Εύη Καραγιαννίδου: Όταν η χημεία συναντάει την αγάπη για την αρχαιολογία
Η συγγραφέας των εκδόσεων Θερμαϊκός μίλησε με αφορμή τα 2 τελευταία της παιδικά βιβλία
Με ιδιαίτερη χαρά ενημερωθήκαμε πως στην παιδική εκπομπή του Χρήστου Δημόπουλου «1000 χρώματα του Χρήστου», που προβάλλεται στην ΕΡΤ, προτάθηκε το βιβλίο της συγγραφέως των εκδόσεων Θερμαϊκός, Εύης Καραγιαννίδου «Το άρωμα της Μυρτώς».
Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου από τον Χρήστο Δημόπουλου επικοινωνήσαμε με τη συγγραφέα, η οποία μοιράστηκε μαζί μας περισσότερες λεπτομέρειες για το βιβλίο και τη συγγραφή του.
Διαβάζοντας το βιογραφικό σας βλέπει κανείς μια μεγάλη δραστηριότητα στο χώρο της Χημείας και της Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης. Πως προέκυψε ο συνδυασμός αυτός; Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτό;
Ναι έτσι είναι έχετε δίκιο. Είχα την τύχη και τη χαρά να προέρχομαι από μια οικογένεια χημικών. Και η μητέρα μου και ο πατέρας μου είναι χημικοί. Ήμουν λιγότερο από πέντε χρονών όταν βρέθηκα μέσα σε ένα χημικό εργαστήριο και ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με τις μυρωδιές και το μαγικό κόσμο της χημείας.
Έτσι από πολύ μικρή ήμουν σίγουρη ότι θα ήθελα να σπουδάσω την Επιστήμη αυτή και να την καταλάβω. Και έτσι και έγινε. Βέβαια η διαδρομή δεν ήταν καθόλου εύκολη και το διαπίστωσα πολύ νωρίς. Είχα ολοκληρώσει το τρίτο έτος της σχολής, ήταν θυμάμαι καλοκαίρι και έπρεπε την επόμενη χρονιά να διαλέξω το θέμα της πτυχιακής μου εργασίας.
Ήδη η κούραση από τις πανελλήνιες δεν είχε περάσει εντελώς, τα θεωρητικά μαθήματα της σχολής ήταν πολλά και είχα αρχίσει να έχω τους πρώτους προβληματισμούς για το μέλλον της επιλογής μου και που θα με οδηγούσε αυτό. Και αποφασίζω να πάω ένα ταξίδι στο Παρίσι. Είμαι στο μουσείο του Λούβρου για πρώτη φορά. Και εκεί που περπατάω μέσα στο μουσείο βλέπω μπροστά μου την Νίκη της Σαμοθράκης. Και έχω παγώσει. Και η απάντηση δόθηκε νομίζω ακαριαία μέσα μου.
Μέχρι τότε δεν ήξερα κάτι για αυτήν την εφαρμογή της χημείας και στη σχολή δεν είχαμε κάνει κάτι πάνω στη συντήρηση. Είχα ακούσει για τη συντήρηση που γινόταν στον Παρθενώνα και είχα βρει στο σπίτι κάποια βιβλία από το Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για τη Διάβρωση και τη Συντήρηση των Μνημείων. Αυτό μόνο. Μέχρι εκεί.
Η πτυχιακή μου εργασία λοιπόν ήταν μια μελέτη της συμπεριφοράς ενός πολύ γνωστού στερεωτικού για τη συντήρηση του μαρμάρου και της πέτρας. Η μελέτη αυτή δημοσιεύθηκε στο αγγλικό περιοδικό του Ινστιτούτου Συντήρησης Studies in Conservation. Όταν μου έστειλαν τα ανάτυπα στο σπίτι και είδα στο εξώφυλλο τον Παρθενώνα δάκρυσα. Δεν το ήξερα, το είχαν επιλέξει από το περιοδικό. Με είχε κερδίσει η συντήρηση. Υπήρχε πλέον ένας στόχος, μια αγάπη και πήρα πτυχίο.
