«Καθημερινά κάνω αγώνα να πείσω το παιδί μου να φορέσει τα ρούχα του»
Αν έχετε ένα νήπιο που είναι –να το πούμε διπλωματικά– «δύσκολο» στο ντύσιμο, ακολουθήστε τις συμβουλές μιας ειδικού για να βγείτε όλοι νικητές.
Το ντύσιμο ενός νηπίου, σύμφωνα με μια… πρόχειρη δημοσκόπηση σε φίλους και γνωστούς, αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες αργοπορίας στον παιδικό σταθμό και στα οικογενειακά ραντεβού. Μέχρι στιγμής σε αυτό το θέμα ο 2χρονος γιος μου είναι μάλλον βολικός (η μόνη «παραξενιά» του είναι η επίμονη άρνησή του να φορέσει υπνόσακο αν δεν καταρρέει από την κούραση, αλλά αυτό μάλλον συνδέεται με τον ύπνο), ωστόσο διαρκώς ακούω γύρω μου ιστορίες τρόμου για φοβερά νήπια που επιμένουν να φορούν καθημερινά το ίδιο, αγαπημένο τους μπλουζάκι, ακόμα και όταν αυτό βρίσκεται στα άπλυτα, ή να βγουν ξεκάλτσωτα στους μείον πέντε βαθμούς Κελσίου.
Πώς λοιπόν θα αντιμετωπίσουμε ένα νήπιο που είναι «δύσκολο» στο ντύσιμο χωρίς να καταφεύγουμε σε ατελείωτες διαπραγματεύσεις ή να καταλήγουμε σε δάκρυα (του νηπίου ή δικά μας); Η Αμερικανίδα ψυχολόγος Maureen Healy, δημιουργός του highlysensitivekids.com και συγγραφέας των βιβλίων «Growing Happy Kids» και «The Energetic Keys to Indigo Kids», δίνει μερικές χρήσιμες συμβουλές.
Γιατί κάποια παιδιά είναι πιο «δύσκολα» στο ντύσιμο;
«Αν ένα παιδί είναι συναισθηματικά ευαίσθητο, πιθανότατα είναι και σωματικά ευαίσθητο. Αυτό θα το καταλάβουμε από φράσεις όπως “Δεν θέλω να φοράω κάλτσες”, “Δεν θέλω αυτή την κορδέλα για τα μαλλιά” και γενικά “Δεν θέλω να φοράω κάτι που το αισθάνομαι έτσι” ή “Θέλω να φοράω κάτι που το νιώθω αλλιώς”», απαντά η ειδικός.
Κάθε νήπιο έχει τις ευαισθησίες του, αλλά και άποψη για το ντύσιμό του – και για κάθε τι στη ζωή του. Είναι ένα ακόμα αναπτυξιακό στάδιο. Ήδη από τα πρώτα του γενέθλια έχει συνειδητοποιήσει ότι είναι ξεχωριστό πρόσωπο από τη μαμά και τον μπαμπά και έχει αρχίσει να αναπτύσσει προτιμήσεις. Μέχρι τα 2, τα 3 και ακόμα περισσότερο τα 4 χρόνια του, είναι πλέον σε θέση να κάνει περίπλοκες σκέψεις, ακόμα και αν η γλωσσική του ανάπτυξη δεν του επιτρέπει προς το παρόν να τις διατυπώσει ξεκάθαρα.
«Τα νήπια ξέρουν τι θέλουν και τι δεν θέλουν, έστω κι αν δεν μπορούν ακομα να το εκφράσουν με τη γλώσσα», εξηγεί η ειδικός. «Δεν μπορούν να εξηγήσουν γιατί θέλουν να φορέσουν ένα συγκεκριμένο μπλουζάκι. Απλώς ακούν τη μαμά τους να λέει ότι δεν γίνεται να το φορέσουν, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε απελπισμένα ξεσπάσματα».
Τι μπορείτε να κάνετε εσείς;
Προσπαθήστε να μπείτε στη θέση του παιδιού και να του πείτε, με κάποιον τρόπο: «Ξέρω ότι αυτό σε απογοητεύει. Ξέρω ότι δεν σε κάνει να νιώθεις ωραία. Πώς θα κάνουμε τα πράγματα καλύτερα για όλους;». Όταν ένα νήπιο αισθάνεται ότι η γνώμη του δεν μετράει, τα δυσάρεστα συναισθήματά του κλιμακώνονται. Το ζητούμενο είναι λοιπόν να το κάνουμε κοινωνό στη διαδικασία επίλυσης ενός προβλήματος.
