Τα παιδιά που πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη είναι πιο «φρόνιμα»;
Οι ειδικοί εξηγούν πώς μπορεί να επηρεάζει ο συγκεκριμένος μύθος τη συμπεριφορά τους
Η γνωστή παράδοση λέει ότι ο Άγιος Βασίλης φέρνει την Πρωτοχρονιά δώρα στα «καλά» παιδιά. Όμως σύμφωνα με τον κλινικό παιδοψυχολόγο Paul DePompo, ο φόβος ότι ο Άγιος Βασίλης «ξεχνάει» να περάσει από το σπίτι των παιδιών που έκαναν πολλές αταξίες φέτος δεν επηρεάζει μακροπρόθεσμα τη συμπεριφορά τους. Η τελευταία καθορίζεται στη διάρκεια ολόκληρου του χρόνου, προσθέτει ο ίδιος ειδικός, από παράγοντες όπως η συνέπεια, η εμπιστοσύνη και η θετική διάθεση της μαμάς και του μπαμπά.
Η απειλή ότι ένα «άτακτο» παιδί δεν θα πάρει δώρο από τον Άγιο Βασίλη μπορεί να λειτουργήσει μόνο βραχυπρόθεσμα, εξηγεί ο DePompo, πείθοντάς το, για παράδειγμα, να σταματήσει μια έκρηξη θυμού.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχει μελετηθεί επαρκώς από την επιστήμη ο τρόπος που ο μύθος του Άγιου Βασίλη επηρεάζει τη συμπεριφορά και την ψυχολογία των παιδιών. Πέρυσι ερευνητές του Χάρβαρντ… το έριξαν έξω ενόψει των γιορτινών ημερών, δημοσιεύοντας ένα χιουμοριστικό άρθρο στην εορταστική έκδοση της επιθεώρησης BMJ όπου έγραφαν ότι ο Άγιος Βασίλης δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα στα «καλά» και τα «κακά» παιδιά, μόνο ανάμεσα στα «πλούσια» και τα «φτωχά» παιδιά, «ξεχνώντας», συχνά, να επισκεφτεί τα τελευταία.
Υπάρχουν όμως και πιο «σοβαρές» μελέτες στο αντικείμενο. Μια από αυτές, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση The Lance Psychiatry κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά που πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη μπορεί να τραυματιστούν ψυχολογικά μόλις ανακαλύψουν ότι οι γονείς τους τους έλεγαν ψέματα για χρόνια.
Πάντως, πολλοί άλλοι ερευνητές συμμερίζονται την άποψη του DePompo, υποστηρίζοντας ότι η πίστη ή όχι στον Άγιο Βασίλη δεν επηρεάζει τη μακροπρόθεσμη εξέλιξη ενός παιδιού.
Ακόμα και η υπόσχεση που δίνουμε οι γονείς στα παιδιά μας, ότι αν είναι «φρόνιμα» θα πάρουν δώρο από τον Άγιο Βασίλη, δεν επηρεάζει σε βάθος χρόνου τη συμπεριφορά τους, εξηγεί ο DePompo, παρά μόνο αν καταφεύγουμε, σε όλη τη διάρκεια του έτους, στη θετική ενίσχυση. Αν για παράδειγμα εστιάζουμε περισσότερο στην τιμωρία της άσχημης συμπεριφοράς παρά στην επιβράβευση της επιθυμητής συμπεριφοράς, η υπόσχεση του Άγιου Βασίλη δεν θα κάνει ιδιαίτερη διαφορά στη συμπεριφορά των παιδιών. Αν πάλι ενθαρρύνουμε κυρίως την επιθυμητή συμπεριφορά παρά αποδοκιμάζουμε την άσχημη συμπεριφορά, η υπόσχεση του Άγιου Βασίλη μπορεί να σταθεί σύμμαχος σε αυτή την προσπάθεια.
«Οι γονείς που επιβραβεύουν σταθερά τις επιθυμητές συμπεριφορές, κερδίζουν την εμπιστοσύνη των παιδιών τους, με αποτέλεσμα τα παιδιά να πιστεύουν ότι μια άσχημη συμπεριφορά τους θα έχει αρνητικές επιπτώσεις», εξηγεί ο DePompo. Αν για παράδειγμα κρατάμε πάντα τις υποσχέσεις μας απέναντι στα παιδιά, τότε θα πιστέψουν ότι μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά τους θα έχει ως συνέπεια να μην πάρουν δώρο στις γιορτές. Αλλά αν εκτοξεύουμε υποσχέσεις και απειλές που αδυνατούμε να τηρήσουμε, τότε η απειλή του Άγιου Βασίλη θα πέσει… σε τοίχο.
Σε κάθε περίπτωση, είναι καλύτερο να επικεντρωνόμαστε στην επιβράβευση παρά στην τιμωρία, καταλήγει ο παιδοψυχολόγος. Αντί, για παράδειγμα, να απειλούμε τα παιδιά μας ότι ο Άγιος Βασίλης δεν θα τους φέρει δώρο επειδή δεν καθάρισαν το δωμάτιό τους, ας προσπαθήσουμε να επικεντρωθούμε στο τι θα κερδίσουν αν βοηθούν τη μαμά και τον μπαμπά στις δουλειές του σπιτιού.
