Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει κριτική σκέψη

Κάθε μέρα τα παιδιά βομβαρδίζονται με μηνύματα, πληροφορίες και εικόνες. Είτε είναι στο σχολείο, είτε στο διαδίκτυο είτε μιλούν με τους φίλους τους, πρέπει να ξέρουν πώς να αξιολογούν αυτά που ακούνε και βλέπουν για να σχηματίσουν τις δικές τους απόψεις και πεποιθήσεις. Οι δεξιότητες κριτικής σκέψης είναι το θεμέλιο της εκπαίδευσης καθώς και μια σημαντική δεξιότητα ζωής. Χωρίς την ικανότητα να σκέφτονται κριτικά, τα παιδιά θα δυσκολευτούν ακαδημαϊκά, ειδικά καθώς μεγαλώνουν.

Στην πραγματικότητα, ανεξάρτητα από το τι σχεδιάζει να κάνει επαγγελματικά το παιδί σας κάποια μέρα, θα πρέπει να ξέρει πώς να σκέφτεται κριτικά, να λύνει προβλήματα και να παίρνει αποφάσεις. Ως γονέας, είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι τα παιδιά σας μπορούν να σκεφτούν μόνα τους και να έχουν αναπτύξει μια υγιή κριτική νοοτροπία πριν φύγουν από τη φωλιά τους.

Κάτι τέτοιο θα τα βοηθήσει να επιτύχουν τόσο ακαδημαϊκά όσο και επαγγελματικά καθώς και θα ωφελήσει τις μελλοντικές τους σχέσεις. Εδώ είναι τι πρέπει να γνωρίζετε για την κριτική σκέψη, συμπεριλαμβανομένου του πώς να διδάξετε στα παιδιά σας αυτή τη δεξιότητα.

Τι είναι η κριτική σκέψη;

Οι δεξιότητες κριτικής σκέψης είναι η ικανότητα να φανταζόμαστε, να αναλύουμε και να αξιολογούμε πληροφορίες προκειμένου να προσδιορίσουμε την ακεραιότητα και την εγκυρότητά τους, όπως τι είναι πραγματικό και τι όχι. Αυτές οι δεξιότητες βοηθούν τους ανθρώπους να σχηματίζουν απόψεις και ιδέες καθώς και τους βοηθούν να γνωρίζουν ποιος είναι καλός φίλος και ποιος όχι.

Η κριτική σκέψη μπορεί επίσης να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση ενός σύνθετου προβλήματος και την ανάπτυξη σαφών λύσεων. Στην πραγματικότητα, η κριτική σκέψη είναι ένα ουσιαστικό μέρος της επίλυσης προβλημάτων, της λήψης αποφάσεων και του καθορισμού στόχων. Είναι επίσης η βάση της εκπαίδευσης, ειδικά όταν συνδυάζεται με την κατανόηση ανάγνωσης. Αυτές οι δύο δεξιότητες μαζί επιτρέπουν στα παιδιά να κατακτήσουν τις πληροφορίες.

Γιατί είναι σημαντικές οι δεξιότητες κριτικής σκέψης

Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (PISA), το οποίο αξιολόγησε παιδιά 15 ετών σε 44 διαφορετικές χώρες, περισσότεροι από ένας στους έξι μαθητές στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι σε θέση να λύσουν προβλήματα κριτικής σκέψης. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι τα παιδιά που στερούνται δεξιοτήτων κριτικής σκέψης αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο προβλημάτων συμπεριφοράς. Εάν τα παιδιά δεν έχουν κριτική σκέψη, τότε δεν σκέφτονται προσεκτικά.

Το να μην σκέφτεσαι προσεκτικά και κριτικά μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνεία των πληροφοριών· και οι εσφαλμένες πληροφορίες μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα στο σχολείο, την εργασία και τις σχέσεις. Η κριτική σκέψη επιτρέπει επίσης στα παιδιά να αποκτήσουν μια βαθύτερη κατανόηση του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του πώς βλέπουν τον εαυτό τους σε αυτόν τον κόσμο. Επιπλέον, τα παιδιά που μαθαίνουν να σκέφτονται κριτικά τείνουν να είναι παρατηρητικά και ανοιχτόμυαλα.

Οφέλη από τις δεξιότητες κριτικής σκέψης

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους οι δεξιότητες κριτικής σκέψης μπορούν να ωφελήσουν το παιδί σας. Από την ικανότητα επίλυσης σύνθετων προβλημάτων στο σχολείο και τον καθορισμό του πώς αισθάνεται για συγκεκριμένα ζητήματα μέχρι την οικοδόμηση σχέσεων και την αντιμετώπιση της πίεσης από τους συνομηλίκους, οι δεξιότητες κριτικής σκέψης εξοπλίζουν το παιδί σας να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τα εμπόδια της ζωής.

