόσμο ένα βήμα παραπέρα.
Μια συμβουλή που θα δίνατε στα μικρά κορίτσια του σήμερα;
Να γνωρίσουν καλά και να αγαπήσουν τη φύση τους. Και βασικά να μην την αλλοιώνουν.
Η Φωτεινή Κωνσταντοπούλου ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 2009 με το βιβλίο “Στιγμές που ταξίδεψαν στις Πρέσπες” (επανέκδοση 2010). Το επόμενο βιβλίο της “Μια Ζαχαρένια Συνταγή” (Ιανός, 2015) τέθηκε υπό την αιγίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Η πρώτη του έκδοση ενίσχυσε με το σύνολο των εσόδων της την παγκόσμια εκστρατεία Back2School, που στηρίζει την πρόσβαση στην εκπαίδευση των παιδιών-προσφύγων, ενώ η δεύτερη (2018, “Ελληνοεκδοτική”) τη διάδοση της παγκόσμιας εκστρατείας #WithRefugees. Τον Ιανουάριο του 2018 η ιστορία του βιβλίου έγινε θεατρική παράσταση στο θέατρο “Φούρνος”, σε διασκευή Ελεάννας Σαντοριναίου και μουσική Χρήστου Θηβαίου. Τον Φεβρουάριο του 2016 τιμήθηκε από την “Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα” ως υψηλού προφίλ υποστηρίκτρια για τη συμβολή της στο έργο του Οργανισμού, τους σκοπούς του οποίου συνεχίζει να στηρίζει ενεργά. Έχει, επίσης, διοργανώσει και συμμετάσχει σε σημαντικές δράσεις για τους πρόσφυγες με τη συνδρομή Οργανισμών στην Ελλάδα και την Κύπρο. Η ιδιαίτερη αγάπη και η ευαισθησία της στο θέμα των προσφύγων την οδήγησαν να γράψει το εικονογραφημένο βιβλίο “Μέσα από τα μάτια τους, 12 παιδιά, 12 ιστορίες, 12 όνειρα για το αύριο!” (2017, “Ελληνοεκδοτική”), για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα που συνάντησε η ίδια. Μέρος των εσόδων της έκδοσης αυτής στηρίζει τις δομές φιλοξενίας των ασυνόδευτων παιδιών-προσφύγων στις δομές φιλοξενίας της ΑMΚΕ PRAKSIS. Στην εργογραφία της περιλαμβάνονται: “Ο τυροκοφτερός – περιπέτειες που τα σπάνε” (2016) για τη διατροφική αξία του τυριού, ενώ για τα παιδιά με νεοπλασματικές ασθένειες το βιβλίο “Μέρλο – περιπέτεια στα σύννεφα” (2017), τα έσοδα του οποίου προσφέρει στην ΑΜΚΕ “Καρκινάκι”. Το βιβλίο της “Μαργαρίτα, Στραβά κι ανάποδα ζητούν λύση” (Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη) διατίθεται δωρεάν ως εφαρμογή σε tablets με λειτουργικά Android και iOS (εφαρμογή με διαδράσεις), σε μορφή pdf (Ελληνικά, Αγγλικά) καθώς και σε ηχητικό αρχείο (Ελληνικά). Συμμετείχε ως ομιλήτρια στο TEDxPatras 2017 με θέμα “Στιγμές – Moments” και ήταν υποψήφια του θεσμού “Γυναίκες της χρονιάς” του περιοδικού “Beaute” στην κατηγορία “Γυναίκες της προσφοράς”.
Κυριακή Μπεϊόγλου
Τι θα θέλατε να αλλάξει στη ζωή των γυναικών στα επόμενα 10 χρόνια;
Θα ήθελα ανεμπόδιστα οι γυναίκες να προχωρούν στην εκπλήρωση των στόχων τους. Να αλλάξει η βαθιά ριζωμένη λογική στην ελληνική κοινωνία που λέει πως η εμφάνιση ή ο τρόπος που ντύνεται μια γυναίκα της επιτρέπει ή δεν της επιτρέπει να κάνει κάτι. Θα ήθελα οι γυναίκες να αισθάνονται πιο ασφαλείς στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή. Να νιώθουν δηλαδή προστατευμένες από νόμους και θεσμικά πλαίσια ώστε να μην κακοποιούνται ή κακομεταχειρίζονται σε οποιονδήποτε τομέα.
Ποια θεωρείτε τη σημαντικότερη αλλαγή υπέρ της θέσης της γυναίκας που έπαιξε σημαντικό ρόλο ως προς την καλυτέρευση της ζωής της;
Μιλώντας για τα τελευταία χρόνια θα έλεγα την εκστρατεία κατά της έμφυλης βίας. Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στις 20 Δεκεμβρίου 1993, υιοθετήθηκε η Διακήρυξη για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Σε αυτό το πλαίσιο, το 1999, ο ΟΗΕ καθιέρωσε την 25η Νοεμβρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, ζητώντας από τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς και τις ΜΚΟ να ευαισθητοποιήσουν και να ενημερώσουν τους πολίτες για την ακραία αυτή παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των γυναικών του κόσμου, αναδεικνύοντας το γεγονός ότι σε παγκόσμια κλίμακα και ανεξάρτητα από ηλικία, εκπαιδευτικό επίπεδο, κοινωνική τάξη, εθνότητα, σεξουαλικό προσανατολισμό, θρησκεία κ.λπ., οι γυναίκες υφίστανται βιασμούς, ενδοοικογενειακή βία, σεξισμό και άλλες μορφές βίας λόγω του φύλου τους.
Ποιο παιδικό βιβλίο με ήρωα κορίτσι αγαπήσατε όταν ήσασταν παιδί;
Την Πίπη την Φακιδομήτη. Ίσως γιατί είχα κι εγώ κόκκινα μαλλιά και φακίδες. Αλλά η Πίπη είχε και κάτι άλλο που με μάγευε. Δεν φοβόταν. Έμπαινε μέσα σε όλα. Φοβερό τυπάκι.
Ποια γυναίκα της Παγκόσμιας Ιστορίας θα θέλατε να γνωρίσετε και γιατί;
Την Σιμον ντε Μποβουάρ. Γιατί σε όλη της τη ζωή αγωνίστηκε για να δείξει στις άλλες γυναίκες πως η βιολογία και το φύλο δεν αποτελούν πεπρωμένο. Προσπάθησε να ανατρέψει το κοινωνικό στερεότυπο, όπου η γυναίκα αντιμετωπίζεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο, ως παρέκκλιση, ως ανωμαλία και τόνισε πως αν οι ίδιες οι γυναίκες δεν καταρρίψουν αυτό το στερεότυπο, τότε δε θα πάψουν να είναι καταπιεσμένες.
Μια συμβουλή που θα δίνατε στα μικρά κορίτσια του σήμερα;
Να αγαπάτε τον εαυτό σας. Και να τον σέβεστε. Να μην τον χαρίζετε στους άλλους δίχως σκέψη. Γιατί είναι μοναδικός και ανεκτίμητος. Και να συνεχίσετε να το κάνετε ακόμα και αν υπάρχουν άνθρωποι γύρω σας που σας λένε το αντίθετο.
Η Κυριακή Μπεϊόγλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε δημοσιογραφία και εργάστηκε για αρκετά χρόνια στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Υπήρξε συνιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου-καφέ “Συλλαβή” στο Παγκράτι. Αρθρογραφεί για θέματα λογοτεχνίας στην “Εφημερίδα των Συντακτών”. Έχει γράψει το βιβλίο “Η προίκα της Ευανθίας”, εκδόσεις Μετρονόμος.