Πώς διδάσκεται η συναίνεση σε κάθε ηλικία και εκπαιδευτική βαθμίδα
Στρατηγικές για εκπαιδευτικούς και γονείς από το Harvard
Η συναίνεση στον πυρήνα της είναι μια έννοια που τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν ήδη από την προσχολική ηλικία – την έννοια ότι πρέπει να σεβόμαστε τα όρια του άλλου αλλά και οι άλλοι να σέβονται τα όρια τα δικά μας, προκειμένου όλοι να είμαστε ασφαλείς, να διατηρήσουμε την αξιοπρέπεια και να οικοδομήσουμε υγιείς σχέσεις.
Για μαθητές γυμνασίου ή λυκείου, οι συζητήσεις σχετικά με τη συγκατάθεση-συναίνεση θα περιλαμβάνουν, εν μέρει, και τη σεξουαλικότητα, αλλά για τους νεότερους μαθητές, η συζήτηση είναι διαφορετική.
Η διδασκαλία τους σχετικά με τη συγκατάθεση μπορεί να κρατήσει τους μαθητές ασφαλείς αλλά μπορεί επίσης να αφορά απλούστερα πράγματα, όπως αν θέλουν να παίξουν ένα παιχνίδι ή να αγκαλιάσουν έναν συμμαθητή – θέτοντας τις βάσεις για την κατανόηση των σεξουαλικών σχέσεων πολύ αργότερα, καθώς και τη διασφάλιση ενός ασφαλέστερου περιβάλλοντος στην τάξη σε όλες τις βαθμίδες.
Το Harvard απευθύνθηκε σε εκπαιδευτικούς και ερευνητές, σχετικά με τους καλύτερους τρόπους συζήτησης για τη συναίνεση σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, και συγκέντρωσε τις ιδέες τους στις ακόλουθες στρατηγικές για το πώς να μιλήσετε για τη συναίνεση/συγκατάθεση με μαθητές στην προσχολική εκπαίδευση, στο δημοτικό, στο γυμνάσιο και λύκειο:
Προσχολική εκπαίδευση
Αναπτύξτε ένα κοινό λεξιλόγιο, λέει ο Gideon Kahn, ο οποίος έχει διδάξει σε παιδιά προσχολικής ηλικίας στην Καλιφόρνια και τη Νέα Υόρκη. Χρησιμοποιήστε ένα «συνεπές και σαφές» λεξιλόγιο με τους μαθητές γύρω από την έννοια της συναίνεσης – απλές λέξεις όπως το σώμα, τον χώρο και το άγγιγμα. («Δεν νομίζω ότι έχω χρησιμοποιήσει ποτέ τη λέξη «συγκατάθεση» με έναν τρίχρονο πριν», λέει ο Kahn.)
Ο στόχος είναι ότι αν ένα παιδί δεν θέλει να αγκαλιαστεί από κάποιο άλλο παιδί, να μπορεί να πει «Αυτό είναι το σώμα μου» και αυτό να γίνει κατανοητό.
Βάλτε την κοινωνική-συναισθηματική βάση. Η προσχολικήεκπαίδευση, λέει ο Kahn, επικεντρώνεται στο να δίνει στα παιδιά τις κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες για να ευδοκιμήσουν, και αυτές φυσικά συνδυάζονται με την έννοια της συναίνεσης και του σεβασμού. «Συναισθηματική νοημοσύνη, προοπτική, ενσυναίσθηση – όλα αυτά σας επιτρέπουν να καταλάβετε βασικά τα δικά σας συναισθήματα και τα συναισθήματα των άλλων, και είναι θεμελιώδη για τον αμοιβαίο σεβασμό», λέει ο Kahn.
Διδάξτε στα παιδιά ότι είναι εντάξει να εκφράζουνε πόνο ή δυσαρέσκεια. Η Junlei Li, καθηγήτρια στο Harvard Graduate School of Education, λατρεύει ένα απόσπασμα που υποστηρίζεται συχνά από τον κ. Rogers, «Οι στάσεις εξηγούνται, δεν διδάσκονται». Ακούστε τα παιδιά και επικοινωνήστε μαζί τους για τα συναισθήματά τους. Πολύ συχνά, οι ενήλικες προσπαθούν να αποθαρρύνουν τους μαθητές από το να δείχνουν θλίψη, θυμό ή δυσφορία, λέει η Li αλλά μαθαίνοντας να ταυτοποιούν αυτά τα συναισθήματα μπορούν να τα βοηθήσουν να υποστηρίξουν τον εαυτό τους όταν πληγωθούν, καθώς και να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και να αναγνωρίσουν παρόμοια συναισθήματα σε άλλα παιδιά και τους ενήλικες όταν οι πράξεις τους κάνουν τους άλλους να νιώθουν άβολα. «Εάν ένα παιδί είναι πραγματικά λυπημένο, δεν είναι ασυνήθιστο να του πούμε, «Μην κλαις, δεν είναι τόσο κακό» ή προσπαθούμε να του αποσπάσουμε πολύ γρήγορα την προσοχή, ώστε να μην επικεντρώνεται στη θλίψη. Όμως, η έκφραση ορισμένου βαθμού θλίψης ή θυμού είναι σημαντική για τη μάθηση και την ανάπτυξη.
