Πώς θα θωρακίσουμε τα παιδιά μας απέναντι στις αρνητικές σκέψεις.
Ακολουθώντας τις συμβουλές ενός ειδικού, τα προστατεύουμε από το άγχος και λανθασμένες αποφάσεις.
Όταν πρέπει να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα συμπεριφοράς του παιδιού μας, ίσως θεωρούμε δεδομένο ότι δεν έχει αναπτύξει ακόμα την ικανότητα να ελέγχει τον τρόπο σκέψης του και, επομένως, να περιορίζει τον παρορμητισμό του.
Στην πραγματικότητα όμως από μικρή ηλικία μπορούμε να μυήσουμε το παιδί μας σε έναν τρόπο σκέψης που θα το κάνει πιο ήρεμο και ευτυχισμένο, όπως υποστηρίζει ο Αμερικανός παιδοψυχίατρος dr Daniel Amen, συγγραφέας του βιβλίου «Captain Snout and the Super Power Questions».
Όπως προσθέτει ο dr Amen, είναι στο χέρι μας να δώσουμε στο παιδί τα εργαλεία που θα το βοηθήσουν να ελέγξει τον τρόπο σκέψης μας. Αυτά, με τη σειρά τους, θα αλλάξουν τη λεγόμενη χημεία του εγκεφάλου μας, με την οποία συνδέονται τα συναισθήματά μας και η συμπεριφορά μας, σύμφωνα με τον ίδιο ειδικό.
Πώς επηρεάζουν οι σκέψεις μας τις σωματικές αντιδράσεις μας; Αρκεί να σκεφτούμε πώς συμπεριφέρεται το σώμα μας όταν λέμε ψέματα, για παράδειγμα με εφίδρωση και επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού, σωματικές λειτουργίες που καταγράφονται από έναν ανιχνευτή ψεύδους. Μια άλλη μέθοδος που μας βοηθάει να καταγράψουμε τις σωματικές συνέπειες του τρόπου σκέψης μας είναι η λεγόμενη βιοανάδραση, την οποία ο dr Amen εφαρμόζει και σε παιδιά, παρατηρώντας εκπληκτικά σταθερά μοτίβα.
«Όταν ζητάω από τα παιδιά να σκεφτούν χαρούμενα πράγματα, τα χέρια τους ζεσταίνονται και γίνονται πιο στεγνά, οι μύες τους χαλαρώνουν, η αναπνοή τους επιβραδύνει, γίνεται πιο βαθιά και αποτελεσματική», εξηγεί. «Ενώ όταν τους ζητάω να σκεφτούν δυσάρεστα πράγματα, σχεδόν αμέσως τα χέρια τους κρυώνουν, αρχίζουν να ιδρώνουν, η αναπνοή τους γίνεται πιο ακανόνιστη, οι καρδιακοί παλμοί τους αυξάνονται».
Εν ολίγοις, ο τρόπος σκέψης μας έχει αντίκτυπο και στον υλικό κόσμο γύρω μας, κι αυτό αφορά και τα παιδιά. Όταν κυριευόμαστε από αρνητικές σκέψεις, όλα γύρω μας γίνονται ξαφνικά πιο σκοτεινά και δυσάρεστα.
Οι αρνητικές σκέψεις στο παιδί μπορεί να το κάνουν, για παράδειγμα, να κατηγορεί κάποιον άλλο για ένα προσωπικό του πρόβλημα, να θεωρεί ότι οι άλλοι δεν το συμπαθούν ή να περιμένει να συμβούν άσχημα πράγματα χωρίς καμία προφανή αιτία.
Αλλά για να αντιμετωπίσουμε τις αρνητικές σκέψεις, επισημαίνει ο παραπάνω ειδικός, αρκεί να επιστρατεύσουμε μία απλή φράση: Πόσο αληθινές είναι;
«Κάθε φορά που αισθάνεστε στενοχωρημένοι, νευριασμένοι ή εκτός ελέγχου, εξετάστε τι σκέφτεστε και μετά αμφισβητήστε το», εξηγεί ο dr Amen.
Φυσικά, τα παιδιά μας δεν είναι ακόμα σε θέση να κάνουν την παραπάνω αυτοκριτική. Είναι λοιπόν στο χέρι μας να τα καθοδηγήσουμε έτσι ώστε να εντοπίσουν τις αρνητικές σκέψεις τους και να τις αναθεωρήσουν. Αυτό προϋποθέτει, βέβαια, να είμαστε κοντά τους και να ακούμε με προσοχή ό,τι έχουν να μας πουν χωρίς να γινόμαστε επικριτικοί.
Σε καμία περίπτωση, δηλαδή, δεν πρέπει να πούμε στο παιδί μας ότι οι σκέψεις του είναι ανόητες. Με αυτό τον τρόπο θα πληγώσουμε την αυτοεκτίμησή του χωρίς να του διδάξουμε κάτι χρήσιμο. Ρόλος μας ως γονείς είναι να του παρέχουμε τα εργαλεία να ανακαλύψει μόνο του ότι μια σκέψη είναι ανόητη.
Με αυτό τον τρόπο, μαθαίνει το ίδιο το παιδί πώς να αντιμετωπίζει τους φόβους του και γίνεται πιο δυνατό. (Spoiler ταινίας: περίπου όπως οι ήρωες του It στην τελική αναμέτρησή τους με τον Pennywise).
Όπως προσθέτει ο παιδοψυχίατρος, μάλιστα, διδάσκοντας στο παιδί μας πώς να εντοπίζει και να αφοπλίζει τις αρνητικές σκέψεις διά της αμφισβήτησης, βοηθάμε και τον εαυτό μας να ξεφεύγει από αρνητικά μοτίβα σκέψης, που μας αγχώνουν και μας σπρώχνουν, συχνά, σε λανθασμένες αποφάσεις. Δηλαδή, βγαίνουμε όλοι κερδισμένοι.