Σταματήστε να λέτε αυτές τις 4 φράσεις στα παιδιά σας, προειδοποιούν νευροεπιστήμονες
Να πώς οι πιο επιτυχημένοι γονείς διδάσκουν την αυτοπειθαρχία
Οι γονείς συχνά κάνουν συζητήσεις με τα παιδιά τους που ξεκινούν καλά – αλλά μετά, κάπου, κάπως, τα πράγματα παίρνουν λάθος τροπή. Κι ενώ ένα παιδί ήταν επιδεκτικό συζήτησης, ή τουλάχιστον όχι εχθρικό, στη συνέχεια σταματά να ακούει τελείως. Μια μικρή διαφωνία μετατρέπεται σε μεγάλο καυγά. Τι συμβαίνει;
Ως εμπειρογνώμονες γονέων και συγγραφείς του «The Self-Driven Child», οι William Stixrud και Ned Johnson έχουνε συνολικά 65 χρόνια έρευνας και εμπειρίας στην εργασία με παιδιά (και έχουνε μεγαλώσει ακόμη και μερικά δικά μας). Διαπιστώσανε ότι οι ακόλουθες φράσεις –που ειπώθηκαν από καλοπροαίρετους γονείς– δεν λειτουργούν στη διδασκαλία της αυτοπειθαρχίας και αναλύουν το γιατί:
«Αν δεν δουλέψεις σκληρά τώρα, θα το μετανιώσεις για το υπόλοιπο της ζωής σου».
Η ενστάλαξη φόβου είναι ένας από τους λιγότερο αποτελεσματικούς τρόπους για να πυροδοτήσει εγγενή κίνητρα στα παιδιά. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι επιζήμιο για τα παιδιά που, κάθε φορά που τους υπενθυμίζεται πόσο σημαντικό είναι να τα πάνε καλύτερα, αγχώνονται περισσότερο – και μερικές φορές καταρρέουν.
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο φράσεις όπως αυτή δεν λειτουργούν είναι ότι το πλαίσιο είναι πέρα από την κατανόηση των παιδιών. Το να προσπαθείς να πείσεις έναν μαθητή της έκτης δημοτικού να επιμείνει στην κολύμβηση επειδή θα φαίνεται καλό στο βιογραφικό του, για παράδειγμα, μοιάζει σαν να λες, «Τώρα που θα πας στο γυμνάσιο, πρέπει να μιλήσουμε για ένα σχέδιο ζωής για σένα».
Τα παιδιά δεν είναι ικανά να σκέφτονται τόσο μελλοντικά πλάνα όπως οι ενήλικες. Αυτό είναι που τα κάνει παιδιά.
Τι είναι προτιμότερο να κάνετε:
Ενθαρρύνετέ τα: «Δεν έχετε κατακτήσει ακόμα [να κάνετε X], αλλά μπορείτε να γίνετε καλύτεροι σε αυτό. Κοίτα πόσο μακριά έχεις φτάσει ήδη!»
Βοηθήστε τα να δουν τα θετικά: «Ναι, [το να κάνεις X] είναι δύσκολο. Αλλά αν συνεχίσετε να προσπαθείτε, θα έχετε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ότι μπορείτε να αντιμετωπίσετε μελλοντικές προκλήσεις όπως αυτή και θα νιώσετε πολύ καλά».
Μην ασχολείστε με το σχολείο: «Ξέρω ότι η [Χ τάξη] ήταν δύσκολη, αλλά μου αρέσει που εργάζεσαι σκληρά στο stem – και είμαι βέβαιος ότι θα μπορέσεις να δουλέψεις εξίσου σκληρά στην τάξη αν καταβάλλεις την ίδια προσπάθεια».
«Είμαι υπεύθυνος για την ασφάλειά σου».
Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και φτάνουν στο γυμνάσιο ή στο λύκειο, η προστασία τους είναι μια δουλειά που δεν μπορούμε να κάνουμε με κανέναν τρόπο με επιτυχία. Δεν είμαστε μαζί τους όλη την ώρα και δεν μπορούμε να παρακολουθούμε κάθε τους κίνηση.
Όταν τα παιδιά πιστεύουν ότι είναι δική μας δουλειά, των γονιών, να τα κρατάμε ασφαλή, και όχι δική τους, είναι πιο κατάλληλα να συμπεριφέρονται απερίσκεπτα, νομίζοντας ότι υπάρχει πάντα ένα δίχτυ ασφαλείας ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποσιωπήσετε τις σκέψεις σας. Υπάρχουν στιγμές που πρέπει να πείτε όχι και να είστε ξεκάθαροι σχετικά με τους κινδύνους που σας κάνουν να αισθάνεστε άβολα όταν παίρνουν κάποιο ρίσκο.