Υπόδειγμα συναίνεσης και ενδυνάμωση των μαθητών. Φυσικά, μέρος της συγκατάθεσης βασίζεται σε δεξιότητες: μαθαίνοντας να ρωτάμε απλά για ποια συμπεριφορά ή ενέργειες είναι κατάλληλες. «Θα προτιμούσες μια αγκαλιά ή ένα κόλλα το;» Δώστε στα παιδιά τη δυνατότητα να γνωρίζουν τι θεωρείται ό,τι είναι κατάλληλο για την ηλικία τους, όπως τι σνακ να έχουν ή τι να διαβάσουν ή να δουν ή τι παιχνίδια να παίξουν.
Δημοτικό σχολείο
Εξηγήστε τι είναι η συγκατάθεση. Στην τρίτη τάξη, «δεν πρόκειται να κάνουμε συνομιλίες σχετικά με το σεξ και τη σεξουαλική παρενόχληση, αλλά υπάρχουν πράγματα που όλοι οι μαθητές πρέπει να καταλάβουν σχετικά με τα όρια», λέει η Liz Kleinrock, που διδάσκει στο Citizens of the World Charter School Silver Lake, στο Λος Άντζελες. Μερικές βασικές ιδέες που διερευνήθηκαν στο μάθημα: τι σημαίνει να δώσετε τη συγκατάθεσή σας, πώς φαίνεται η συγκατάθεση και τι να πείτε όταν δεν θέλετε να δώσετε τη συγκατάθεσή σας.
Σεβαστείτε και συζητήστε τι ήδη γνωρίζουν οι μαθητές. Οι μαθητές της Kleinrock είχαν ήδη πληροφορίες σχετικά με το πού ισχύει η συναίνεση, πέρα από το άγγιγμα ή τον φυσικό χώρο – ερωτήσεις όπως, έχετε άδεια να μοιραστείτε κάτι που κάποιος σας είπε κρυφά; (Σε ένα μεταγενέστερο μάθημα, οι μαθητές διέκριναν τα μυστικά που μοιάζουν περισσότερο με «εκπλήξεις» και μυστικά που μπορεί να σημαίνει ότι ένας φίλος κινδυνεύει και δεν πρέπει να κρατηθεί από τους μεγάλους.) «Εντυπωσιάστηκα που μπορούσαν να σκεφτούν καταστάσεις από πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα», λέει η Kleinrock.
Εστίαση στον τόνο της φωνής. Οι μαθητές δημοτικού είναι αρκετά μεγάλοι για να κατανοήσουν την απόχρωση και να μάθουν ότι ο τόνος της φωνής και η γλώσσα του σώματος είναι εξίσου σημαντικοί με τις λέξεις που λέγονται. Σε μια ανάρτηση ιστολογίου για τη Διδασκαλία της Ανοχής, περιγράφεται πώς παρακολούθησαν οι μαθητές ένα παιχνίδι ρόλων στο οποίο ζήτησε να αγκαλιάσει μια μαθήτρια κι εκείνη είπε απρόθυμα, «Ε, εντάξει;» τα παιδιά της αναγνώρισαν ότι η μαθήτρια ένιωσε άβολα, ακόμα κι αν έδινε προφορική συγκατάθεση. «Θέλω οι μαθητές να γνωρίζουν από πολύ μικρή ηλικία ότι έχουν το να καθορίζουν όρια», εξηγεί.