Για παράδειγμα, αν το παιδί σας θέλει να φοράει ένα συγκεκριμένο κόκκινο μπλουζάκι, αγοράστε του 3-4 ίδια μπλουζάκια ώστε να υπάρχει πάντα ένα καθαρό στην ντουλάπα. Αν θέλει να αποφασίσει τι θα φορέσει από την κορυφή μέχρι τα νύχια, συμβιβαστείτε τουλάχιστον με μία από τις επιλογές του: την πιο λογική για την περίσταση και τις καιρικές συνθήκες της ημέρας (π.χ. αν κάνει κρύο αφήστε το να φορέσει το μπουφάν που θέλει, αλλά όχι το λεπτό καλοκαιρινό παντελόνι που ζητάει). Αυτό που θέλετε είναι να ικανοποιήσετε μία ή περισσότερες από τις επιθυμίες του, ενώ ταυτόχρονα καλύπτετε όλες τις βασικές ανάγκες του.
«Με αυτό τον τρόπο δεν του στερείτε το δικαίωμα της επιλογής, δεν του περνάτε το μήνυμα: “δεν με νοιάζει η δική σου γνώμη”. Αντίθετα, του λέτε: “Αυτό που λες και αισθάνεσαι έχει σημασία για μένα, αλλά εγώ είμαι η μαμά/ο μπαμπάς σου και μαζί θα αποφασίσουμε τι θα φορέσεις», σχολιάζει η Maureen.
Τι γίνεται όμως αν οι απαιτήσεις του νηπίου είναι τόσο παράλογες (π.χ. θέλει να βγει έξω με ένα αμάνικο φορεματάκι στη βαρυχειμωνιά), που δεν αφήνουν το περιθώριο για διαπραγματεύσεις; Τότε, μπορείτε να του δώσετε ένα κίνητρο να υποχωρήσει. Μπορείτε για παράδειγμα να του πείτε ότι αν συμφωνήσει να φορέσει τα ρούχα που διαλέξατε εσείς και ετοιμαστεί για το σχολείο στην ώρα του, θα του πάρετε από το κυλικείο το χυμό που του αρέσει.
Το παιδί μου θα γίνει πιο «εύκολο» μεγαλώνοντας;
Κάποια παιδιά γίνονται πιο ευέλικτα μεγαλώνοντας, ενώ άλλα όχι. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γίνουμε και εμείς οι ίδιοι ευέλικτοι, σύμφωνα με τη Maureen. «Δεν πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο ότι τα παιδιά μας έχουν δίκιο και εμείς άδικο», σχολιάζει και προσθέτει ότι αν αυτό που ζητούν δεν είναι παράλογο, δεν χρειάζεται να έρθουμε σε σύγκρουση μαζί μας. «Από τη στιγμή που δεν κρυώνουν και είναι ασφαλή, δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου αν το ροζ μπλουζάκι που διάλεξαν δεν ταιριάζει χρωματικά με την κίτρινη φούστα τους. Είναι μόλις 3 ή 4 χρονών! Είναι φυσιολογικό σε αυτή την ηλικία να είναι “εκκεντρικά”».
Μήπως η «δυσκολία» του παιδιού μου στο ντύσιμο κρύβει κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα;
Κάποιοι γονείς ανησυχούν ότι η «ακραία» ευαισθησία που επιδεικνύει ένα παιδί στο ντύσιμο αποτελεί ένδειξη ότι βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Ωστόσο, η Maureen τονίζει ότι είναι πολύ τραβηγμένο να καταλήξουμε σε αυτό το συμπέρασμα. Παρόλο που οι έντονες «ιδιοτροπίες» μπορεί να αποτελούν ένα από τα συμπτώματα του αυτισμού ή του Άσπεργκερ, από μόνες τους δεν αρκούν για να διαγνωστεί μια τέτοια κατάσταση, παρά μόνο όταν συνυπάρχουν με άλλα σημάδια (π.χ. όταν απουσιάζει η βλεμματική επαφή).
Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας είναι ένα ακόμα σενάριο που εξετάζουμε όταν μιλάμε για παιδιά με «ακραία» ευαισθησία στο ντύσιμο. Όπως όμως επισημαίνει η Maureen, μια τέτοια ευαισθησία πρέπει να μας προβληματίσει μόνο όταν επηρεάζει κάθε στιγμή της ημέρας. Η ψυχολόγος φέρνει ως παράδειγμα την περίπτωση ενός κοριτσιού που αρνείται να βγει από το σπίτι αν δεν φορέσει τα γυαλιά ηλίου του και ενός αγοριού που κάνει εμετό στη μυρωδιά και μόνο του φιστικοβούτυρου. Ωστόσο αν το παιδί μας είναι απλώς«ιδιότροπο» και «γκρινιάρικο», δεν χρειάζεται να μας απασχολήσει αυτό το ενδεχόμενο.
Σε κάθε περίπτωση βέβαια, αν βλέπετε το παιδί σας να γίνεται όλο και πιο «ευαίσθητο», στο ντύσιμο και σε άλλους τομείς, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και συμβουλευτείτε ειδικό.