Τι είναι προτιμότερο να κάνετε:
Εξηγήστε ήρεμα τις ανησυχίες σας: «Δεν νιώθω άνετα με αυτό, και να γιατί…»
Αφήστε τα να κάνουν λάθη. Αφήνοντας προσεκτικά τα παιδιά σας να μάθουν ένα δύσκολο μάθημα μόνα τους και, στη συνέχεια, να τους μιλήσετε για αυτό μετά το γεγονός, θα τους δώσει μεγάλη εικόνα.
Μιλήστε μαζί για τους αντιληπτούς κινδύνους: «Έχω κάποιες ανησυχίες για το [X], αλλά φαντάζομαι επίσης ότι έχετε μια διαφορετική ιδέα στο μυαλό σας. Μπορείς να μου πεις πώς θα χειριστείς τα πράγματα αν το [X] πάει άσχημα, ώστε να νιώθουμε και οι δύο άνετα;»
«Σε τιμωρώ γιατί πρέπει να μάθεις ότι αυτή η συμπεριφορά είναι απαράδεκτη».
Η επιβολή της τιμωρίας μπορεί να σας βοηθήσει να αισθάνεστε ότι έχετε μια αίσθηση ελέγχου, αλλά η έρευνα δείχνει ότι όχι μόνο βλάπτει τη σχέση σας με το παιδί σας, αλλά είναι επίσης ένα αναποτελεσματικό εργαλείο για την αλλαγή συμπεριφοράς.
Αν και μπορεί να σταματήσει για λίγο μια κατάρρευση, δεν εμπνέει θετική συμπεριφορά ούτε διδάσκει στα παιδιά τι να κάνουν. Επιπλέον, όσο περισσότερο οι γονείς απειλούν, τόσο περισσότερα παιδιά λένε ψέματα και κρύβουν προβλήματα για τα οποία μπορεί να χρειάζονται βοήθεια.
Τι είναι προτιμότερο να κάνετε:
Εάν δεν θέλουν να ακούσουν τη γνώμη σας, μην τους την επιβάλλετε. Ο στόχος είναι η διδασκαλία, κάτι που συμβαίνει μόνο όταν ακούνε πραγματικά. Εάν επικοινωνείτε με σεβασμό, θα είναι πιο πιθανό να έρθουν σε εσάς κάποια άλλη στιγμή: «Ένιωσα αρκετά αναστατωμένος για αυτό που μόλις συνέβη και υποψιάζομαι ότι και το ίδιο ισχύει και για σένα. Μπορούμε να μιλήσουμε αργότερα για το πώς να έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα αν συμβεί ξανά;»
Μιλήστε μαζί τους, όχι σε αυτά: «Θέλω να ξέρετε ότι δεν είμαι εντάξει με αυτό που έκανες, αλλά θέλω πραγματικά να καταλάβω από τι σε οδήγησε».
Συζητήστε τις συνέπειες εκ των προτέρων και βεβαιωθείτε ότι συμφωνείτε και οι δύο μαζί τους. Να είστε συγκεκριμένοι, προνοητικοί και λογικοί.
«Ξοδεύεις πολύ χρόνο στο τηλέφωνό σου».
Το πρόβλημα με αυτή τη δήλωση είναι ότι δεν σέβεται τον τρόπο με τον οποίο ένα παιδί κατοικεί στον κοινωνικό του κόσμο – ένας κόσμος που μοιάζει πολύ διαφορετικός από τον δικό μας.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα παιχνίδια είναι εκδοχές των δικών μας μέσω εκτόνωσης που έπαιξαν τόσο καθοριστικό ρόλο στα νιάτα μας και δεν θα το δεχόμασταν καλά αν κάποιος πρότεινε να κόψουμε αυτό το μέρος της ζωής μας.
Επιπλέον, θέλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να διαχειριστούν τη σχέση τους με την τεχνολογία, επειδή έχουμε μια αρκετά ισχυρή αίσθηση ότι δεν πάει πουθενά.
Τι είναι προτιμότερο να κάνετε:
Αυξήστε την επιρροή σας δείχνοντας ενδιαφέρον για αυτό που τα ενδιαφέρει. Ρωτήστε για τα παιχνίδια που παίζουν, τους ανθρώπους που ακολουθούν, τις εκπομπές που παρακολουθούν, τα βιβλία που διαβάζουν – και συμμετέχετε μαζί τους, τουλάχιστον μερικές φορές. Οι αγώνες εξουσίας δεν έχουν νικητές μακροπρόθεσμα.
Δώστε τους έναν λόγο να αφήσουν τα τηλέφωνά τους: «Παρατήρησα ότι δεν περνάς καθόλου χρόνο μαζί μου από τότε που γύρισες σπίτι από το σχολείο. Θέλεις να με βοηθήσεις στον κήπο ή να πάμε μαζί μια βόλτα ή για τα ψώνια;»
Να είστε περισσότερο μέντορας παρά να παρακολουθείτε: «Πόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεσαι για να ολοκληρώσεις αυτό που κάνεις; Δεν θέλω να σε κόψω [κάνοντας X πράγμα], αλλά θέλω επίσης να είσαι στο τηλέφωνό σου με τρόπο που να φαίνεται ισορροπημένος».