Γυμνάσιο
Θυμηθείτε ότι είναι μια ηλικία σε σύγχυση και ότι οι μαθητές μπορεί να ακούνε για το σεξ και τις σχέσεις από αναξιόπιστες πηγές. Ξεκινώντας από το γυμνάσιο, οι μαθητές μπορεί να ακούσουν για το σεξ και τις σχέσεις από τους συνομηλίκους τους ή από το Διαδίκτυο. Και αυτό μπορεί να προκαλέσει σύγχυση. Σε ένα πλαίσιο εκπαίδευσης για την υγεία, υπενθυμίστε τους ότι είναι εντάξει να κάνουν ερωτήσεις σε ενήλικες που εμπιστεύονται. «Μπορεί να είναι δύσκολο για έναν μέσο μαθητή να τα αναλύσει μόνος του», λέει η Lauren Schneider, εκπαιδευτική υγείας για τα δημόσια σχολεία Somerville στη Μασαχουσέτη. «Οι έμπιστοι ενήλικες μπορούν να παρέχουν χρήσιμη καθοδήγηση καθώς οι έφηβοι μαθαίνουν να περιηγούνται σε όλα τα διαφορετικά μηνύματα σχετικά με το σεξ που λαμβάνουν». Αρχίστε να ορίζετε τι είναι η σεξουαλική παρενόχληση. Η Schneider και οι μαθητές της συζητούν σενάρια στα οποία ένας ενήλικας ενοχλεί ένα παιδί και ένα παιδί ενοχλεί ένα άλλο παιδί. Η έμφαση, λέει η Schneider, παραμένει η ίδια όπως και με τα μικρότερα παιδιά: «Κανείς δεν μπορεί να σε αγγίξει χωρίς την άδειά σου» – και θα πρέπει να σέβεσαι κι εσύ τα όρια των άλλων.
Τονίστε τη σημασία της συνομιλίας με έναν αξιόπιστο ενήλικα. «Σε αυτήν την ηλικία, μερικοί μαθητές πιστεύουν ότι οι ενήλικες απλά δεν καταλαβαίνουν », λέει η Schneider. «Υπενθυμίζω στους μαθητές μου, ωστόσο, ότι για τους δασκάλους και τους γονείς, είναι δική μας δουλειά να τους διατηρούμε ασφαλείς» και ότι εάν έχουν μια αλληλεπίδραση όπου νιώθουν άβολα, είτε με έναν συνομήλικο είτε με έναν ενήλικα, θα πρέπει να ενημερώσουν έναν ενήλικα με τον οποίον νιώθουν εμπιστοσύνη.
Αρχίστε να μιλάτε για τις ρομαντικές σχέσεις. Τα παιδιά μπορεί να μην αρχίσουν όλα να βγαίνουν στο γυμνάσιο, αλλά είναι πιθανό τουλάχιστον να το σκέφτονται. «Μιλάμε για το πώς δύο φίλοι πρόκειται να κάνουν κάτι, πρέπει να συμφωνήσουν να το κάνουν μαζί», είτε αυτό σημαίνει να κρατιούνται από το τα χέρι είτε να φιληθούν, ή ακόμα και απλώς το να μιλάνε, τονίζει η Schneider. Βάζει επίσης τα παιδιά να εξασκούν απαντήσεις για την επιβολή των δικών τους ορίων, οπότε έχουν ένα εσωτερικό σενάριο που πρέπει να ακολουθεί όταν υπάρχει ανάγκη.
Λύκειο
Η συγκατάθεση δεν φορά μόνο τα αγόρια. Τα περισσότερα θύματα σεξουαλικής επίθεσης είναι γυναίκες και οι περισσότεροι δράστες είναι άνδρες και είναι πιθανό τα ετεροφυλόφιλα αγόρια να πιέζουν περισσότερο τα κορίτσια να κάνουν σεξ από το αντίθετο. Ωστόσο, οι συντάκτες μιας έκθεσης από το Making Caring Common, ένα έργο στο HGSE, τονίζουν ότι όλοι οι έφηβοι, ανεξάρτητα από το φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, μπορούν να επωφεληθούν από το να σκεφτούν βαθιά για το πώς να αλληλοεπιδράσουν με τα όρια στις σχέσεις, με ηθική και σεβασμό.
Μιλήστε για τη συγκατάθεση και το αλκοόλ. Από το γυμνάσιο, οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν τον ρόλο που παίζει το αλκοόλ ή άλλες ουσίες που αλλάζουν το νου στη συγκατάθεση. Θυμηθείτε ότι το να μιλάτε για το ποτό είναι ξεχωριστό από το να ενθαρρύνετε το αλκοόλ. Στο Sex Ed for Caring Schools του Sharon Lamb, συνιστά να ζητήσει από τους μαθητές να συζητήσουν διάφορα σενάρια στα οποία το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει τη συγκατάθεση, όπως εάν δεν μπορείτε να καταλάβετε εάν το άτομο με το οποίο είστε μαζί αν είναι πολύ μεθυσμένο για να δώσει τη συγκατάθεσή του. Η βαθιά σκέψη για την ηθική των σεξουαλικών συναντήσεων και του αλκοόλ από τον ασφαλή χώρο μιας τάξης θα βοηθήσει στην καθοδήγηση της λήψης αποφάσεων των μαθητών στην πραγματική ζωή.