Όσα περισσότερα μάθαινα τόσο περισσότερο ήθελα να προχωρήσω παραπέρα. Έτσι συνέχισα με τις μεταπτυχιακές μου σπουδές επάνω στη διάβρωση και τη συντήρηση του κεραμικού και του γυαλιού. Στο διάστημα αυτό παρεμβλήθηκε και η πρακτική μου άσκηση στο εργαστήριο χημείας του Αρχαιολογικού Μουσείου της Θεσσαλονίκης κατά την οποία έκανα αναλύσεις σε δείγματα από κεχριμπάρι και σε τοιχογραφίες χρησιμοποιώντας τη φασματοσκοπία FT-IR και τις ακτίνες-Χ.
Στη συνέχεια με την εργασία μου τα τελευταία περίπου δεκαπέντε χρόνια σε αναλυτικό ερευνητικό εργαστήριο και κάνοντας αναλύσεις πάνω σε δραστικές φαρμακευτικές ενώσεις, ήρθα σε επαφή και μεγάλη τριβή με πολλές αναλυτικές τεχνικές όπως η υγρή χρωματογραφία υψηλής πίεσης-HPLC, η περίθλαση ακτίνων -Χ-XRD, η διαφορική θερμιδομετρία σάρωσης-DSC, η θερμοσταθμική ανάλυση-TGA, η οπτική μικροσκοπία, η φασματοσκοπία μάζας, η φασματοσκοπία υπερύθρου μετασχηματισμού Fourier-FT-IR, η φασματοσκοπία ορατού-υπεριώδους -UV-VIS, η χρωματογραφία διαπερατότητας πηκτής-GPC και πολλές άλλες.
Οι πληροφορίες που μπορούν να δοθούν μέσα από τις τεχνικές αυτές είναι μοναδικές και μπορούν να συνεισφέρουν στη διεξαγωγή πολύ σημαντικών συμπερασμάτων για τα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα για την ιστορία τους, την πορεία τους μέσα στο χρόνο, τη σύστασή και τη συντήρησή τους.
Με τη συγγραφή πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε;
Κάπου είχα διαβάσει την έκφραση “Ποτέ μην παρατάς κάτι, που δεν μπορείς να περάσεις μια ημέρα δίχως να το σκέφτεσαι”. Και όποιος το είπε αυτό είχε απόλυτο δίκιο. Έτσι και σε εμένα, η αγάπη μου αυτή για τη συντήρηση και την αρχαιολογία και την τέχνη δεν έφυγε ποτέ από το μυαλό μου. Από παιδί θυμάμαι τον εαυτό μου να βρίσκει καταφύγιο μέσα σε ένα μουσείο, πράγμα που συνεχίστηκε και όταν μεγάλωσα. Μέσα από τη συγγραφή βρήκα προς το παρόν έναν τρόπο να το εκφράσω αυτό. Και βλέπουμε….
Η αγαπημένη συγγραφέας Ζωρς Σαρή όταν είχε αποφασίσει να ασχοληθεί με το γράψιμο είχε πει: “Στο γράψιμο βρήκα ό,τι δεν μπορούσα να βρω στο θέατρο, ίσως γιατί δεν ήμουν πρωταγωνίστρια και ίσως γιατί δεν ήμουν σε θέση να διαλέξω τους ρόλους που ο θιασάρχης ή ο σκηνοθέτης διάλεγαν για εμένα. Τώρα φέρω ακέραιη την ευθύνη των βιβλίων μου. Κάνω αυτό που θέλω, αυτό που μπορώ”. Δεν φαντάζεστε πόση αλήθεια κρύβουν τα λόγια αυτά και πόσο ταυτίζομαι με αυτά. Όντως το γράψιμο σου προσφέρει μια μοναδική ελευθερία και την ακέραιη ευθύνη των όσων γράφεις.
Έχετε σκεφτεί που μπορεί να φτάσει αυτή η αγάπη;
Έχω στο μυαλό μου τη συγγραφή μια σειράς παιδικών βιβλίων για τα υλικά που χρησιμοποιούνται στη συντήρηση των αρχαιοτήτων και έργων τέχνης μέσα από όμορφες ιστορίες με πλοκή κατάλληλα διαμορφωμένες για παιδιά. Δηλαδή σκοπεύω να εκδώσω μια σειρά βιβλίων που το κάθε ένα θα προσεγγίζει και ένα διαφορετικό υλικό για παράδειγμα κεραμικό, γυαλί, μάρμαρο/πέτρα, ψηφιδωτό, ύφασμα από την ανασκαφή μέχρι το στάδιο της συντήρησης και της έκθεσής τους στο Μουσείο.
