Πώς θα διδάξουμε σε ένα νήπιο την υπομονή
Προϋποθέτει να αναπτύξει αυτοέλεγχο, αλλά ποτέ δεν είναι υπερβολικά νωρίς για να αρχίσουμε τις προσπάθειες.
Η αρετή της υπομονής όχι μόνο βοηθάει ένα μικρό παιδί να προσαρμοστεί π.χ. στο σχολικό περιβάλλον του, αλλά το καθορίζει ακόμα και μετά την ενηλικίωσή του. Και παρόλο που απαιτεί αυτοέλεγχο, μια δεξιότητα που αναπτύσσεται αργά και σταδιακά, ποτέ δεν είναι υπερβολικά νωρίς για να αρχίσουμε να του τη διδάσκουμε.
Τα παιδιά μαθαίνουν να περιμένουν διάφορα πράγματα και για διαφορετικούς λόγους: για να παίξουν με ένα παιχνίδι που προς το παρόν βρίσκεται στα χέρια ενός άλλου παιδιού, για να μπουν στην τουαλέτα που για την ώρα είναι κατειλημμένη, ή για να ανάψει πράσινο και να περάσουν το δρόμο.
Το τελευταίο είναι ένα από τα πολυτιμότερα μαθήματα που μπορούμε να τους δώσουμε ως γονείς: να κάνουν υπομονή μέχρι να είναι ασφαλή. Ένα πολύ μικρό παιδί δεν είναι ακόμα σε θέση να κατανοήσει τις έννοιες του κινδύνου και του θανάτου, επομένως οφείλουμε να βρούμε τρόπους να του δείξουμε πόσο σημαντικό είναι να περιμένει να ανάψει το φανάρι προτού αρχίσει να διασχίζει το δρόμο.
«Σε περιπτώσεις όπου διακυβεύεται η ασφάλεια του παιδιού, είναι σημαντικό να του εξηγήσουμε τους κανόνες ξεκάθαρα, με συνέπεια και σύμφωνα με την ηλικία του», σχολιάζει η εκπαιδευτικός Grace Bounds. «Ενώ για παράδειγμα περιμένουμε να περάσουμε το δρόμο, πρέπει να του ζητήσουμε να σταθεί πάνω στο πεζοδρόμιο, να περιμένει να ανάψει πράσινο και να ελέγξει ότι ο δρόμος είναι ελεύθερος και από τις δύο πλευρές πριν να αρχίσει να τον διασχίζει στο πλάι μας».
Σε λιγότερο επικίνδυνες καταστάσεις, μπορούμε να συνδέσουμε την υπομονή με μια μικρή επιβράβευση. Ας πούμε, για παράδειγμα, ότι το παιδί μας ανυπομονεί να παίξει, αλλά εμείς θέλουμε να καθαρίσουμε το σπίτι. Μπορούμε να του ζητήσουμε να μας βοηθήσει στην καθαριότητα και στο τέλος, να καλέσουμε ένα φίλο του για να παίξουν παρέα. Έτσι, και ο χρόνος της αναμονής θα γεμίσει με μια γόνιμη δραστηριότητα, και το αποτέλεσμα θα το ανταμείψει για την υπομονή του.
Καλό είναι, ωστόσο, να αποφύγουμε να το «δωροδοκήσουμε»: να μην του υποσχεθούμε, για παράδειγμα, ότι θα του δώσουμε να φάει ένα κομμάτι κέικ αν κάνει ησυχία στη διάρκεια ενός τηλεφωνήματός μας. Ας αναρωτηθούμε, μας προτρέπει μια άλλη εκπαιδευτικός, η Krista Wigstadt, σε τι ενήλικα θα θέλαμε να εξελιχθεί το παιδί μας. «Θέλω να γίνει ένας ενήλικας που θα περιμένει επιβράβευση για κάθε καλή συμπεριφορά ή που θα κάνει το σωστό επειδή, απλά, είναι το σωστό;».
Φυσικά, δεν μπορούμε να περιμένουμε από το παιδί μας να είναι υπομονετικό αν δεν του δώσουμε εμείς το παράδειγμα. Αν γινόμαστε νευρικοί κάθε φορά που χρειάζεται να περιμένουμε έστω και για πέντε λεπτά σε μια ουρά, είναι αναμενόμενο να μας μιμηθεί.
Ιδανικά, ας προσπαθήσουμε να μετατρέψουμε το χρόνο αναμονής σε ένα παιχνίδι. Ενώ για παράδειγμα περιμένουμε παρέα με το παιδί μας να έρθει η σειρά μας στο ταμείο του σουπερμάρκετ, αντί να ξεφυσάμε και να αναστενάζουμε κοιτώντας κάθε τόσο το ρολόι του κινητού μας, μπορούμε να ζητήσουμε από το παιδί π.χ. να μετρήσει τα προϊόντα στο ράφι δίπλα στο ταμείο, να αναγνωρίσει τα χρώματά τους ή να εντοπίσει, ανάμεσά τους, το γλύκισμα που αγαπά ο ήρωας της αγαπημένης του παιδικής σειράς. «Αν ασχολείστε με το παιδί σας, είναι εκπληκτικό το πόση υπομονή θα δείξει», καταλήγει η Wigstadt. Άλλωστε, με αυτό τον τρόπο η ώρα θα κυλήσει πιο γρήγορα και για εμάς.