Οι δεξιότητες κριτικής σκέψης είναι ωφέλιμες στην επίλυση ενός μαθηματικού προβλήματος, στη σύγκριση και την αντίθεση πράξεων και κατά τη διαμόρφωση ενός επιχειρήματος. Οι δεξιότητες κριτικής σκέψης είναι επίσης χρήσιμες στον αυτοστοχασμό. Όταν ένα άτομο αγωνίζεται να επιτύχει έναν προσωπικό στόχο ή να διατηρήσει μια ικανοποιητική σχέση, είναι πολύ χρήσιμο να εφαρμόσει κριτική σκέψη.

Οι καλές δεξιότητες κριτικής σκέψης μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε καλύτερες σχέσεις, μειωμένη αγωνία και βελτιωμένη ικανοποίηση από τη ζωή. Κάποιος που μπορεί να λύσει καθημερινά προβλήματα είναι πιθανό να αισθάνεται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για την ικανότητά του να χειρίζεται όποιες προκλήσεις βάζει η ζωή στον δρόμο του.

Πώς να διδάξετε στα παιδιά να είναι κριτικοί στοχαστές

Η διδασκαλία των παιδιών να σκέφτονται κριτικά είναι ένα σημαντικό μέρος της ανατροφής των παιδιών. Στην πραγματικότητα, όταν διδάσκουμε στα παιδιά να είναι κριτικοί στοχαστές, τα μαθαίνουμε επίσης να είναι ανεξάρτητα. Μαθαίνουν να σχηματίζουν τις δικές τους απόψεις και καταλήγουν στα δικά τους συμπεράσματα χωρίς μεγάλη εξωτερική επιρροή. Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να διδάξετε στα παιδιά σας να είναι κριτικοί στοχαστές.

Γίνετε καλό πρότυπο

Μερικές φορές ο καλύτερος τρόπος για να διδάξετε στα παιδιά σας μια σημαντική δεξιότητα ζωής είναι να τη διαμορφώσετε στη δική σας ζωή. Εξάλλου, τα παιδιά τείνουν να αντιγράφουν τις συμπεριφορές που βλέπουν στους γονείς τους. Βεβαιωθείτε ότι διαμορφώνετε την κριτική σκέψη στη ζωή σας ερευνώντας πράγματα που ακούγονται αναληθή και προκλητικές δηλώσεις που φαίνονται ανήθικες ή άδικες.

Οι γονείς, όντας οι κριτικοί στοχαστές που είναι, μπορούν να αρχίσουν να διαμορφώνουν την κριτική σκέψη από την πρώτη μέρα εκφράζοντας τις δεξιότητες σκέψης τους. Είναι υπέροχο για τα παιδιά να ακούν πώς σκέφτονται κριτικά οι γονείς τους τα πράγματα. Αυτή η μοντελοποίηση της κριτικής σκέψης επιτρέπει στα παιδιά να παρατηρούν τις διαδικασίες σκέψης των γονιών τους.

Παίξτε μαζί τους

Τα παιδιά μαθαίνουν συνεχώς με δοκιμή και λάθη και το παιχνίδι είναι μια εξαιρετική δραστηριότητα δοκιμής και σφάλματος. Στην πραγματικότητα, το τακτικό παιχνίδι με το παιδί σας σε πολύ νεαρή ηλικία θέτει τα θεμέλια για την κριτική σκέψη και το βάθος των δεξιοτήτων κριτικής του σκέψης θα εξελίσσεται καθώς αναπτύσσονται. Καθώς τα παιδιά σας μεγαλώνουν, μπορείτε να παίξετε επιτραπέζια παιχνίδια μαζί ή να περνάτε απλώς χρόνο μιλώντας για κάτι που τα ενδιαφέρει. Το κλειδί είναι ότι περνάτε ποιοτικό χρόνο μαζί που σας δίνει την ευκαιρία να συζητήσετε τα πράγματα σε βαθύτερο επίπεδο και να εξετάσετε τα θέματα κριτικά.

Διδάξτε τους πώς να λύνουν προβλήματα

Ένας τρόπος για να διδάξετε στα παιδιά να σκέφτονται κριτικά είναι να τα διδάξετε πώς να λύνουν προβλήματα. Για παράδειγμα, ζητήστε τους να σκεφτούν τουλάχιστον πέντε διαφορετικούς τρόπους για να λύσουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα.