Το πρώτο σας βιβλίο όμως Το Άρωμα της Μυρτώς έχει διαφορετικό θέμα. Θα θέλαμε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό. Πώς το εμπνευστήκατε;
Το Άρωμα της Μυρτώς ξεκίνησα ακριβώς να το γράφω όταν με ξαναθυμήθηκα. Είχα ξεκινήσει να ασχολούμαι ξανά με τη συντήρηση, είχα δημοσιεύσει μερικές μελέτες και ήμουν χαρούμενη. Πάντα είχα μια αγάπη στα λουλούδια και τα αρώματα και με τη Μυρτώ προσπάθησα να συνδυάσω τις τρεις μεγάλες μου αγάπες, τη Χημεία, τη Συντήρηση Έργων Τέχνης και την Αρχαιολογία. Το παραμύθι και το παιδικό βιβλίο γενικά έχει την ικανότητα και τη δύναμη να εξασφαλίσει μια σταθερότητα σε ένα παιδί, να δώσει κάποιο στήριγμα. Και σε μένα υπήρξαν βιβλία που στάθηκαν πολύ σημαντικά και με βοήθησαν σε δύσκολες περιόδους. Έτσι προσπάθησα να δώσω μια εφαρμογή της χημείας στα παιδιά μέσα από έναν όμορφο τρόπο και ίσως κάποιο στόχο για το μέλλον.
Και με το παιδικό παραμύθι Η φλογέρα που έλεγε την αλήθεια; Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό.
Η φλογέρα που έλεγε την αλήθεια είναι ένα παραμύθι που μας έλεγε η γιαγιά μου, σε εμένα και τον αδερφό μου. Το ξέρω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Η γιαγιά μου σήμερα είναι 93 χρονών ήμασταν ιδιαίτερα προσεκτικοί την περίοδο της καραντίνας. Θα ήθελα πολύ να της δώσω τη χαρά να δει τυπωμένο το παραμύθι αυτό που το άκουσε η ίδια για πρώτη φορά μέσα σε μια τάξη δημοτικού σχολείου το 1939. Στο παραμύθι πρόσθεσα εγώ ένα σκυλάκι ύστερα από μια ιδιαίτερη εμπειρία που είχα εγώ με έναν σκυλάκι για 14 χρόνια. Έφυγε από τη ζωή το 2018. Ήταν μια μοναδική εμπειρία η αγάπη και η συντροφικότητά του και ήμουν πολύ τυχερή που με τίμησε για αυτά τα χρόνια με την παρουσία του.
Τί θα θέλατε να μοιραστείτε με τα παιδιά που ίσως να ονειρεύονται να γίνουν Χημικοί;
Η Χημεία είναι μια πολύ δύσκολη αλλά και ενδιαφέρουσα επιστήμη. Με βάση τα δικά μου βιώματα πάντα, νομίζω ότι αποκτά άλλο νόημα και μπορείς να την υπηρετήσεις καλύτερα αν μπορέσεις να τη συνδυάσεις με μια εφαρμογή της, την οποία θα πρέπει να αγαπάς. Η Χημεία έχει πολλές εφαρμογές από την Συντήρηση Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, τα Φάρμακα, το Περιβάλλον, τα Τρόφιμα, τα Καλλυντικά και τα Αρώματα κ.ά. Είναι δύσκολος ο δρόμος αλλά ποιος δρόμος είναι εύκολος…
Τί σας δίνει δύναμη να συνεχίζετε και τί σας ξεκουράζει;
Η αγάπη. Κάπου είχα διαβάσει ότι όταν εσύ αγαπάς αυτό σου δίνει δύναμη και όταν σε αγαπούν αυτό σου δίνει κουράγιο, και το μεράκι. Με ξεκουράζει το γράψιμο, τα ταξίδια και ο χορός.
Πώς βιώσατε την περίοδο της καραντίνας;
Ήταν και είναι μια πολύ δύσκολη περίοδος αυτή που περνάμε. Προσπάθησα και προσπαθώ να μην με πάρει από κάτω για να μπορέσω να αποτελέσω στήριγμα για την οικογένειά μου. Βοηθοί μου ήταν και είναι τα αγαπημένα μου πρόσωπα και η δημιουργία.
Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο: εδώ
Περισσότερες πληροφορίες για το νέο βιβλίο της συγγραφέως «Η φλογέρα που έλεγε την αλήθεια»: εδώ
Πρώτη δημοσίευση: ianos.gr/magazine