Μπορεί να τα προκαλέσετε να μετακινήσουν ένα αντικείμενο από τη μια πλευρά του δωματίου στην άλλη χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους. Στην αρχή, μπορεί να σκεφτούν ότι είναι αδύνατο. Αλλά με λίγη υποστήριξη από εσάς, μπορεί να δουν ότι υπάρχουν δεκάδες λύσεις (όπως να χρησιμοποιήσουν τα πόδια τους ή να φορέσουν γάντια). Βοηθήστε τα να βρουν διάφορες λύσεις για το ίδιο πρόβλημα και στη συνέχεια διαλέξτε μία για να δείτε αν έχει αποτέλσμα.

Δείτε Επίσης

Πώς να αντιμετωπίσετε τις αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών που φέρνει ο ερχομός της άνοιξης

Ενθαρρύνετε τα να κάνουν ερωτήσεις

Όσο εξαντλητικό κι αν είναι μερικές φορές να απαντάτε σε ένα συνεχές καταιγισμό ερωτήσεων, είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε το παιδί σας να αμφισβητεί τα πράγματα. Το να κάνουνε ερωτήσεις είναι η βάση της κριτικής σκέψης και ο χρόνος που αφιερώνετε για να απαντήσετε στις ερωτήσεις του παιδιού σας –ή να βρείτε τις απαντήσεις μαζί– θα αποδώσει στο τέλος.

Το παιδί σας θα εξοικειωθεί όχι μόνο να μαθαίνει πώς να εκφράζει τον εαυτό του, αλλά επίσης θα γίνεται όλο και καλύτερο στον εντοπισμό αναληθών ή παραπλανητικών πληροφοριών ή δηλώσεων άλλων. Μπορείτε επίσης να μοντελοποιήσετε αυτόν τον τύπο ερωτηματικής συμπεριφοράς επιτρέποντας στο παιδί σας να σας δει να αμφισβητείτε επίσης διάφορα.

Εξασκηθείτε στη λήψη επιλογών

Όπως όλα στη ζωή, το παιδί σας συχνά μαθαίνει μέσω δοκιμής και λάθους. Και, μέρος της εκμάθησης να είσαι κριτικός στοχαστής περιλαμβάνει τη λήψη αποφάσεων. Ένας τρόπος με τον οποίο μπορείτε να κάνετε το παιδί σας να σκεφτεί και να κάνει επιλογές είναι να του δώσετε την ευκαιρία να πει πώς θέλει να περνάει τον χρόνο του.

Επιτρέψτε τους να λένε όχι ευχαριστώ σε ραντεβού παιχνιδιού ή προσκλήσεις σε πάρτι, όταν θέλουν. Μπορείτε επίσης να τους δώσετε ένα χαρτζιλίκι και να τους επιτρέψετε να κάνουν κάποιες επιλογές σχετικά με το τι θα κάνουν με τα χρήματα. Οποιοδήποτε από αυτά τα σενάρια απαιτεί από το παιδί σας να σκεφτεί κριτικά τις επιλογές του και τις πιθανές συνέπειες προτού λάβει μια απόφαση.

Καθώς μεγαλώνουν, μιλήστε τους για το πώς να αντιμετωπίσουν ζητήματα όπως ο εκφοβισμός και η πίεση των συνομηλίκων. Και καθοδηγήστε τους στο πώς να κάνουν υγιείς επιλογές σχετικά με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όλες αυτές οι καταστάσεις απαιτούν κριτική σκέψη από την πλευρά του παιδιού σας.

Ενθαρρύνετε το ανοιχτό μυαλό

Αν και η διδασκαλία ενός ανοιχτού μυαλού μπορεί να είναι μια προκλητική έννοια που πρέπει να διδάξετε κατά καιρούς, είναι σημαντική. Μέρος του να γίνεις κριτικός στοχαστής είναι η ικανότητα να είσαι αντικειμενικός και να αξιολογείς ιδέες χωρίς προκατάληψη.

Διδάξτε στα παιδιά σας ότι για να δουν τα πράγματα με ανοιχτό μυαλό, πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τις δικές τους κρίσεις και υποθέσεις. Ορισμένες έννοιες για τις οποίες θα πρέπει να μιλάτε και που ενθαρρύνουν την ανοιχτόμυαλη διάθεση περιλαμβάνουν τη διαφορετικότητα, τη συμπερίληψη και τη δικαιοσύνη.